Ταξιδεύοντας με τον Καββαδία

Το τάξαμε στην προηγούμενη ανάρτηση να εξηγήσουμε το ποιητικό μοτίβο του Καββαδία:

Να γράφει ταξιδεύοντας

και όχι να ταξιδεύει γράφοντας.

Και ιδού η απόδειξη. Σας παραθέτουμε μια ιστορία που εντοπίσαμε στο διαδίκτυο:

http://sxeseis.gr/viewthread.php?tid=17623

Γιατρός στο πλοίο.

Ελα γεφυρα!Δωσε μου το Γραμματικο.Ο Δευτερος ειμαι!

-Λεγε μου Μαστρομιχαλη τι εχετε?

-Τιποτα εδώ.Ολα καλα.Ανησυχω για το δοκιμο.Απο τις 4 που τον ειδα πριν κατεβω εχω ανησυχια.Ψηνοταν στον πυρετο και είναι η δευτερη μερα σημερα.

-Κι εγω ανησυχω…μολις σκατζαρεις ανεβα στου μαρκονη.Θα είναι και ο καπετανιος και ο πρωτος.Πρεπει να δουμε τι θα γινει….

Ο δοκιμος εδώ και δυο μερες ψηνοταν στον πυρετο.Πιθανον πνευμονια .Αλλα παλι…..γιατροι ειμαστε?Απο τα οσα εχει ζησει ο καθενας μας προσπαθουσαμε να δωσουμε μια εξηγηση….

Ειχαμε φυγει πριν 4 μερες από Αργεντινη και ανεβαιναμε για Βαλτικη.Λιθουανια. Ο δοκιμος ξαφνικα παρουσιασε πολύ ψηλο πυρετο και παρ όλα τα γιατροσοφια που ειχαμε κανει δεν ελεγε να πεσει.

Ότι σχετικο φαρμακο ειχαμε στο φαρμακειο το δωσαμε αλλα δεν ελεγε να συνελθει. Παντα καποιος ηταν διπλα του να τον προσεχει αλλα και χωρις να μπορουμε να κανουμε κατι….απλα τον κοιταζαμε και ο καθενας προσευχοταν σε ότι πιστευε να πεσει ο πυρετος.

Στις 8 το πρωι ανεβηκα στον ασυρματο. Ηταν ολοι οι αξιωματικοι εκει.Ο μαρκονης προσπαθουσε να παρει ιατρικες οδηγιες από ένα γιατρο καποιου κρουαζιεροπλοιου αλλα κι εκεινος από τοσα μιλια μακρυα τι να πει?Σχεδον αυτά που γραφει ο «Ιατρικος οδηγος πλοιου» που ειχαμε κι εμεις.

-«Γαμω της θαλασσσας τα κερατα» ξεσπασε ο Πρωτος (Κεφαλλονιτης μουτρο και βλαστιμος αλλα με καρδια μικρου παιδιου).Ακλαυτοι παμε! Και του ‘λεγα του μικρου!Βαζε ένα μπουφαν όταν βγαινεις από τη μηχανη! Ακουνε κανεναν?Ολα τα ξερουν τα κωλοπαιδα! Νατα τωρα!Ποιος θα τον κανει καλα?

-«Ελα …να ηρεμησουμε να δουμε τι θα κανουμε» ειπε ο καπετανιος με την ψυχραιμια που τον διεκρινε.

Σαν τι μπορουμε να κανουμε καπεταν Νικο.Οτι ξεραμε το καναμε!Οτι φαρμακο ειχαμε το δωσαμε….τι άλλο να γινει?

-Λιγο πριν από εμας δεν εφυγε το Ρωσικο το ψυγειο που ηταν μπροστα μας για Ευρωπη?ειπε ο Γραμματικος….

-Ναι! Όλα τα Ρωσικα εχουν γιατρο μεσα!!...ειπε ο καπετανιος.Θυμαται κανεις το ονομα του?

-«Βαντιμιρ Κυριλωφ»!!!Το ειδα πολλες φορες και ειμαι σιγουρος πεταχτηκε ο Πρωτος.Αλλα …αυτό είναι ψυγειο…είναι γρηγορο..θα εχει φυγει πολύ μπροστα…

Ο μαρκονης αρπαξε το χειριστηριο και ο καπετανιος το VHF στο 16 και αρχισαν να καλουν!

Τα λεπτα φαινοταν ωρες…καμμια απαντηση….

-Δεν εχουν ακροαση αλλα αμα δεν πιασω επαφη θα πεταξω τον ασυρματο στη θαλασσα πεισμωσε ο μαρκονης.

-Παραμιλουσε ο μικρος συνεχεια σημερα και μεσα στο παραμιλητο του ζηταγε τη μανα του.Ολοι τη μανα μας ζηταμε….κανεναν αλλον λες και δεν εχουμε αλλον ανθρωπο στη ζωη μας…ειπε σχεδον μονολογοτας ο Γραμματικος.

