Ράσελ Κάρσον: Μια γυναίκα που μελέτησε τη θάλασσα

Μικρολίμανο ή Τουρκολίμανο ή πιο σωστά: Βρωμολίμανο...

Και τι δεν κολυμπάει στα νερά του...

Η θάλασσα για το ναυτικό είναι τα πάντα. Χωρίς θάλασσα, ναυτικοί δεν μπορούν να υπάρξουν. Τι είναι όμως η θάλασσα; Μονάχα το αρμυρό νερό; Την ύμνησαν ποιητές, έδωσε έμπνευση σε ζωγράφους, αγκάλιασε παιδιά και ερωτευμένους, ταξιδεύει βαπόρια, την αγάπησε ο φακός... Αυτά μόνο είναι η θάλασσα;

Η θάλασσα είναι εκείνη που δίνει το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό στον πλανήτη μας. Τα τρία τέταρτα της γης καλύπτονται από θάλασσα. Γι' αυτό και τη Γη μας τη λέμε και Υδρόγειο. Είναι ο πλανήτης που η φύση τού χάρισε νερό. Ο γαλάζιος πλανήτης... Ο πλανήτης που έχει ζωή. Και η θάλασσα είναι η πηγή της. Η πηγή της ζωής. Χωρίς θάλασσα όχι μόνο οι ναυτικοί αλλά ούτε οι άνθρωποι θα υπήρχαν.

Και ναι, λέμε εμείς οι ναυτικοί πως πολύ αγαπάμε τη θάλασσα. Αλλά αγάπη τι σημαίνει; Να παίρνουμε μόνο; Να τη χαιρόμαστε; Να κερδίζουμε το ψωμί μας ταξιδεύοντας στις θάλασσες; Όχι, βέβαια. Αυτό είναι εκμετάλλευση της θάλασσας. Είναι πόθος, είναι έρωτας. Αγάπη δεν είναι...

Αγάπη σημαίνει να νοιάζεσαι και να φροντίζεις αυτόν που αγαπάς. Να του προσφέρεις εσύ και όχι μόνο να του παίρνεις όσα εκείνος σου προσφέρει. Και πολύ περισσότερο αγάπη δεν είναι να καταστρέφεις εκείνον που αγαπάς. Κι εμείς που τη θάλασσα ταξιδέψαμε ξέρουμε πως συχνά η μεγάλη ..... αγάπη γίνεται μίσος και αδιαφορία για εκείνη που λέμε πως πολύ αγαπάμε.

Θυμάμαι το κάζο που τράβηξα στο πρώτο μου καράβι... Με φορτώνει ο μπόσης ένα κάδο (δοκιμάκι τότε εγώ) και μου λέει: "Στη μεγάλη αποθήκη!"

Και πιάνω κι εγώ η άσχετη και γύρναγα όλες τις αποθήκες του καραβιού. Πού να φανταστώ ότι η μεγάλη αποθήκη δεν ήταν άλλη από τη θάλασσα; Η εύκολη λύση για κάθε περιττό στο καράβι; Εκεί καταλήγουν οι αποχετεύσεις, τα βρωμόνερα της κουζίνας, οι σαπουνάδες από τα πλυντήρια αλλά και όλα τα στερεά σκουπίδια... Δυστυχώς, αν και οι κανονισμοί το απαγορεύουν, εκεί μερικές φορές αφήνονται και τα "λαδωμένα" βρωμόνερα από το πλύσιμο των αμπαριών των πετρελαιοφόρων... Όλα στη μεγάλη αποθήκη. Είναι μεγάααααλη η θάλασσα, δεν έχει ανάγκη!!!

Αν έχει ή δεν έχει ανάγκη η θάλασσα ή αν εμείς την έχουμε ανάγκη, το ξέρει σήμερα ακόμη και ένα μικρό παιδί του σχολειού. Και το ξέρει γιατί κάποιοι άνθρωποι ανάλωσαν τη ζωή τους στη μελέτη του γαλάζιου βασιλείου. Για έναν τέτοιο άνθρωπο θα μιλήσουμε σήμερα και θα τιμήσουμε τη μνήμη του. Τα 1ο1 χρόνια από τη γέννησή του. Κι ο άνθρωπος αυτός ήταν μια γυναίκα. Μεγάλη τιμή για μας... Όλες τις γυναίκες μα ειδικά εκείνες που λέμε πως αγαπάμε τη θάλασσα, πως είναι η ζωή μας.

Λέμε... Λόγια!!! Εκείνη όμως δεν είπε, εκείνε έπραξε. Δε στάθηκε σε γλυκανάλατες δηλώσεις "είναι η ζωή μου", αλλά αφιέρωσε τη ζωή της για να μελετήσει τη θαλάσσια ζωή.

