Διαβασμένοι και ... αδιάβαστοι

Ήρθαν προχτές οι πρώτοι ναυτικοί του Aegean Wind.

Το πώς ήρθαν θυμίζει δυστυχώς εκείνο το παλιό χρονογράφημα του Δημήτρη Ψαθά. Το παραθέτω για όσους δεν το πρόκαμαν στο παλιό αναγνωστικό της Στ΄ Δημοτικού (τεύχος Γ΄, σελ. 45, έκδοση ΟΕΔΒ 1996 )

ΣΤΟ ΧΕΙΜΑΡΡΟ ΤΗΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ

- Ταξί, ταξί!...

Αμ, δε! Πας να το πάρεις, το άρπαξε άλλος. Και περπατάς. Και σταματάς. Και προχωράς. Κι αγκομαχάς. Κόκκινο; Στέκεις και περιμένεις. Πράσινο; Αμολιέσαι. Και ξανασταματάς. Και ξαναπερπατάς.

- Ταξί, ταξί!...

Αμ, δε! Περνά το ένα, περνά το άλλο, περνά και το παράλλο, σηκώνεις το χέρι, ξανασηκώνεις το χέρι, ξανακατεβάζεις το χέρι - αμάν, Παναγία μου - στο καθένα από ένας τυχερός και εμβρόντητος γιατί το πέτυχε, τσούρμο εσύ με τους λοιπούς και ... περπατάς. Και σταματάς. Και ξαναπερπατάς.

- Ταξί, ταξί!...

Αμ, δε! Σε κάθε γωνία περιμένει ένας και λίγο παρακάτω δύο, και λίγο παρακάτω τρεις, και λίγο παρακάτω άλλος ένας, και λίγο παρακάτω άλλοι, μπαφιασμένοι, απελπισμένοι, κόσμος κακό, σουλατσαδόροι, βιαστικοί, νοικοκυραίοι, λετσοτουρίστες... Τι γίνεται εδώ; Συλλαλητήριο; Ανάσταση; Κηδεία; Γάμος; Τελετή;

- Όχι, κύριε!

- Αλλά;

- Το ... λεωφορείο!

Ω, το λεωφορείο! Τα λεωφορεία! Επίθεση! Γιουρούσι! Στρίμωγμα και πατίκωμα και πάστωμα και στοίβαγμα... "το χέρι μου!", "το πόδι μου!", "μη σπρώχνετε, κύριε", "προσέχετε, κυρία μου!", "τα εισιτήριά σας", ιδρώτας, καυσαέρια, ίσα και φύγαμε! Φεύγουνε; Φύγανε! Κι εσύ; Πάλι απ' έξω.

- Ταξί, ταξί!...

Αμ, δε! Χείμαρροι ανεβαίνουν, χείμαρροι κατεβαίνουν, κοσμοπλημμύρα από δω, κοσμοπλημμύρα από κει, όλοι απορημένοι, όλοι λαχανιασμένοι, όλοι απελπισμένοι, και ... περπατάς! Κόκκινο! Αμάν! Και τι να κάνεις; Στέκεσαι. Αναστενάζεις. Υπομένεις. Περιμένεις. Αναπνέεις. Ντουμάνι τα καυσαέρια, που τα νιώθεις ως τα ενδότερα της ψυχής σου. Πράσινο! Ίσια και περάσαμε, μαρς εν δυο, γρήγορα.... "φρρρ!" ο τροχονόμος τη σφυρίχτρα, τη δαγκώνει, "φρρρ!" - δώσ' του και ξανά - κι ύστερα την αφήνει να πέφτει απ' το στόμα, κουνώντας τα χέρια προς τα τροχοφόρα:

- Γρήγορα! Γρήγορα!

