ΕΛΛΗΝΙΔΕΣ ΚΑΠΕΤΑΝΙΣΣΕΣ

Το blog ΚΑΠΕΤΑΝΙΣΣΕΣ αποτελεί διαδικτυακό τόπο συνάντησης για όλες τις γυναίκες που έχουν αποφοιτήσει ή σπουδάζουν ακόμη σε σχολές πλοιάρχων Εμπορικού Ναυτικού.

ΟΙ ΠΡΩΤΕΣ ΑΠΟΦΟΙΤΕΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΣΧΟΛΗΣ ΠΛΟΙΑΡΧΩΝ

1980 ΑΣΠΡΟΠΥΡΓΟΣ

Ο θεσμός της Ελληνίδας Καπετάνισσας ανάγεται ανεπίσημα σε πολύ παλιότερες εποχές και είναι καταγραμμένες στην ιστορία της χώρας μας με χρυσά γράμματα μορφές όπως η Μπουμπουλίνα, η Μαντώ Μαυρογένη και η Δόμνα Βισβίζη.

Πέρα όμως από τις ηρωίδες καπετάνισσες που πολέμησαν ισάξια στο πλευρό των αντρών για την ελευθερία της πατρίδας, υπάρχουν και οι γυναίκες εκείνες που σε μεταγενέστερες εποχές ερωτεύτηκαν τόσο δυνατά το υγρό στοιχείο που κατάφεραν να ξεπεράσουν κάθε σκόπελο και να ανέβουν στις γέφυρες των εμπορικών πλοίων.

Ποια ήταν η πρώτη ελληνίδα καπετάνισσα του εμπορικού ναυτικού; Οι δικές μας πληροφορίες σταματούν στην Άννα Σαρίδου:

Στα μέσα λοιπόν της δεκαετίας του 1960 γνωρίζουμε με βάση αυτό το ντοκουμέντο ότι υπήρχε γυναίκα δόκιμος πλοίαρχος και που εκτελούσε με έγκριση του υπουργείου χρέη τρίτου πλοιάρχου, όπως αναφέρει το δημοσίευμα της εφημερίδας ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ.

Στα 1978 η Πολιτεία προχώρησε στην ίδρυση και της πρώτης δημόσιας σχολής πλοιάρχων γυναικών, της ΑΔΣΕΝ ΠΛΟΙΑΡΧΩΝ ΠΕΙΡΑΙΑ, με έδρα της το χώρο του ΚΕΣΕΝ στο Ρέντη. Στο μεταξύ εκτός από την Άννα Σαρίδου η Εμπορική Ναυτιλία είχε γνωρίσει και άλλες γυναίκες αξιωματικούς καταστρώματος που είχαν αποφοιτήσει από ναυτικά λύκεια. Ξεχωρίζουμε ανάμεσά τους τη Νίκη Σκέντζου, που είχε επισκεφθεί και γνωρίσει από κοντά τις πρώτες πλοιαρχίνες σπουδάστριες σε ΑΔΣΕΝ. Σε blog της ιδιαίτερης πατρίδας της, της Πάτρας, διαβάζουμε τα εξής για εκείνη:

ΠΡΩΤΗ ΕΛΛΗΝΙΔΑ ΠΛΟΙΑΡΧΟΣ ΑΠΟ ΤΑ ΒΡΑΧΝΕΪΚΑ

Η ΝΙΚΗ ΣΚΕΝΤΖΟΥ μέσα σε λίγο χρονικό διάστημα έγινε γνωστή σε όλο το κόσμο, αποτελώντας "μήλο της έριδος" μεταξύ μεγάλων ναυτιλιακών εταιρειών. Κόρη του Γρηγορίου Σκέντζου, από τα ΒΡΑΧΝΕΪΚΑ, μεγάλωσε δίπλα στη θάλασσα και από μικρή άρχισε να την γοητεύει. Από τότε, όλα τα όνειρά της έγιναν...θαλασσινά. Μετά τις σπουδές προσπάθησε να μπαρκάρει, αλλά οι πόρτες ήταν "κλειστές".