Σας μιλώ για τη Ράσελ Κάρσον. Που γεννήθηκε στις 27 Μάη του 1907 και έφυγε στις 14 Απρίλη του 64. Στους 57 απρίληδες της ζωής της η Κάρσον κατάφερε να δέσει για πάντα το όνομά της με τη θάλασσα. Βιολόγος και συγγραφέας, θεωρείται από τους πρωτοπόρους του παγκόσμιου περιβαλλοντικού κινήματος.

Τα βιβλία της σημείωσαν εκπληκτική επιτυχία και έγιναν μπεστ σέλερ. Βιβλία που αποκαλύπτουν τα μυστικά της ζωής των ωκεανών, των ακτών αλλά και των βυθών. Ορόσημο του έργου της θεωρείται το βιβλίο Silent Srping. Την αποκάλεσαν "άγιο του περιβαλλοντικού κινήματος" και ήταν εκείνη που έκανε γνωστό το ρόλο των χημικών φυτοφαρμάκων. Εργάστηκε πολλά χρόνια στην υπηρεσία ιχθύων των Ην. Πολιτειών και προσπάθησε με κάθε τρόπο να ευαισθητοποιήσει το κοινό για τους κινδύνους που απειλούν τη θάλασσα.

Με τις μελέτες της η Κάρσον ανάγκασε σε αλλαγή του νομοθετικού πλαισίου που ως τότε αντιμετώπιζε τη θάλασσα ως τη μεγάλη αποθήκη που όλα τα χωρά και όλα τα καταπίνει...

Πέρα όμως από τη μνήμη της σπουδαίας αυτής γυναίκας, εκείνο που προέχει και μας ενδιαφέρει είναι να συνεχιστεί το έργο της. Σκοπός μας δεν είναι μόνο να τιμήσουμε τα γενέθλιά της... αλλά να ζητήσουμε η εκπαίδευση των νέων που πρόκειται να ταξιδέψουν τις θάλασσες ως αξιωματικοί να περιλάβει υποχρεωτικά και τις γνώσεις εκείνες που θα κάνουν συνείδηση σε όλους ότι η θάλασσα δεν είναι αποθήκη. Και έχουμε χρέος όλοι να την προστατεύουμε και να την κρατάμε καθαρή.

Και όχι μόνο οι αξιωματικοί... όλοι οι ναυτικοί πρέπει να ενημερωθούν. Όλοι να γνωρίζουν τη σημασία της προστασίας του θαλάσσιου περιβάλλοντος. Μαζί με τα υπόλοιπα σωστικά να διδάσκονται και τις αρχές εκείνες που θα σώσουν τη θάλασσα και τη ζωή στον πλανήτη. Γιατί αν ένα καράβι χαθεί, θα χαθούν τριάντα ψυχές... αν χαθεί η θάλασσα όμως θα χαθεί ο άνθρωπος από τη Γη.

• Περισσότερες πληροφορίες για την Κάρσον μπορείτε να διαβάσετε εδώ.

Καλά Ταξίδια, Καπετάνισσα!

Ήρθες σήμερα... Κι έφυγες πάλι. Σαν την πνοή του ανέμου. Ανέμου πελαγίσιου, με αρμύρα και νεράιδες, Ποσειδώνες και βάρδιες νυχτερινές...

- Δεν έχω φωτογένεια, μου είπες. Δε θέλω να βγάζω φωτογραφίες.

Και ζήτησα να με αφήσεις να κρατήσω εκείνο που κουβαλάς στην καρδούλα σου. Ένα καράβι, σου είπα, ένα καράβι είμαστε κι εμείς. Και φορτώνει στ' αμπάρια του ό,τι ο καθένας μας αγοράσει στα λιμάνια της ζωής. Και ό,τι θησαυρίσει στα πέλαγα. Άσε με, σου είπα, να βγάλω φωτογραφία αυτά που κουβαλάς. Τα καινούρια που αγόρασες στον πρώτο σου μήνα στο καράβι...

Την άλλη φορά ακόμη έψαχνες. Οι σόλες σου λιωμένες στην Ακτή Μιαούλη. Να παρακαλάς. Μια θέση, μια θέση για έξι μήνες. Ίσα να πάρεις το πράσινο φως για το δεύτερο εξάμηνο στη σχολή. Και το ΚΕΠ... Δεν το ξέρω αυτό το ΚΕΠ σας. Δεν είχαμε τέτοια εμείς τότε. Ούτε εξάμηνα... Μόνο δυο μήνες και χωρίς ΚΕΠ. Μόνο ένα γράμμα από τον καπετάνιο. Πως τα καταφέραμε. Πως αντέξαμε στις υποχρεώσεις του δοκίμου.

Ο δικός μου ο καπετάνιος με έκαψε...

Με έκαψε; Ή κάηκα μόνη μου; Πήγα κι εγώ στα καράβια και κουβάλαγα τα μυαλά της στεριάς. Νόμιζα, όπως νομίζουν συνήθως οι νέοι, πως θα κάνω καλύτερο τον κόσμο. Αμ, δε... Ο κόσμος είναι αυτός που είναι και δε φαίνεται να έχει σκοπό να αλλάξει. Και ξέρει να ξεμπαρκάρει στα αζήτητα όποιον τολμήσει να ζητήσει αλλαγές. Εσύ, να μην το κάνεις αυτό το λάθος. Να προσέχεις τον εαυτό σου. Γιατί κανείς, να το θυμάσαι αυτό, δε χρωστάει σήμερα καλό. Και σε κανέναν.