-«Ολοι ρε μας σκεφτονται …μπορει να μας σκεφτονται…..γυναικες παιδια συγγενεις φιλοι ….αλλα μονο η μανα μας είναι μαζι μας στα ταξιδια» ειπε ο Κεφαλλονιτης.

-Να σας πω κατι?...ωρα για τετοιες κουβεντες αλλα να…μιας και το ειπαμε…δεν εχει μανα! ….ειπα σιγα.

-«Δεν εχει?Τοτε?.Λογια του πυρετου?»

-«Ηταν 4 χρονων….στο ναυαγιο του “Lass II” στο Φινιστερο.Ο πατερας του καπετανιος….ειχε και τη καπετανισσα μεσα.Πνιγηκαν κι οι δυο μαζι με αλλους 6. Εμειναν ορφανα αυτος και η αδερφη του 2 χρονων τοτε.

Ειπωθηκαν πολλα τοτε για το ναυαγιο και ακουστηκαν διαφορες ιστοριες στα καφενεια του νησιου μας….ημουν μικρος…δεν θυμαμαι και πολλα..»

-«Θυμαμαι εγω» ειπε ο καπετανιος.

«Όταν ειδε πια ότι δεν υπηρχε ελπιδα σωτηριας εστειλαν το S.O.S και μπηκαν στη βαρκα.Εβαλε την καπετανισσα στη βαρκα και ξαφνικα γυρισε και εφυγε για τη γεφυρα.Θεωρησε τον εαυτο του υπευθυνο που χανοταν το πλοιο και που ειχαν χαθει ανθρωποι μεσα στην κοσμοχαλασια στην προσπαθεια τους να σφραγισουν τα αμπαρια που ειχαν ανοιξει από τα κυμματα Η καπετανισσα τον ειδε και αρπαχτηκε από την ανεμοσκαλα κι ανεβηκε πισω του.

Η βαρκα αρχισε να ανοιγεται.Προσπαθησαν να την φερουν κοντα και τους φωναζαν να κατεβουν…να σωθουν.Δεν γυρισαν πισω.Χαθηκαν μαζι με το καραβι.

Αλλοι ειπαν ότι ανεβηκε να τον πεισει να εγκαταλλειψει το πλοιο.Αλλοι ότι θελησε να παει μαζι του.Μονο εκεινοι ξερουν…

Ξερω όμως ότι τα μεγαλωσε η αδερφη του πατερα τους.Εμεινε ανυπαντρη για να τα μεγαλωσει.Σαν δικα της παιδια.Ειχε ένα δεσμο με ένα παλληκαρι τοτε…στεριανο. Του ζητησε να διακοψουν. «Φτιαξε τη ζωη σου» του ειπε. «Δεν χρωστας τιποτε εσυ,Αξιζεις τα καλυτερα .Εγω θα ταχθω σε ένα σκοπο τωρα.Να τα μεγαλωσω και να τα καμαρωσω όπως οι γονεις τους.Θελω να το κανω!Δεν το παιρνω φορτιο.Καταλαβε με και συγχωρεσε με για τα ονειρα που σου κανω κομματια».

Και εμεινε με τα παιδια.Τα αγκαλιασε,τα ειδε να μεγαλωνουν….Οταν ο Γιωργης της ειπε «Θεια θα παω στη Μηχανικη να γινω ναυτικος» δεν προσπαθησε να τον μεταπεισει. Του ειπε μονο «Να γινεις καλος ναυτικος και να εχεις καλη τυχη σε αυτό που διαλεξες.Η μικρη παντως θα φροντισω να παρει στεριανο»..

Το Γιωργη μολις τελειωσε τη σχολη τον πηρα εγω στην εταιρεια και τον ζητησα στο καραβι.Δεν σας ειπα ποτε τιποτα για να μην εχει ιδιαιτερη μεταχειρηση.Και τωρα που σας το λεω καντε ότι δεν το ακουσατε.Θελω να ψηθει.Χωρις πλατες!Με την αξια του.

Τον παρακολουθω.Βαδιζει καλα.Και ποναω και ανησυχω και δαγκωνω τα χερια μου με λυσσα που είναι αρρωστος και δεν μπορω να κανω κατι.Φοβαμαι……

-«Ξερεις και το άλλο καπετανιε?Η θεια του στο φροντιστηριο που εχει δεν παιρνει λεφτα από τα παιδια που εχουν χασει τον πατερα τους στη θαλασσα.»…συμπληρωσα.