"Μικρόσωμη και λεπτή καθώς είμαι, δεν πείθω κανένα. Το παρουσιατικό μου γεννούσε αμφιβολίες για τις δυνατότητές μου. Έτσι όλοι με κοροϊδεύανε και μου΄λέγαν:"Πέρασε μία άλλη φορά". Εγώ όμως πείσμωσα. Και ώρισα στον εαυτό μου ενός χρόνου προθεσμία για να τα καταφέρω...Μια μέρα επισκέφτηκα τν κυρία Καβουνίδου, μια δραστήρια γυναίκα και την έπεισα να μπαρκάρω. Η κυρία Καβουνίδου κατάλαβε τη δίψα μου και έδειξε κατανόηση. Έτσι ανέλαβα σα ναυτόπαιδα στο κρουαζιερόπλοιο "ΑΔΩΝΙΣ" όπου έμεινα... 6 μόνο ημέρες."

Μετά ανέλαβε υπηρεσία στα πλοία "ΚΕΝΤΑΥΡΟΣ" και "ΓΑΛΑΞΙΑΣ". Ταξίδεψε δύο φορές στην Αμερική και έκανε το γύρο της Αφρικής. Αργότερα εξελίχθηκε σε ανθυποπλοίαρχο υπηρετώντας στο "ΖΟΥΠΕΡ" . Τον Μάϊο του 1975 πήρε τη μεγάλη απόφαση:

"Νίκη, είπα, τώρα έχουν σειρά τα φορτηγά. Το εκμυστηρεύτηκα στους φίλους μου."Τρελή είσαι!", μου είπαν. "Δεν μπορείς εσύ στα φορτηγά. Θα σε φάνε". Απάντησα: "θα νικήσω" Και νίκησα."

Τα κατάφερε με το πείσμα της και το Νοέμβριο του 1975 μπάρκαρε με το "ΑΙΓΥΠΤΟΣ" ως ανθυποπλοίαρχος. Έκανε δύο δοκιμαστικά ταξίδια με εξαωρίες και ξενύχτια. Κατέληξε στο "ΕΛΛΗΝΙΚ ΤΟΡΤΣ" όπου ανέλαβε πλοίαρχος για πρώτη φορά. Δε τη φοβίζει όμως η θάλασσα:

"Συνάντησα φουρτούνες, αλλά αυτές μου προσφέρουν την ίδια χαρά που μου προσφέρουν και τα καλά ταξίδια. Τη θάλασσα τη λατρεύω κι όταν ακόμα είναι φουρτουνιασμένη. Σε ώρες που το καράβι κλυδωνιζότανε, οι άλλοι σταυροκοπιόντουσα. Εγώ, όμως, τους έδινα κουράγιο."

• 
  
  Πηγή: Εβδομαδιαία Ανεξάρτητη Εφημερίδα " ΚΟΣΜΟΣ της ΠΑΤΡΑΣ" αρ. φύλλου 104/ 9-11-2007, σελ.: 46, κείμενο: Ισιδώρου Σιδεροπούλου

Η Νίκη Σκέντζου αποτέλεσε σύμβολο για τις πρώτες σπουδάστριες δημόσιας σχολής Πλοιάρχων Εμπορικού Ναυτικού. Ήταν η ζωντανή απόδειξη ότι όλες οι κοπέλες ακόμη και αν δε διαθέτουν σωματικά προσόντα μπορούν να κατακτήσουν τη γέφυρα. Αρκεί να έχουν ψυχή.