Θα μου πεις, μετάνιωσα; Μετάνιωσα που διαμαρτυρήθηκα; Που αντέδρασα στο άδικο; Που δεν ήξερα να σκύβω το κεφάλι; Φυσικά και όχι. Κάποιος έπρεπε να το κάνει. Και πολύ περισσότερο από όσο το κάναμε εμείς. Γιατί δεν ήμουν η μοναδική. Εκείνη η πρώτη φουρνιά δεν έβγαλε μόνο καπετάνισσες των καραβιών... Καπετάνισσες παντός καιρού έβγαλε. Τιμή μας και καμάρι μας η μείωση της διαγωγής. Μικρό τίμημα για ό,τι μικρό καταφέραμε. Να σώσουμε την αξιοπρέπεια του ανθρώπου που αδικείται. Του ανθρώπου που αγωνιά για το μέλλον που του ετοιμάζουν.

Κάντε ένα κλικ με το ποντίκι στις εικόνες... και διαβάστε αυτό το άρθρο που οι δεκαετίες ξεθώριασαν το χαρτί του μα οι άνθρωποι κατάφεραν να κρατήσουν πάντα ζωντανή και επίκαιρη την αιτία που γράφτηκε...

Δε ζητάγαμε τίποτε περισσότερο από δουλειά. Μια δουλειά που λατρεύαμε, μια δουλειά που καταφέραμε να μάθουμε και να κάνουμε καλύτερα ακόμα και από τους άντρες συναδέλφους.

Και συναντήσαμε την αδιαφορία και κλειστά αυτιά και πόρτες. Ποιος θα μας δώσει πίσω τα χρόνια και τα όνειρα που χάσαμε; Ιδέα της Πολιτείας ήταν να ανοίξει σχολή για γυναίκες πλοιάρχους. Δεν πήγαμε μόνες μας να μπαρκάρουμε. Σε δημόσια σχολή φοιτήσαμε. Με έξοδα της πατρίδας και του λαού μας.

Κι όταν είδαμε, από το πρώτο κιόλας μπάρκο, το εκπαιδευτικό, ποιο μέλλον μας ετοίμαζαν, τολμήσαμε να αντιδράσουμε. Να ζητήσουμε το μικρό και το ελάχιστο του κάθε ανθρώπου. Το δικαίωμα στην εργασία. Η πληρωμή μας; Τη διαβάσατε... Μείωση διαγωγής. Δεν ξέραμε να τηρούμε τους κανόνες πειθαρχίας. Έτσι είπαν. Και το στήριξαν και στον εσωτερικό κανονισμό. Σε εκείνον που απαγόρευε ακόμη και την ομαδική υποβολή αιτήματος. Τον ίδιο που έπαιρνε κεφάλια σε όσους τολμούσαν να συνδικαλιστούν.

Τι ζητούσαμε; Είκοσι οκτώ χρόνια αργότερα ποιος μπορεί να μας πει ότι δεν είχαμε δίκιο να το ζητάμε; Εμείς όλες που σταδιακά η μία μετά την άλλη βρεθήκαμε άνεργες και αναγκαστήκαμε να αλλάξουμε επάγγελμα. Γιατί έπρεπε να το περάσουμε αυτό; Ας μην άνοιγαν ποτέ σχολή για γυναίκες αφού δεν ήθελαν να στηρίξουν το θεσμό.

Και τουλάχιστον... ας την έκλειναν τη ρημάδα όπως τους φώναξε άλλη συναδέλφισσα όταν άδικα και αναίτια την πέταξαν στη στεριά. Μα όχι... Εκείνοι συνεχίζουν. Δεκάδες κορίτσια σήμερα φοιτούν στις σχολές Εμπορικού Ναυτικού. Για καπετάνιοι αλλά και για μηχανικοί. Ποια μέτρα έχουν παρθεί για να στηρίξουν τη σταδιοδρομία τους στη θάλασσα;

Τα μαθαίνουν όλες τους τα ... μέτρα, από την πρώτη προσπάθεια να βρουν δουλειά για το υποχρεωτικό εκπαιδευτικό εξάμηνο. Λιώνουν οι σόλες τους για μήνες μέχρι να καταφέρουν να χωθούν σε ένα καράβι. Κι έπειτα αρχίζει ο αγώνας να αποδείξουν πως είναι άξιες. Πως μπορεί και μία γυναίκα να κάνει ό,τι ένας άντρας δόκιμος. Και όχι μόνο! Αν ο άντρας κάνει ένα, η γυναίκα ναυτικός οφείλει να κάνει το διπλάσιο. Τσακίζει το σώμα στη δουλειά, τσακίζει τον εαυτό της για να κρατήσει ψηλά τη σημαία... Μόνο τη μέση δεν μπορεί να τσακίσει. Γιατί καπετάνιος ξεκίνησε να γίνει, όχι λακές. Να κυβερνάει ανθρώπους και καράβια, όχι να σκύβει κεφάλι και να λέει "σφάξτε με να αγιάσω"...

