ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΟ ΝΑΥΤΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΕΛΛΑΔΟΣ

Σήμερα η τάξη μας πραγματοποίησε επίσκεψη στο Ναυτικό Μουσείο Ελλάδος, στο λιμάνι της Ζέας στον Πειραιά.

Εκεί και παρακολουθήσαμε το εκπαιδευτικό πρόγραμμα "Ναυπηγώντας μια τριήρη".

Το πρόγραμμα παρουσίασε με εξαιρετική ευφράδεια η κ. Κλεοπάτρα, υπάλληλος του μουσείου.

Αρχικά οι μαθητές παρακολούθησαν προβολή ώστε να ενημερωθούν για το πώς ο άνθρωπος ξεκίνησε να ταξιδεύει στο νερό και πώς κατασκεύασε στη συνέχεια τα πρώτα πλωτά μέσα. Πώς δηλαδή από τους κορμούς των δέντρων προχώρησε στην κατασκευή πλοίων. Κι ακόμη με τι υλικά τα κατασκεύασε και με ποιον τρόπο πέτυχε να τα κάνει να κινούνται.

Αλλά και πώς από τα πρώτα πλοία, τη μυθική "ΑΡΓΩ" του Ιάσονα και τα πλοία των Μινωιτών, οδηγήθηκαν οι παππούδες μας να κατασκευάσουν το υπέροχο πλοίο που ονομάστηκε τριήρης:

ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΤΡΙΗΡΗΣ

Το αριστούργημα της αρχαίας ελληνικής ναυπηγικής και το διασημότερο πολεμικό πλοίο της αρχαιότητας. Το ελληνικό ναυτικό εξοπλισμένο με τέτοια πλοία - που τελειοποίησαν οι Αθηναίοι - έσωσε την Ελλάδα και την Ευρώπη από την περσική απειλή καταστρέφοντας τον περσικό στόλο στη Σαλαμίνα (480 π.Χ. ) αλλάζοντας τη ροή της Ιστορίας. Κυριαρχώντας έπειτα στη θάλασσα για πολλούς αιώνες δημιούργησε και εξασφάλισε τις συνθήκες που επέτρεψαν την ανάπτυξη και τη διάδοση του ελληνικού πολιτισμού, τα ιδεώδη του οποίου αποτελούν μέχρι και σήμερα τις βάσεις του ευρωπαϊκού πολιτισμού. (1 )

Μετά την προβολή ξεναγηθήκαμε στο μουσείο και είδαμε ομοιώματα και τριήρεων αλλά και ολκάδων, πλοίων δηλαδή της ίδιας εποχής με τις τριήρεις, που ήταν όμως προορισμένα να μεταφέρουν εμπορεύματα:

Πολλές οι ομοιότητες αλλά και οι διαφορές ανάμεσα στους δύο τύπους πλοίων, τις τριήρεις και τις ολκάδες.

Διαφορές που ξεκίναγαν και από το διαφορετικό προορισμό των τριηρών και των ολκάδων. Ξεκινάνε από το έμβολο που διέθεταν οι τριήρεις για να εμβολίζουν τα εχθρικά πλοία, όπως με μεγάλη επιτυχία έκαναν οι παππούδες μας κατά τη ναυμαχία της Σαλαμίνας, το Σεπτέμβριο του 480 π.Χ.

Ο Ξέρξης παρακολουθεί τη ναυμαχία της Σαλαμίνας (2 )

Τριήρης: η πρώτη ελληνική τριήρης ναυπηγήθηκε στην Κόρινθο μεταξύ 650-610 π.Χ. Είχε δύο ἱστία, αλλά στη μάχη χρησιμοποιούσαν μόνο τα κουπιά, μάλιστα αν το επέτρεπαν οι συνθήκες άφηναν τα ἱστία στην ξηρά.

Οι τριήρεις, που δοξάστηκαν στους Περσικούς πολέμους, δεν είχαν κατάστρωμα σε όλο τους το μήκος, όπως οι τριήρεις του 4ου αιώνα. Τα τεχνικά χαρακτηριστικά της ήταν: 37 μ μήκος, 5,2 μ πλάτος, 1,5 μ βύθισμα και εκτόπισμα 70 τόνοι.

Σε μία καλοκαιρινή μέρα η τριήρης, όταν ήταν κωπήλατη, κάλυπτε απόσταση περίπου 70.000 οργιών ή 700 σταδίων (περίπου 130 χμ) και τη νύχτα 60.000 οργιών ή 600 σταδίων (περίπου 111 χμ) ή -με άλλη διατύπωση- η ταχύτητά της κυμαινόταν μεταξύ 4,6 και 6 κόμβων με ευνοϊκό άνεμο με μέγιστη ταχύτητα τους 7 ή 8 ή 12 κόμβους ανάλογα με τον μελετητή, ενώ με αντίξοες συνθήκες κυμαινόταν μεταξύ 1,5 και 3,3 κόμβων.

Σύμφωνα με μία αθηναϊκή επιγραφή του 4ου αιώνα π.Χ. η τριήρης διέθετε 170 κωπηλάτες και οι 85 της κάθε πλευράς ήταν κατανεμημένοι σε τρεις σειρές, 31 στην άνω (θρανῖται), 27 στη μεσαία (ζυγῖται) και 27 στην κάτω σειρά (θαλαμῖται). Ελάχιστο πλήρωμα ήταν 1 τριήραρχος, 4 υπαξιωματικοί και οι 170 κωπηλάτες (ἐρέται), ήτοι σύνολο 175 άτομα.