Στην καταξίωση του θεσμού σίγουρα συνέβαλε θετικά η ίδρυση της δημόσιας σχολής, που πρέπει να πούμε ότι στηρίχτηκε σε μεγάλο βαθμό από τις ναυτιλιακές εταιρείες. Έτσι το καλοκαίρι του 1979 σε πολλά πλοία, επιβατικά και φορτηγά, βρέθηκαν γυναίκες δόκιμοι να πραγματοποιούν το πρώτο τους εκπαιδευτικό ταξίδι.

Η Ελένη Μποζώνη, η Σπυριδούλα Δεληγιάννη, η Αναστασία Γρατσέα, ήταν τρεις από εκείνες τις πρώτες 29 σπουδάστριες της ΑΔΣΕΝ ΠΛΟΙΑΡΧΩΝ ΠΕΙΡΑΙΑ που το καλοκαίρι του 79 μπάρκαραν σε πλοία ως δόκιμοι πλοίαρχοι.

Την ίδια ώρα σε πολλές εφημερίδες και περιοδικά της εποχής δημοσιεύοντας εκτενή άρθρα και ρεπορτάζ προβάλλοντας και στηρίζοντας το νέο θεσμό:

Η Αμαλία Γιαννίτσαρη, δόκιμος πλοίαρχος, στο τιμόνι επιβατικού πλοίου

(κλικ στο άρθρο για μεγαλύτερη προβολή)

Εκείνα τα χρόνια δόθηκε πραγματικά μεγάλη βοήθεια από όλους τους αρμόδιους παράγοντες στη στήριξη της γυναίκας πλοιάρχου. Και όχι μόνο στα επιβατικά αλλά και σε πλοία φορτηγά και σε γκαζάδικα ακόμη:

Η Μαρία Λαμπρίδου, δόκιμος πλοίαρχος σε VLCC τάνκερ, το ANDROS ORION, που εδώ το βλέπουμε να διαπλέει τη διώρυγα του Σουέζ. Εποχή 1981.

Κι ενώ οι κοπέλες έπλεαν και σε θάλασσες αληθινές και σε πελάγη ευτυχίας, ακολούθησε η οικονομική κρίση που οδήγησε στη στεριά χιλιάδες ναυτικούς και με πρώτες τις γυναίκες. Ως συνήθως.

Λίγο αργότερα το κράτος επέλεξε να κλείσει την πρώτη δημόσια σχολή πλοιάρχων γυναικών ενώ παράλληλες αλλαγές στη σύνθεση των πληρωμάτων των εμπορικών πλοίων κατάργησαν και τη θέση του ασυρματιστή, θέση στην οποία είχαν ήδη διαπρέψει δεκάδες γυναίκες, απόφοιτες τόσο της δημόσιας σχολής όσο και ιδιωτικών. Ακολούθησαν χρόνια δύσκολα για όλους τους ναυτικούς. Και όμως παρά τις δυσκολίες κάποιες γυναίκες συνέχισαν να μπαρκάρουν. Λίγες μεν αλλά αρκετές για να αποδείξουν πως η γυναίκα μπορεί ακόμη και να κυβερνήσει πλοίο:

Αναδημοσιεύουμε το ακόλουθο απόσπασμα άρθρου από την εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ (7 Αυγούστου 2000 )

"Παγκόσμια ίσως πρωτοτυπία για το Ιδρυμα Ωνάση αποτελεί το γεγονός ότι ένα από τα μεγαλύτερα καράβια, το «Ολύμπικ Σερένιτι», το κυβερνά μια γυναίκα, η Αθανασία Μπουμπουράκη.

«Οταν ήρθε να ζητήσει δουλειά, μάς ζήτησε να υπογράψουμε ένα χαρτί που έλεγε ότι, αν μείνουμε ευχαριστημένοι από τις υπηρεσίες της, θα την αφήσουμε να φτάσει ψηλά», εξηγεί ο έτερος αντιπρόεδρος του Ιδρύματος Ωνάση, Παύλος Ιωαννίδης. «Είναι πραγματικά αξιέπαινη η προσπάθειά της να κατορθώσει να επιβληθεί σε τόσους άνδρες και παράλληλα να κυβερνά καράβια 100.000 τόνων. Το πρόβλημα στα πλοία, τύπου άφραμαξ, είναι ότι μπαίνουν τέσσερις με πέντε φορές το μήνα σε λιμάνια, για να φορτώσουν και να ξεφορτώσουν. Τα καράβια κινδυνεύουν περισσότερο στα στενά παρά στις ανοιχτές θάλασσες»."