-«Το εχω ακουσει…..κι είναι καμποσα τετοια παιδια στο μερος μας…το ξερεις…»

-«Επιασα επαφη!» φωναξε ο μαρκονης!!!Μη μιλατε για λιγο!...κι αρχισε να χειριζει σαν τρελλος!(Ολοι οι μαρκονηδες εχουν μια δοση τρελλας αλλα αυτή τη στιγμη ο δικος μας τους ξεπερνουσε ολους)!

Στησαμε ολοι αυτι λες και μπορουσαμε να καταλαβουμε μορς!Λες και από τον τονο θα καταλαβαιναμε αν ηταν θετικη ή αρνητικη η αιτηση βοηθειας!

-«Δεχονται να μας βοηθησουν.Μας δινουν το στιγμα τους.Μονο που δεν μπορουν α σταματησουν γιατι είναι χρονοναυλωμενοι.Μονο να κοψουν ταχυτητα να τους προλαβουμε!»

-«Ενταξει! Δωσε μου το στιγμα τους» ειπε ο καπετανιος

Πηραν το στιγμα και εφυγαν για λιγο στο τσαρτρουμ με το γραμματικο. Γυρισαν σχεδον αμεσως.

-«Είναι καπου 200 μιλια μπροστα μας.Λενε θα κοψουν στα 10 μιλια την ωρα . Αν ανοιξουμε εμεις ολη μας την ταχυτητα σε 20 ωρες θα ειμαστε διπλα τους. Πρωτε βγαινουμε από πετρελαια?Θα αντεξει 20 ωρες «πασει δυναμει» η μηχανη?»

-«Καιμε καπου 60 τονους τη μερα .Στο φουλ θα παμε 72 τονους.Μιχαλη εχουμε περισσεμα?»

-«Καπου 20 τονους αλλα εχουμε και 50 τονους ντηζελ.Θα φτασει …θα το κανουμε να φτασει….κολυμπωντας θα το παμε..ζωη παιζεται!

-«ΟΚ λοιπον! «Πασει δυναμει» και Αγιος Νικολας μαζι μας» ειπε ο καπετανιος.

Αμφιβαλλω αν κοιμηθηκε κανεις εκεινες τις 20 ωρες. Ολοι οι μηχανικοι κατεβηκαν κατω να προσεχουν και την παραμικρη λεπτομερεια. Στη γεφυρα επιασε το τιμονι ο γραμματικος και οι δυο ανθυποπλοιαρχοι και καποιες φορες όταν δεν αντεχαν πια και ο ιδιος ο καπετανιος να κερδισουμε και οσο γινοταν από τα ρευματα.

Σε 18 ωρες ημασταν διπλα τους.Ηδη ειχαν κατεβασει βαρκα.Ο γιατρος τους μαζι με έναν αξιωματικο ανεβηκαν στο πλοιο μας.Εφεραν μια τσαντα με διαφορα φαρμακα..

Ο γιατρος στα ματια μας φανταζε σαν θεος!Ενας πολύ σοβαρος και υπερηφανος ανθρωπος.Διεγνωσε βαρια πνευμονια και ξεκινησε την θαραπεια.

Όταν μετα ένα εικοσιτετραωρο ειδε ότι ο Γιωργης αρχισε να συνερχεται μας αφησε φαρμακα και οδηγιες. Ζητησαμε να τον πληρωσουμε.Δεν δεχτηκε.Ουτε κατι παραμικρο σαν δωρο. Κατι ανεφερε στον καπετανιο για «Ιπποκρατη» που δεν καταλαβα καλα.

Όλα τελειωσαν….γυρισε στο πλοιο του και σε λιγες ωρες ειχαν χαθει στον οριζοντα.

Ο Γιωργης σημερα είναι Α΄Μηχανικος. Κι εγω θυμαμαι ακομα το γελαστο προσωπο του γιατρου όταν κατεβαινε την ανεμοσκαλα!"

Ναι, αυτά συμβαίνουν στα καράβια... Και ο κάθε ναυτικός μπορεί να σου πει πολλές παρόμοιες ιστορίες. Και να τα πει και τόσο όμορφα που να πεις "Μπράβο", αυτός είναι ψημένος λογοτέχνης. Αμ, δε... Ένας τέτοιος λογοτέχνης απέχει από τον αληθινό ποιητή όσο και η ιστορία που διαβάσατε με το ακόλουθο ποίημα:

Ο ΛΟΣΤΡΟΜΟΣ ΑΠΟ ΤΑ ΦΑΡΟΕΡ

Μέσα στην πλώρη, στο άχαρο γιατάκι το στενό
ο ναύτης Τζέιμς σε πυρετό βρισκόταν βυθισμένος
έξω εβαρούσε πένθιμην ο αγέρας μουσική
κι ο πόντος άφριζε μουντός βαριά θαλασσωμένος.

Ένα παιδί, λιγότερο κι από είκοσι χρονώ,
κι είχε ένα σπίτι στο χωριό του δίπλα στο ποτάμι
που ώρες μικρός ξεχάνονταν μπρος στη γλαυκή του αχτή
μες στα λιγνά τα χέρια του κρατώντας το καλάμι.