Δε λέμε να σηκώνει μπαϊράκι και να κάνει το καράβι άνω κάτω. Μόνο για αξιοπρέπεια μιλάμε. Όση αναλογεί σε κάθε άνθρωπο. Και όση παραχωρούν το σύνταγμα και οι νόμοι που λένε πως άντρας και γυναίκα είναι ίσοι. Και έχουν ίσα δικαιώματα. Και ίσες υποχρεώσεις φυσικά. Δε θέλουμε χάρες, δε θέλουμε ξεχωριστή αντιμετώπιση. Επί ίσοις όροις. Και με σκληρή δουλειά.

Κουβέρτα και ματσακόνι; Σεντίνες και τουαλέτες; 48ωρο στο πόδι; Σε ανεμόσκαλες και σε σκαλωσιές; Σε φουρτούνες και σε αγιάζι και σε καύσωνες; Δε λέμε όχι. Και δεν είπαμε όσον καιρό καταφέραμε να μπαρκάρουμε. Στη Ραστανούρα να λιώνουν οι σόλες μας από την καυτή λαμαρίνα. Στη Γερμανία με τη φόρμα παραγεμισμένη εφημερίδα για να αντέξουμε το κρύο. Στον Ινδικό με τον κυκλώνα να μας κλωθογυρίζει. Παντός καιρού, σας το είπαμε. Ήμασταν παντός καιρού... Αν δεν ήμασταν, δε θα ζητάγαμε καράβια. Θα καθόμασταν στη στεριά.

Κι αυτό λέμε και στα καινούρια κορίτσια. Αυτά που τώρα ξεκινάνε για τις θάλασσες. Αν δεν αντέχουν, να αλλάξουν επάγγελμα. Είναι σκληρή η ζωή του ναυτικού. Κι ακόμα σκληρότερη η ζωή της γυναίκας στα καράβια. Όποια δεν έχει αντοχές, να τα παρατήσει και να αλλάξει ρότα. Δεν είναι μόδα το καπετανιλίκι. Ούτε τσαμπουκάς για να τη βγούμε στους άντρες. Όχι. Είναι αγάπη και λαχτάρα για ανοιχτούς ορίζοντες. Για ταξίδι και περιπέτεια. Κρεμασμένη στο άλπουρο να ματσακονίζεις και να βάφεις και να νιώθεις πως πετάς στα αστέρια. Να ανεβοκατεβαίνεις κύματα, να κρατιέσαι μην πέσεις, κι εσύ να λες "είμαι ευτυχισμένη"! Γιατί ζεις τον κίνδυνο κι αγαπάς σε τεντωμένο σκοινί να βαδίζεις. Ναι, συμβαίνει και σε γυναίκες αυτή η λαχτάρα. Ή, αν θέλετε, και η τρέλα. Η τρέλα που σβήνει μόνο σαν μεταλάβει με νερό θαλασσινό και σκουριά καραβίσια. Αλλιώς γίνεται καημός αγιάτρευτος και λυγμός που σε πνίγει. Και θάνατος...

Μόνο για αυτές τις γυναίκες σας μιλάμε. Που το έχουν το μικρόβιο. Για καμιά άλλη. Μόνο για όσες έχουν τα προσόντα να σταθούν στη Γέφυρα. Και να σκίσουν τις θολές γραμμές των οριζόντων. Σας το λέμε εμείς που τώρα πια λόγο δεν έχουμε να το ζητάμε για τους εαυτούς μας. Ούτε σκοπιμότητες προσωπικές. Ούτε ανωριμότητα νεανική.

Όχι από πίκρα. Όχι για να γλυκάνουμε την απογοήτευση... Μα γιατί βρήκαμε το ίδιο μικρόβιο στα κοριτσάκια που τώρα κάθονται στα θρανία των σχολών. Την ίδια ιερή τρέλα διαβάσαμε στα μάτια τους... Και δε θέλουμε να τη δούμε να γίνεται δάκρυ και αναστεναγμός. Φτάνουν τα δικά μας δάκρυα. Δε φτάνουν; Πέστε μας... Αν χρειάζεται, θα κλάψουμε κι άλλο. Δε θα σταματήσουμε να κλαίμε. Και να διαμαρτυρόμαστε και να φωνάζουμε. Μέχρι τη μέρα που γυναίκα και άντρας θα γίνουν πραγματικά ίσοι στα καράβια και στις γέφυρες. Και με ίδια κριτήρια θα τους μετράνε. Το κριτήριο του σωστού επαγγελματία. Μόνο αυτό.