Η Αθανασία Μπουμπουράκη αποφοίτησε με τη δεύτερη μόλις σειρά της ΑΔΣΕΝ ΠΛΟΙΑΡΧΩΝ ΠΕΙΡΑΙΑ, δηλαδή στα 1981. Από την ίδια σειρά γυναικών πλοιάρχων αποφοίτων δημόσιας σχολής έφτασαν στο βαθμό του πρώτου πλοιάρχου και άλλες κοπέλες. Οι πληροφορίες μας αναφέρουν πως ανάμεσά τους είναι η Ευαγγελία Κατσικαδάκου, που μετέπειτα δίδαξε και στη Σχολή Σωστικών του Ασπροπύργου καθώς και η Μαριάννα Μαρούδα που επίσης διδάσκει στις σχολές Εμπορικού Ναυτικού  και μάλιστα υπηρέτησε ως διευθύντρια σπουδών της ΑΕΝ ΟΙΝΟΥΣΣΩΝ.

Η κ. Μαρούδα Μαριάννα διακρίνεται ανάμεσα σε σημερινές δοκίμους της ΑΕΝ Οινουσσών.

Αντίθετα η πρώτη σειρά αποφοίτων συνάντησε τέτοιες δυσκολίες που σιγά σιγά όλες οι κοπέλες εγκατέλειψαν τη θάλασσα και γύρισαν στη στεριά. Πολλές βέβαια και από αυτές έφτασαν να πάρουν το δίπλωμα του ανθυποπλοιάρχου, πχ η Άννα Χατζησταύρου από τη Χαλκίδα:

η Αντωνία Μουρκόγιαννη, η Σοφία Λάμπου, η Κατερίνα Πουλακάκη, η Ολίβια Φίλιου και άλλες ενώ η Ελένη Τσινιάρη κατάφερε να πάρει και το δίπλωμα του Υποπλοιάρχου:

άρθρο στο περιοδικό ΕΙΚΟΝΕΣ της Μαίρης Λαμπαδίτη (31 Οκτ 1990, τεύχος 313 )

Έτσι, αν και οι περιπτώσεις όλων αυτών των γυναικών αποδεικνύουν πως η ελληνίδα είχε τη θέληση και τη δύναμη να διαπρέψει στην εμπορική μας ναυτιλία, από τα μέσα της δεκαετίας του 80 οι σχολές εμπορικού ναυτικού δέχονταν μόνο μικρό ποσοστό γυναικών. Το τι αντιμετώπιζαν εκείνα τα δύσκολα χρόνια οι κοπέλες που τολμούσαν να περάσουν την πύλη των ΑΔΣΕΝ ΠΛΟΙΑΡΧΩΝ, μπορούμε να το διαβάσουμε στη μαρτυρία ενός μέλους του blog ΚΑΠΕΤΑΝΙΣΣΕΣ: Πρωτόμπαρκη

Η συγκεκριμένη κοπέλα αναγκάστηκε στην πορεία αν και έφτασε να υπηρετήσει και ως ανθυποπλοίαρχος, να βγει στη στεριά επιλέγοντας τη μητρότητα από τη μεγάλη αγάπη της θάλασσας... Είναι και αυτός ένας σκόπελος - μεγάλος και αξεπέραστος - στην καριέρα των γυναικών στη θάλασσα, καθώς δεν έχουν ληφθεί μέτρα στήριξης της μητέρας ναυτικού...  Και είναι κρίμα. Γιατί θα μπορούσαν αν ήθελαν οι αρμόδιοι να βρουν λύσεις που να μην αναγκάζουν τις κοπέλες να πετάνε στον κάλαθο των αχρήστων και τα διπλώματα και τις σπουδές τους και τα χρόνια που υπηρέτησαν σε πλοία.