Κύριος οπλισμός της ήταν το έμβολο και ενδεχομένως οι καταπέλτες. Οι μάχιμες τριήρεις ονομάζονταν ταχείες, διότι είχαν επανδρωμένες όλες τις κώπες, κατ’ αντιδιαστολή προς τις άλλες, οι οποίες δεν είχαν ούτε επανδρωμένες όλες τις κώπες, ούτε ως βασική αποστολή την πολεμική εμπλοκή με εχθρικές τριήρεις, και οι οποίες είχαν διαφορετικά ονόματα και αποστολές.

Το 1987 με την επίβλεψη του καθηγητού Μόρισον κατασκευάσθηκε η Ολυμπιάς, ακριβές αντίγραφο τριήρους των κλασσικών χρόνων. (3 )

Ὁλκάς: γενικός χαρακτηρισμός των εμπορικών πλοίων. Μάλλον δεν είχαν κουπιά, διότι το όνομά τους υποδηλώνει ότι ρυμουλκούνταν από άλλα πλοία. Στον κόλπο της Κυρήνειας βρέθηκε βυθισμένη μία ὁλκάς του 4ου π.Χ. αιώνα (περίπου σύγχρονη του Μεγάλου Αλεξάνδρου), που μετέφερε 400 αμφορείς με κρασί και λάδι από τη Χίο, τη Σάμο και τη Ρόδο, 29 μυλόπετρες από τη Νίσυρο και αμύγδαλα. Είχε μήκος 14 μ. και βάρος 14 τόνους. (3 )

Ένα όμορφο βίντεο για το περίφημο πλοίο της Κερύνειας.

Στη συνέχεια οι μαθητές περιηγήθηκαν στα υπόλοιπα εκθέματα του μουσείου. Είδαν ομοιώματα δεκάδων πλοίων, πολεμικών και εμπορικών, ιστιοφόρων και μηχανοκίνητων, παλαιών και σύγχρονων.

Επιβατικό Πλοίο

Είδαν επίσης εξαρτήματα πλοίων, στολές ναυτικών, χάρτες, ναυτιλιακά όργανα (εξάντες, διπαράλληλους, κουμπάσα κλπ) καθώς και αμέτρητους πίνακες με θέματα από τη ναυτική ζωή.

"Συναντήθηκαν" επίσης με τον Κανάρη και τα πυρπολικά του, που συνέχισαν την παράδοση με το υγρό πυρ των Βυζαντινών, συμβάλλοντας αποφασιστικά στον αγώνα της ανεξαρτησίας του 1821. Και στη συνέχεια γνώρισαν ονομαστά πλοία του πολεμικού μας ναυτικού που το καθένα τους κατέκτησε μια ξεχωριστή θέση στη ναυτική μας ιστορία:

Ο θρυλικός μπαρμπα - Γιώργος του ναυτικού μας, το θωρηκτό Γεώργιος Αβέρωφ

Ό,τι απόμεινε από την ιταλική τορπίλη που "σκότωσε" τη ναυαρχίδα του στόλου μας, την Έλλη, το Δεκαπενταύγουστο του 1940, στην Τήνο

Αναχωρώντας από το Ναυτικό Μουσείο Ελλάδος βγάλαμε και μία αναμνηστική φωτογραφία (συγνώμη που τη δημοσίουμε θολή, αλλά έτσι πρέπει) με φόντο τον πυργίσκο του δοξασμένου υποβρυχίου ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΗΣ:

Φεύγοντας πήραμε μαζί μας ως πολύτιμη ανάμνηση τη φράση - σύμβολο του Ναυτικού Μουσείου Ελλάδος:

"έχουμε γη και πατρίδα όταν

έχουμε πλοία στη θάλασσα"

_____________________

ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ

(1 ) Φωτογραφία αθηναϊκούς τριήρους και πληροφορίες από το Ναυτικό Μουσείο Ελλάδος.

(2) Πηγή φωτογραφίας http://triiris.blogspot.com/2009/09/28-480.html

(3) Πηγή πληροφοριών http://www.alexanderofmacedon.info/greek/ARMY3gr.htm#trireme

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

• ΝΑΥΤΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΕΛΛΑΔΟΣ
• Το μήκος της τριήρους
• Αθηναϊκή τριήρης
• ΤΡΙΗΡΗΣ
• Ο άνθρωπος και η θάλασσα
• Το πλοίο της Κερύνειας
  

Νεόσοικος: Χώρος που "ξεχειμώνιαζαν" οι τριήρεις

ΕΦΑΡΜΟΖΩ ΟΣΑ ΕΜΑΘΑ:

Και τώρα ήρθε η ώρα να εφαρμόσουμε όσα μάθαμε. Παρακαλώ να κάνετε κλικ εδώ:

https://sites.google.com/site/tetartakia/home/2

και να κατεβάσετε στον υπολογιστή σας το αρχείο ΑΚΡΟΣΤΙΧΙΔΑ 1.

Καλή επιτυχία!

_____________

• Αναδημοσίευση από το μαθητικό blog ΤΕΤΑΡΤΑΚΙΑ