Και τρέχουν, ατέλειωτα ποτάμια και παραποτάμια και τελειωμό δεν έχουν, να και τα ωραία τρόλεϊ, τα κίτρινα, φορτωμένα, πατικωμένα, στοιβαγμένα, ένα, δυο, τρία, τέσσερα, το ένα πίσω από τ' άλλο, πελώρια, γραφικά, πανοραματικά σαρδελοκούτια γεμάτα σαρδέλες παστωμένες, όρθιες, με φάτσες τεθλιμμένες, σαν να ρωτάνε:

- Πού μας πάνε;

Και πώς πάνε! Γρρρ, δυο τρία μέτρα και στοπ. Ξανασαλεύουν λίγα μέτρα και πάλι στοπ. Και ξαναπαίρνουν λίγο δρόμο και πάλι στοπ. Διότι προηγούνται μερικά λεωφορεία, των οποίων προηγούνται μερικά ταξιά, των οποίων προηγούνται μερικά μεταφορικά, των οποίων προηγούνται μερικά φορτηγά, των οποίων προηγούνται μερικά διπλωματικά, των οποίων προηγείται μία ...νεκροφόρα, μ' έναν οδηγό καθέτως κι έναν επιβάτη οριζοντίως.

- Ω, τον ευτυχή!

Και περπατάς. Κόκκινο, σταματάς. Πράσινο, προχωράς, ξανά κόκκινο, σταματάς, ξανά πράσινο, προχωράς. Ορυμαγδός! και ζέστη.

- Ταξί, ταξί!...

Αμ, δε! Πάντα υπάρχει κάποιος πιο τυχερός από σένα και ορμά εντός, εμβρόντητος για το αναπάντεχο! Πόσα ταξιά; Πόσοι άνθρωποι; Πόσος πληθυσμός; Πόσα τροχοφόρα; Πόσα μπαίνουν στην κυκλοφορία κάθε μέρα; Πόσοι περπατούν; Πόσοι εποχούνται; Πόσοι σκοτώνονται; Πόσοι τραυματίζονται;

- Ταξί! Ταξί!...

Ύψιστε, σταμάτησε! και είναι άδειο; Άδειο! Να μπω; Έμπα γρήγορα! Μπαίνεις γρήγορα, κάθεσαι γρήγορα, κλείνεις την πόρτα γρήγορα, κάνεις το σταυρό σου γρήγορα κι αναρωτιέσαι: Θεέ μου, τι απροσδόκητη τύχη ήταν αυτή; Μιλάς στον ταξιτζή:

- Βρε, τι τραβάτε κι εσείς, κι εμείς!

Και σου απαντά ο ταξιτζής:

- Εμείς λιγουλάκι ακόμα και θα τρελαθούμε!

Απορείς:

- Ακόμα, λοιπόν, δεν τρελαθήκατε;

Και σου απαντά:

- Απάνω στο τσάκα είμαστε!

Αθήνα, ω κατακαημένη πόλη της Παλλάδας, πώς έγινες έτσι;

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΨΑΘΑΣ

Ένας Ψαθάς θα χρειαζόταν και πάλι για να δώσει με τη δύναμη της πένας του το πώς έφτασαν εκείνοι οι ναυτικοί του Aegean Wind στο αεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος.

Τρεις ζωντανοί και εμβρόντητοι.

Τρεις οριζοντίως.

Και συγγενείς τριγύρω. Άλλοι πανευτυχείς. Άλλοι βουτηγμένοι σε ανείπωτη δυστυχία.

Και τριγύρω οι διάφοροι. Άλλοι εκ μέρους των αρχών. Άλλοι εκ μέρους της εταιρείας. Κι άλλοι με την κάμερα στο χέρι και το μικρόφωνο.

Τι περιμέναμε; Εκεί μέσα στη φρίκη της στιγμής και στον πανζουρλισμό να μιλήσουν οι τρεις εμβρόντητοι άνθρωποι που γλίτωσαν από την τραγωδία;

Και τι να πουν; Και σε ποιον να το πουν;

Εμένα μου μίλησαν τα μάτια τους. Δείτε ξανά το βίντεο. Θα μιλήσουν και σε σας. Σε όσους τουλάχιστον έχουν ευήκοον ους.

Κλείστε τον ήχο. Να μη σας ξεκουφαίνει. Δείτε μονάχα και δείτε με εκείνα τα μάτια που ζήταγε ο Σολωμός. Τα πάντα ανοιχτά και άγρυπνα μάτια της ψυχής.

Και πείτε μου μετά πως δεν ακούσατε κι εσείς την πικρή ειρωνεία του Ψαθά. Για τον ευτυχή επιβάτη που προηγείται "οριζοντίως"...