Γι' αυτό σου λέω, καρδούλα μου. Μην κάνεις το ίδιο λάθος με μας. Μόνο στη δουλειά να έχεις το νου σου. Να σταθείς άξια καπετάνισσα. Για τα άλλα, είμαστε εμείς. Έχουμε χρέος να είμαστε. Χρέος σε σας, στις "κόρες" μας, χρέος και στα όνειρά μας που έμειναν δεμένα στο μουράγιο. Θα έρθει μια μέρα και η δική σου σειρά. Να ανέβεις και σ' αυτή τη γέφυρα. Και να κουμαντάρεις κι αυτό το καράβι. Κι αυτόν τον αγώνα. Τον αγώνα που χρωστά να κάνει η παλιά "βάρδια" για τη νέα. Να παραδώσει χωρίς προβλήματα και all clear.

Καλές σου βάρδιες, Καπετάνισσα. Και καλά ταξίδια. Να μου φιλήσεις τα πέλαγα... και να χαϊδέψεις τις σκουριασμένες λαμαρίνες... Πες τους, δε φταίω εγώ... Άλλοι φταίνε που άφησα στη μέση το ματσακόνι. Και πες τους, δεν τις ξέχασα. Αυτή την "αρρώστια", τη λαμαρινίαση, μια φορά να την κολλήσεις, την πατάς για πάντα. Χειρότερα και από τον πυρετό στους τροπικούς. Και μόνο η θάλασσα τη σβήνει και τη γιατρεύει. Γι' αυτό σου λέω. Το νου σου στη δουλειά. Το νου σου στη γέφυρα. Πουθενά αλλού.

Για μας ο θάνατος είναι...

Με έσφαξε το τραγουδάκι... Πήρε σουγιάδες και μαχαίρια και ξυράφια και έκανε την ψυχούλα μου κόσκινο μεσημεριάτικα...

Μουσική - Ερμηνεία: Παντελής Θαλασσινός
Στίχοι: Άκος Δασκαλόπουλος

"Παλάτια εμείς θα χτίζουμε στην άμμο
ποιος λογαριάζει κύμα και καιρό
κι αν την καρδιά μας την πατάμε χάμω
εμείς αυτό το λέμε ριζικό.

Καράβια είμαστε που ρίχνονται στο κύμα
που 'χουν στο αίμα τους αρμύρα και σκουριά
για μας ο θάνατος και το μεγάλο κρίμα
είναι να μένουμε δεμένοι στη στεριά.

Σκορπάμε τη ζωή ερωτευμένοι
το "σ' αγαπώ" το κάνουμε σκοπό
το τραγουδούν της νύχτας οι χαμένοι
και τ' όνειρό τους τραύμα είναι νωπό."

Καράβια είμαστε... που έχουμε στο αίμα μας αρμύρα και σκουριά. Και ματσακόνι δε βρίσκεται να τη βγάλουμε από κει. Χρόνια τώρα ματσακονίζουμε και λέμε θα περάσει ο καημός. Και να, έρχεται ένα τόσο δα τραγουδάκι, έρχεται μια εικόνα, μια πνοή του ανέμου... ένας ήχος ανεπαίσθητος... και αρχίζει άγρια η τρικυμία.

Δε πα να περάσουν δέκα χρόνια, είκοσι χρόνια... εικόσι έξι... συμπλήρωσα τον περασμένο μήνα... Ο πόνος μένει αγιάτρευτος και σκάβει λαγούμια στην ψυχή. Εμείς για αλλού κινήσαμε για αλλού και αλλού η ζωή μας πήγε. Για μας ο θάνατος και το μεγάλο κρίμα είναι να μένουμε δεμένες στη στεριά.

Αφιερωμένο σε όλες τις αδερφές μου, τις πρώτες ελληνίδες καπετάνισσες... Που το όνειρό τους έμεινε τραύμα ανοιχτό. Και η ζωή τους δεμένη στο μουράγιο...

Απαραίτητο συμπλήρωμα το τραγουδάκι "Καράβια βγήκαν στη στεριά"...

Καράβια στη στεριά
Στίχοι: Μιχάλης Γκανάς
Μουσική: Μίνωας Μάτσας
Πρώτη εκτέλεση: Γιώργος Νταλάρας
Άλλες ερμηνείες: Παντελής Θαλασσινός

Καράβια βγήκαν στη στεριά
και πιάσανε τα όρη
ποιος είδε βάρκα στο Χελμό
στο Μέτσοβο βαπόρι

Ποιος είδε νύχτα με δυο φεγγάρια
ποιος είδε ήλιο σαν αχινό
κι ερωτευμένα πουλιά και ψάρια
να κολυμπάνε στον ουρανό

Καράβια βγήκαν στη στεριά
και χάθηκαν στο χιόνι
κι αυτός που τα ονειρεύτηκε
τα περιμένει ακόμη

Ποιος είδε φάρο στον Ψηλορείτη
στην Ελασσόνα λευκό πανί
κι ένα καράβι από την Κρήτη
να πιάνει Ξάνθη Κομοτηνή

Ποιος είδε νύχτα με δυο φεγγάρια
ποιος είδε ήλιο σαν αχινό
κι ερωτευμένα πουλιά και ψάρια
να κολυμπάνε στον ουρανό

Και ποιος είδε ναυτικό που έμεινε ξέμπαρκος να κοιτά το πέλαγος; Να μην το δει κανείς... Και να μη δει καπετάνισσα κλεισμένη και φυλακισμένη σε ένα μπουντρούμι να βγάζει το ψωμί της στεριάς. Να μην το δει κανείς... Γιατί είναι ένα θέαμα θλιβερό που μυρίζει θάνατο....