Θα ‘πρεπε, οι ναύτες του ‘λεγαν, να γίνει κηπουρός!
Αυτός εχαμογέλαγε και πάντα είχε στη σκέψη
να πιάσει ταξιδεύοντας μακριά λίγα λεφτά
κι ύστερα πίσω, στο μικρό χωριό του να επιστρέψει.

Στα καπελειά των λιμανιών δεν πήγαινε ποτέ
ούτε ποτέ τον είδανε να μπαίνει στα μπορντέλα.
Όταν οι ναύτες μίλαγαν για τη γυναίκα αισχρά
αυτός κοκκίνιζε ελαφρά σα να ‘τανε κοπέλα.

Και τώρα επέθαινε μακριά πολύ απ’ τον ποταμό.
Με το ‘να χέρι κάτι τι στο στήθος του εκρατούσε
και τα’ άλλο χέρι υψώνοντας κατά τον ουρανό
παρακαλώντας δυνατά τη μάνα του εζητούσε.

Νύχτα! Ο λοστρόμος δίπλα του κι ο καπετάνιος Wills.
Παραμιλούσε το παιδί! «… Είναι ένας άσπρος δρόμος…
… Να και το σπίτι… Η μάνα μου κατηφορίζει… Εδώ…»
Μα ξάφνου βγήκε με βαριά περπατησιά ο λοστρόμος.

(Μεσόκοπος απ’ τα νησιά Φαρόερ, τα βορεινά,
είχε γυρίσει από μικρό παιδί σ’ όλα τα πλάτη.
Μες στα πλατιά είχε στήθια του μια βρωμερή ψυχή
και του ‘χαν βγάλει σ’ ένα bar μια νύχτα το ‘να μάτι.)

Κάποιος εμπήκε! Ανατριχίλα εσκόρπισε παντού!
Μ’ ένα μαβί μεταξωτό μαντίλι στο κεφάλι
και μ’ ένα μαύρο νυχτικό με κόκκινα πουλιά
που το ‘χε κλέψει, μιας Ινδής χορεύτριας στη Βεγγάλη.

Κι εσύρθηκε με βήματ’ αλαφρά προς το παιδί
που γελασμένο απλώνοντας τα χέρια τ’ αχαμνά του
χαμογελώντας χάιδεψε τα ρούχα τρυφερά
και κύλησε προς το φαρδύ ποτάμι του θανάτου…

Μα όταν τα ρούχα πέταξεν αυτός για μια στιγμή,
κι ο πρώτος του ‘πε φεύγοντας να πιάσει βάρδια ωσότου
φτάσουν σε πόρτο, μούτζωσε με μίσος το νεκρό,
και του ‘βρισε με μια φριχτή βλαστήμια το Χριστό του.

Cardiff 3.9.35
s/s “Antzouletta”

Νίκος Καββαδίας

Αυτή είναι η διαφορά... Του πώς βλέπει το ίδιο περίπου περιστατικό ο απλός άνθρωπος και πώς το πλάθει ο ποιητής.

Κι αυτό δείχνει ταυτόχρονα πώς ο ποιητής βομβαρδίστηκε όπως και ο κάθε άλλος ναυτικός από διάφορα συγκλονιστικά βιώματα των καραβιών αλλά δεν περιορίστηκε απλά να τα περιγράψει.

Το αρχικό ερέθισμα πυροδοτεί την ποιητική του δημιουργία, από κει όμως και μετά φοράει τη φορεσιά του ποιητή και κυλάει στο αφρισμένο ποτάμι της ποίησης... Γράφει ταξιδεύοντας. Δεν περιγράφει απλώς όσα έζησε στα ταξίδια του.

Η ποίηση του γίνεται η ίδια ταξίδι. Δεν ακολουθεί σαν υποζύγιο το αληθινό ταξίδι του Καββαδία. Κι εκείνος δεν ταξιδεύει γεμίζοντας απλώς το χρόνο του και την ανία του ταξιδιού του γράφοντας.

Η ποίηση του Καββαδία ΕΙΝΑΙ ταξίδι. Δε λέει απλά για ταξίδια...

Ακολουθεί το χειρόγραφο του ποιήματος όπως δημοσιεύτηκε στο περιοδικό "Η ΛΕΞΗ", αρ. 27, Σεπτ. 1983 και πρόσφατα στο βιβλίο:

ΝΙΚΟΣ ΚΑΒΒΑΔΙΑΣ - ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΕΝΟΣ ΤΙΜΟΝΙΕΡΗ (εκδόσεις ΑΓΡΑ)

Κάντε κλικ στην εικόνα του χειρογράφου για μεγαλύτερη προβολή.