Μέσα στον ορυμαγδό και το χαμό. Και τους τρεις επιβάτες που έφτασαν στο Ελ Βενιζέλος οριζοντίως. Και τους άλλους έξι που σταμάτησαν για λίγο και μετά συνέχισαν για Μανίλα.

Εκείνους κανείς δε θα τους τρελάνει στις ερωτήσεις. Και κανείς δε θα τους τριβελίσει τα αυτιά τι πρέπει να πουν... Μόνο κλάματα και σπαράγματα θα ακούγονται γύρω τους. Αυτοί, ούτε αυτά θα ακούν...

Οι άλλοι; Που κατάφεραν και γλίτωσαν; Πώς θα γλιτώσουν τώρα από μας;

Που θέλουμε να μάθουμε. Και κυρίως να μας λύσουν το γρίφο. Γιατί αυτοί γλίτωσαν και οι άλλοι όχι;

Λες και αυτοί που γλίτωσαν φταίνε για τους άλλους που χάθηκαν.

Και λες και δεν ξέρουμε τι περιμένει αυτούς που γλίτωσαν παρακάτω. Δεν έχουμε περάσει ποτέ από την Ακτή Μιαούλη. Φταίει βλέπεις και ο Ψαθάς που δεν έγραψε ένα χρονογράφημα για την Ακτή Μιαούλη. Κι έμεινε να φωνάζει μόνο:

- Ταξί! Ταξί!...

Αλλιώς θα το φώναζε και θα το κραύγαζε του άνεργου ναυτικού το παρακαλετό:

- Δουλειά! Δουλειά!...

Αμ, δε... Πάντα κάποιος άλλος, πιο τυχερός από τον άνεργο ναυτικό, ορμά εμβρόντητος για το αναπάντεχο. Κι εκείνος συνεχίζει να περπατά. Και ξαναπερπατά. Και χτυπά πόρτες. Και παρακαλά. Και φιλάει κατουρημένες ποδιές. Για να βρει δουλειά!

- Δουλειά! Δουλειά!...

Και ειδικά αν είναι δόκιμος. Και πρέπει να βρει επειγόντως δουλειά. Να κάνει το εκπαιδευτικό που επιβάλλει ο κανονισμός της σχολής.

Και ειδικά αν είναι γυναίκα δόκιμος. Που όταν χτυπά τις πόρτες ακούει να της απαντούν:

- Δεν είσαι δόκιμος, κοπέλα είσαι σου λέω!

Δεν ξέρω αν οι τρεις ναυτικοί που κατάφεραν να γλιτώσουν από τις φλόγες και τους καπνούς του Aegean Wind ήρθαν διαβασμένοι όπως γράφτηκε. Ξέρω μονάχα πως πρέπει να είναι κανείς αδιάβαστος στις συνθήκες του ναυτικού επαγγέλματος για να επιρρίπτει ευθύνες στους ζωντανούς ενός ατυχήματος πριν ακόμη βγει καν πόρισμα και πριν καλά καλά πατήσουν το πόδι τους στην πατρίδα.

Όλοι έχουμε απορίες για την τραγωδία που μαυροφόρεσε ανήμερα Χριστούγεννα τη ναυτική οικογένεια. Και περισσότερες απορίες έχουμε όσοι έχουμε περάσει από τα καράβια. Και όσοι και σήμερα έχουμε δικούς μας ανθρώπους στα πέλαγα.

Γι' αυτό φωνάζουμε, γι' αυτό διαμαρτυρόμαστε. Όχι διαμαρτυρία για τη διαμαρτυρία.

Οι εννέα που έφυγαν δεν ξαναγυρίζουν. Σημασία έχει να ριχτεί άπλετο φως στα αίτια της τραγωδίας για να μην ξαναθρηνήσουμε θύματα.

Και είμαστε σίγουροι πως εκείνοι που γλίτωσαν θα πράξουν το καθήκον τους.

Σήμερα που τους αντικρίσαμε από κοντά στο στερνό αντίο δύο από τα παλικάρια του Aegean Wind, βεβαιωθήκαμε ακόμη περισσότερο. Ας σεβαστούμε τον πόνο τους και ας τους αφήσουμε το χρόνο να συνέρθουν από το σοκ που δοκίμασαν...