Και για να μη λες πως υπερβάλλω... πάρε τώρα και δες τι σημαίνει καράβι και θάλασσα:

Ζωντανό καράβι και ζωντανή θάλασσα. Δωράκι από τη μικρή μου κόρη... την καπετανοπούλα τη 19χρονη που μόλις έκλεισε τον ένα μήνα στο καράβι. Τον πρώτο της μήνα στη θάλασσα. Βλέπεις τι χάνεις στη στεριά;

Το τι χάνεις στη θάλασσα... άστο... είναι ιστορία μόνο για ναυτικούς. Και να στο πω δε θα το καταλάβεις... Η μικρή μου όμως καπετάνισσα το έμαθε νωρίς. Πήρε, ακόμα δεν πάτησε στο καράβι, το πιο πικρό μάθημα. Το φιλαράκι της το κολλητό, παιδί ακόμα κι αυτό... έφυγε για πάντα. Τροχαίο. Και το πικρό μαντάτο βρήκε τη μικρή μου στο καράβι. Άμαθη σε θάνατο, άμαθη και σε τούτη τη σκληρή όψη της ζωής του ναυτικού. Έκλαψε, πόνεσε... είδε σε μια στιγμή "πως χάνει όλη τη ζωή για το όνειρο που διάλεξε"... Ούτε ένα στερνό φιλί στον αδικοχαμένο φίλο. Ούτε μια τελευταία ματιά.

Έτσι πληρώνεται τούτο το όνειρο. Με δάκρυ πικρό. Και όταν το έχεις και όταν το χάνεις. Σε σκοινί τεντωμένο η ζωή των θαλασσινών. Πόνος αβάσταχτος και ηδονές πρωτόγνωρες. Πώς αλλιώς; Ξέρεις εσύ άλλον τρόπο να κερδίσεις την ευτυχία; Πέρα από την πληρωμή σε ίσο πόνο και δυστυχία;

Γι' αυτό σου λέω...

Καράβια είμαστε που ρίχνονται στο κύμα
που 'χουν στο αίμα τους αρμύρα και σκουριά
για μας ο θάνατος και το μεγάλο κρίμα
είναι να μένουμε δεμένοι στη στεριά.

Αρμύρα από το δάκρυ και σκουριά από τον πόνο... Τόση αρμύρα και τόση σκουριά που ένα γίνεται με την ψυχή. Κι ο μόνος τρόπος να το αντέξεις είναι να βρεθείς εκεί... Μες στην αρμύρα και μες στη σκουριά... Να νιώθεις ίδιος και όχι καράβι στη στεριά...

Σου φαίνεται υπερβολικό; Μα σου είπα... αυτά μονάχα οι ναυτικοί τα καταλαβαίνουν... δεν είναι ιστορίες για στεριανούς...

Τα γενέθλια της Μπουμπουλίνας και της Πόλης...

Γενέθλια σήμερα, της πιο θρυλικής ελληνίδας καπετάνισσας. Φυσικά της ξακουστής και τρομερής Λασκαρίνας Μπουμπουλίνας!

11 του Μάη... του 1771. Όπως διαβάζουμε στην ιστοσελίδα του Μουσείου Μπουμπουλίνας:

Η Μπουμπουλίνα, που ήταν Υδραία την καταγωγή, γεννήθηκε μέσα στις φυλακές της Κωνσταντινούπολης στις 11 Μαΐου του 1771, όταν η μητέρα της, Σκεύω, επισκέφθηκε τον τότε φυλακισμένο από τους Τούρκους και ετοιμοθάνατο άντρα της, Σταυριανό Πινότση.

11 Μαΐου στις φυλακές της σκλαβωμένης Πόλης. Εκεί γεννήθηκε το κοριτσάκι που έμελλε να γίνει ο φόβος και ο τρόμος των Τούρκων. Να κυριαρχήσει στις θάλασσες και να αφήσει με το στόμα ανοιχτό εχθρούς και φίλους με την απαράμιλλη γενναιότητά της.

Η Μπουμπουλίνα.
Ακριβές αντίγραφο του πίνακα του Γερμανού ζωγράφου Von Hess.