Αξίζει μάλιστα να σημειώσουμε το ερώτημα αγωνίας που διακατέχει όλες όσες δουλέψαμε στη θάλασσα:

Τι θα γίνει με τη θαλάσσια υπηρεσία μας; Θα καταφέρουμε όταν βγούμε στη σύνταξη από τα άλλα επαγγέλματα που ακολουθήσαμε αναγκαστικά μετά τα καράβια, να μας αναγνωριστεί; Ή οι δικές μας κρατήσεις απλώς θα γεμίζουν το ταμείο του ΝΑΤ;

Φτάνοντας στο σήμερα και στις τελευταίες εξελίξεις του θεσμού θα πρέπει να αναφέρουμε με ικανοποίηση μεν αλλά και με πολλούς προβληματισμούς ότι οι ΑΕΝ (όπως πλέον ονομάζονται οι παλιές ΑΔΣΕΝ), δηλαδή οι Ακαδημίες Εμπορικού Ναυτικού, τόσο των πλοιάρχων όσο και των μηχανικών, έχουν κυριολεκτικά πλημμυρίσει από κοπέλες. Απόδειξη ένας πρόσφατος  κατάλογος εισακτέων στις ΑΕΝ (του έτους 2007 )που καταφέραμε να εντοπίσουμε εδώ:

http://www.alfavita.gr/anakoinoseis/ploiarxoi.xls

Δεκάδες κοπέλες! Και οι περισσότερες συνεχίζουν τις σπουδές τους και βρίσκονται τώρα έτοιμες να συνεχίσουν σε λίγες μέρες το 2ο εξάμηνο του τρίτου έτους σπουδών μετά την αναγκαστική διακοπή για το δεύτερο εκπαιδευτικό ταξίδι. Ανάμεσά τους ξεχωρίζουμε την κοπέλα που έζησε την τραγωδία του AEGEAN WIND,  την Αντωνία Χασαποπούλου:

Η περίπτωση της εικοσάχρονης Αντωνίας δείχνει ότι οι γυναίκες δεν κατέκτησαν μόνο τις γέφυρες των πλοίων αλλά μοιράστηκαν και τις πίκρες του επαγγέλματος. Ούτε όμως αυτές οι πικρές στιγμές δεν καταφέρνουν να τις απομακρύνουν από τη μεγάλη τους αγάπη για τη θάλασσα, καθώς η νεαρή Αντωνία το μόνο που θέλει είναι να ξαναγυρίσει το συντομότερο δυνατό στα καράβια!

Αξίζει πάντως εδώ να δώσουμε και τούτο το λινκ:

http://egov.yen.gr/media/28278/epityx_aen_2005.xls

με τον κατάλογο επιτυχόντων πλοιάρχων του έτους 2005 - 2006, με αισθητά λιγότερες κοπέλες ανάμεσα στους επιτυχόντες για να διαπιστώσουμε ότι μόλις τα τελευταία τελευταία χρόνια υπάρχει μία έκρηξη θα λέγαμε στον αριθμό γυναικών που σπουδάζουν σε ΑΕΝ. Χαρακτηριστικές οι δύο επόμενες φωτογραφίες:

Η πρώτη είναι από την ΑΕΝ Κύμης και τις δευτεροετείς της περσινής χρονιάς, μόνο τρεις κοπέλες... 