Η ημερομηνία και ο τόπος της γέννησης της ηρωίδας δεν μπορούμε να μην προσέξουμε ότι κρύβουν έναν αξιοσημείωτο συμβολισμό. 11 Μάη για την Κωνσταντινούπολη είναι η επέτειος της ίδρυσής της. Συγκεκριμένα, όπως διαβάζουμε στην Βικιπαίδεια:

Ιδρύθηκε από τον Κωνσταντίνο Α' το 324 στην τοποθεσία που βρισκόταν η αποικία των Μεγαρέων και εξελίχθηκε γρήγορα ως η νέα πρωτεύουσα της Ρωμαϊκής (και μετέπειτα Ελληνικής-Βυζαντινής) αυτοκρατορίας.Το αρχικό όνομα της νέας πόλης ήταν Νέα Ρώμη με την έννοια της "νέας πρωτεύουσας" που δεν υπήρχε ακόμη τέτοιος όρος. Είναι χτισμένη πάνω σε επτά λόφους όπως και η Ρώμη. Στις 11 Μαΐου του 330 τελέστηκαν με ανάλογη λαμπρότητα τα επίσημα εγκαίνια της πόλης που ονομάστηκαν γενέθλια. Ο Αυτοκράτορας Κωνσταντίνος Α' ο Μέγας μετά την παρακολούθηση αγώνων στο ανακαινισμένο ιππόδρομο, που ανεγέρθηκε κατά απομίμηση εκείνου του Σεβήρου στη Ρώμη, καθισμένος σε χρυσό θρόνο, έδωσε εντολή την ίδια ημέρα και άνοιξαν οι θέρμες (λουτρά) του Ζεύξιππου ενώ μοιράστηκαν ενθυμήματα. Από το 330 μέχρι το 333 κόπηκαν χρυσά νομίσματα που έφεραν την επιγραφή: "CONSTANTINOPOLI" από τα οποία και αποδεικνύεται σαφέστατα ότι το όνομα Κωνσταντινούπολη κυριάρχησε από το ίδιο έτος των εγκαινίων της πόλης. Η Εκκλησία καθίδρυσε και ιδιαίτερη ετήσια εορτή των εγκαινίων στις 11 Μαΐου.

Στα πάνω από χίλια χρόνια της δόξας της, η μέρα αυτή, η 11η Μαΐου, γιορταζόταν πάντα με ιδιαίτερη λαμπρότητα. Όταν όμως το μαύρο σκοτάδι της σκλαβιάς την πλάκωσε, ποιος να νοιαστεί και ποιος να θυμηθεί τη μέρα των γενεθλίων; Ακόμη και σήμερα, που ελεύθερη πάλι πατρίδα έχουμε, λησμονημένη και περιφρονημένη στέκει η μέρα των γενεθλίων της Πόλης που για μια χιλιετία στάθηκε το κέντρο του τότε γνωστού κόσμου... Και όχι μόνο λησμονημένη αλλά και δυστυχώς παραχαραγμένη ακόμη και η χρονολογία των εγκαινίων της. Και αναφέρομαι στο ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ της ΕΡΤ... Που και άλλες φορές έχουμε επισημάνει τα τραγικά του λάθη. Έτσι και για τα γενέθλια της Πόλης αναφέρει:

το 380... η Κωνσταντινούπολη γίνεται πρωτεύουσα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας με το όνομα Νέα Ρώμη. Κτίστηκε σε επτά λόφους, κάνω στο Βυζάντιο, αρχαία αποικία των Μεγαρέων.

Κατά τα άλλα, τα δελτία ειδήσεων σήμερα γκρίνιαζαν για την προκλητική ιστοσελίδα του ΥΠΕΞ της Τουρκίας... Και οι πολιτικοί μας έκαναν σοβαρές δηλώσεις πως θα ασκήσουμε βέτο για την είσοδο της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση... Τι αστείο! Και τι τραγικό! Όταν εμείς οι ίδιοι λησμονούμε την ιστορία μας και την κακοποιούμε. Όταν ένας επίσημος φορέας αφαιρεί 50 χρόνια από την ιστορία της Πόλης. Αλλά έτσι είμαστε οι σημερινοί έλληνες... Δυστυχώς. Σηκώνουμε επανάσταση τάχα και δήθεν για τα λάθη ενός σχολικού βιβλίου ιστορίας και την ίδια ώρα είμαστε όλοι μας ανιστόρητοι...

Να όμως που η θεά τύχη θέλησε τη μέρα αυτή, την 11η Μάη, όχι μόνο να μην την ξεχάσει αλλά και να τη χρυσώσει με μια ακόμη σημαντική στιγμή του έθνους. Τη γέννηση της ηρωίδας που μαζί με όλη εκείνη τη φοβερή γενιά του '21 κατάφεραν να αποτινάξουν το ζυγό της δουλείας τετρακοσίων ετών. Αδυνατεί ο νους να συλλάβει το μεγαλείο του κατορθώματος αυτών των ανθρώπων. Ανδρών και γυναικών.