Και η δεύτερη φωτογραφία από την ορκωμοσία στις ΑΕΝ Ιονίων Νήσων το 2009. Όλόκληρος λόχος γυναικών πλοιάρχων! Και πόσες ακόμη στις υπόλοιπες ΑΕΝ...  Δεν ξέρουμε ειλικρινά αν αυτό είναι καλό για το θεσμό. Διότι μπορεί να υποστηρίζουμε ότι οι γυναίκες μπορούν και πρέπει να κατακτήσουν τις γέφυρες των πλοίων αλλά γνωρίζουμε και την πραγματικότητα που περιμένει κάθε σπουδάστρια από την πρώτη στιγμή που θα αναζητήσει πλοίο για εκπαιδευτικό ταξίδι...  "Δεν είναι δόκιμοι, είναι κοπέλες είναι σου λέω!"

Χάρη σε αυτό εδώ το blog αλλά και στο γκρουπ Ellinides Kapetanisses που έχουμε δημιουργήσει στο Face Book, είμαστε σε επαφή με δεκάδες νέες κοπέλες που τώρα σπουδάζουν στις ΑΕΝ ή έχουν πρόσφατα αποφοιτήσει. Ξέρουμε λοιπόν ότι περνάνε γολγοθά για να βρουν καράβι ενώ οι περισσότερες διαμαρτύρονται πως δεν υπάρχει καμία υποστήριξη από τις σχολές τους και αντίθετα δε λείπουν οι συστάσεις να τα παρατήσουν! Τραγέλαφος; Και όμως είναι η αλήθεια...

Ταυτόχρονα είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε ότι οι τυχερές που καταφέρνουν να μπαρκάρουν υπερβάλλοντας τον εαυτό τους κερδίζουν πολύ επαινετικά σχόλια από τους επιβλέποντες αξιωματικούς και δεν είναι λίγες οι εταιρείες που σήμερα προωθούν νέα κορίτσια για ανώτερες θέσεις. Χρειάζεται όμως να τηρηθεί κάποιο μέτρο. Η υπερβολή στην είσοδο γυναικών στις ΑΕΝ με τις σημερινές συνθήκες θα αναγκάσει αρκετές να τα εγκαταλείψουν καθώς δε θα καταφέρνουν να μπαρκάρουν ούτε για το εκπαιδευτικό. Η Πολιτεία πιστεύουμε ότι πρέπει να λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα, να εξασφαλίζει δηλαδή ότι εισάγονται στις σχολές σπουδαστές και σπουδάστριες που μπορούν να απορροφηθούν από την Εμπορική Ναυτιλία και όχι οι ΑΕΝ να λειτουργούν ως μόνιμος τροφοδότης των άνεργων πτυχιούχων.

Ανάμεσα στα υπόλοιπα που πρέπει να γίνουν πιστεύουμε ότι χρειάζεται να προβληθεί ο θεσμός και να εορταστεί η συμπλήρωση φέτος τριάντα χρόνων από την αποφοίτηση των πρώτων ελληνίδων πλοιάρχων από δημόσια σχολή. Ιδιαίτερα να προβληθούν εκείνες οι γυναίκες πλοίαρχοι που κατάφεραν να φτάσουν στο βαθμό του Α' πλοιάρχου αλλά και όποιες άλλες έχουν πετύχει κάτι ιδιαίτερο. Ξεκινώντας ακόμη και από την επίδοση μέσα στις σχολές. Ως παράδειγμα θα αναφέρουμε την περίπτωση μιας νέας ανθυποπλοιάρχου, της κ. Άννας Μαρίας Παπακοσμοπούλου, που κατάφερε αφενός να εισαχθεί δεύτερη στην ΑΕΝ Ασπροπύργου το 2005 και αφετέρου να αποφοιτήσει πρώτη από την ΑΕΝ Κρήτης (όπου στο μεταξύ είχε μεταγραφεί) το 2009:

Τη βλέπουμε εδώ να απαγγέλει τον όρκο ως πρώτη απόφοιτος κατά την τελετή απονομής στις 16 Ιουλίου 2009. Τέτοιες πρωτιές δε λείπουν και από άλλα κορίτσια που σπουδάζουν σε ΑΕΝ. Δυστυχώς σε ορισμένες περιπτώσεις καταλήγουν ακόμη και μπούμερανγκ. Την περσινή χρονιά σε κάποια ΑΕΝ δυο από τα αγόρια του έτους θεώρησαν τόσο προσβλητική την επιτυχία μιας συσπουδάστριάς τους στις προαγωγικές εξετάσεις που φρόντισαν να την τιμωρήσουν σπάζοντας το μικρό της αυτοκινητάκι. Τιμωρήθηκαν βέβαια από τη διεύθυνση της σχολής. Όμως λίγο καιρό αργότερα ένα άλλο επεισόδιο έλαβε χώρα στην ίδια ΑΕΝ. Σπουδαστής κατέβασε σε ώρα μαθήματος το παντελόνι του και έμεινε με τα εσώρρουχα. Η διαμαρτυρία της σπουδάστριας για την ανάρμοστη συμπεριφορά είχε αυτή τη φορά ως αποτέλεσμα να αποβληθεί η ίδια!!!

Μπορεί λοιπόν οι γυναίκες και να αξίζουν και να είναι έτοιμες να κατακτήσουν τις γέφυρες, φαίνεται όμως πως δεν είναι έτοιμοι και ώριμοι να το αποδεχθούν πολλοί άλλοι. Και η προσπάθεια προβολής του θεσμού πρέπει να έχει και αυτό το στόχο.

Για όλους αυτούς τους λόγους είναι στις προθέσεις μας να δημιουργήσουμε μια πανελλήνια ένωση γυναικών αποφοίτων σχολών εμπορικού ναυτικού ώστε οργανωμένα να παρεμβαίνουμε και να στηρίζουμε τα νέα κορίτσια που ακολουθούν το δύσκολο δρόμο της θάλασσας. Πιστεύουμε ότι η ένωση αυτή θα πρέπει να αγκαλιάσει όχι μόνο τις καπετάνισσες αλλά και τις άλλες αξιωματικούς του Εμπορικού Ναυτικού, τις ασυρματίστριες του παρελθόντος αλλά και τις μηχανικούς Ε.Ν. του σήμερα, γιατί κοινά είναι τα προβλήματα και οι εμπειρίες και γιατί εν τη ενώσει η ισχύς.

Ένωση που θα θέλαμε να υπάρχει ανάμεσα σε όλους τους εργαζόμενους στην Εμπορική Ναυτιλία, όπως συμβολίζει και η ωραία αυτή φωτογραφία από την ορκωμοσία στην ΑΕΝ της Ύδρας το 2009. Τι έχουμε άλλωστε να μοιράσουμε με τους άντρες συναδέλφους;

Ίσα ίσα που η παρουσία της γυναίκας στο καράβι μπορεί να αποβεί επωφελής και για τα δύο φύλα αλλά και το ίδιο το καράβι. Ακόμη και μία γυναίκα στο πλοίο σπάει το κλίμα του μοναστηριού και βοηθά στην ψυχολογική ισορροπία και την καλύτερη απόδοση όλων. Εξάλλου δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που δημιουργούνται και ζευγάρια ναυτικών, που είναι ό,τι καλύτερο και για τις γυναίκες ναυτικούς και για τους άντρες. Και παρότι δεν παραβλέπουμε τις δυσκολίες που ένα ζευγάρι ναυτικών θα αντιμετωπίσει όταν θα θελήσει να δημιουργήσει οικογένεια, πιστεύουμε ότι υπάρχουν λύσεις. Αρκεί να υπάρχει θέληση της Πολιτείας να στηρίξει ουσιαστικά το θεσμό και να μη μένει μόνο στις εξαγγελίες για πρόσκληση νέων κοριτσιών στο ναυτικό επάγγελμα.