Εμείς φυσικά, ως γυναίκες και ως καπετάνισσες, στεκόμαστε με ιερό δέος ειδικά μπροστά στις γυναίκες και μάλιστα εκείνες που πολέμησαν στα πέλαγα. Το δικό τους παράδειγμα στάθηκε πάντα σύμβολο και οδηγός σε όσες δυσκολίες συναντήσαμε. Και αν και κάποτε "Μπουμπουλίνες" μας αποκάλεσαν κι εμάς όταν ο θεσμός της γυναίκας πλοιάρχου έκανε τα πρώτα του βήματα στην πατρίδα μας, αισθανόμαστε πολύ μικρές μπρος στο δικό της μεγαλείο. Ουδεμία σύγκριση με τη δική της πορεία και τα δικά της κατορθώματα. Όμως και δεν μπορούμε να μην την επικαλούμαστε για να αποδεικνύουμε τι είναι σε θέση να κάνει μια γυναίκα. Μικρό δείγμα το απόσπασμα για τη ζωή της που ακολουθεί, όπως δημοσιεύεται στην ιστοσελίδα του μουσείου Μπουμπουλίνας:

"Μετά τον θάνατο του Πινότση στην Κωνσταντινούπολη, μητέρα και κόρη επιστρέφουν στην Ύδρα. Τέσσερα χρόνια αργότερα η Σκεύω έρχεται σε δεύτερο γάμο με τον Σπετσιώτη καπετάνιο Δημήτριο Λαζάρου ή Ορλώφ (το Ορλώφ παρατσούκλι της εποχής λόγω της συμμετοχής του στα Ορλωφικά) και έτσι η Μπουμπουλίνα εγκαταστάθηκε πλέον στις Σπέτσες.

Ο αδριάντας της ηρωΐδας στις Σπέτσες

Από μικρή λατρεύει τη θάλασσα και τα καράβια και συναρπάζεται από τις ιστορίες των ναυτικών αλλά και από τους Θούριους του Ρήγα για την πατρίδα και τη λευτεριά. Είναι η αναμφισβήτητη αρχηγός ανάμεσα στα οκτώ ετεροθαλή αδέλφια της, δείχνοντας έτσι από νεαρή ηλικία τον ισχυρό μέχρι πείσματος χαρακτήρα της, το θάρρος και την αποφασιστικότητά της. Μελαχρινή με αρχοντική κορμοστασιά, ατίθαση και επιβλητική, κάνει δύο γάμους, τον πρώτο στα 17της χρόνια με τον Δημήτριο Γιάννουζα και τον δεύτερο στα 30της με τον Δημήτριο Μπούμπουλη. Και οι δύο όμως σύζυγοί της, Σπετσιώτες καπεταναίοι, σκοτώνονται σε ναυμαχίες με Μπαρμπερινούς πειρατές, που ήταν ο φόβος και ο τρόμος εκείνης της περιόδου."

Ο Αγαμέμνων. Έργο του Α. Μιλάνου

Η θρυλική ναυαρχίδα της Μπουμπουλίνας, που με το όνομα και μόνο θυμίζει πόσο εκείνοι οι έλληνες του '21 τιμούσαν την ιστορία του τόπου τους.

Ελπίζουμε ετούτη η αναφορά στα γενέθλια της καπετάνισσας, να βοηθήσει να θυμόμαστε και τα άλλα γενέθλια... Της Πόλης... της Πόλης που γεννήθηκε... Και μαζί να θυμόμαστε και το χρέος μας. Πως η λευτεριά μας δεν απειλείται από κανέναν εχθρό όταν εμείς ξέρουμε να περιφρουρούμε την πατρίδα μας. Ας ξεκινήσουμε τουλάχιστον από την ιστορία της...

• ΠΗΓΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΩΝ: Ιστοσελίδα Μουσείου Μπουμπουλίνας

Ναυτικά όργανα: Ο Εξάντας

Ο ναυτικός εξάντας ή παλέστρα αποτελεί είδος γωνιομετρικού οργάνου, με το οποίο μετρούμε στη θάλασσα τα ύψη των ουρανίων σωμάτων, καθώς και τις κατακόρυφες και οριζόντιες γωνίες των γήινων αντικειμένων.

Η αρχή λειτουργίας του εξάντα βασίζεται στο φαινόμενο της ανακλάσεως. Είναι γνωστό από την οπτική ότι η γωνία προσπτώσεως που σχηματίζεται από την οπτική ακτίνα σε επίπεδο, είναι ίση με τη γωνία ανακλάσεως. Στο ναυτικό εξάντα για τη μέτρηση των γωνιακών αποστάσεων εφαρμόζεται η αρχή της διπλής ανακλάσεως.

Έστω ότι έχουμε δύο καθρέφτες Α και Β, από τους οποίους ο Α είναι κινητός και ο Β ακίνητος.

Οι καθρέφτες αυτοί σχηματίζουν την οξεία γωνία Γ. Έστω ακόμα ότι θέλουμε να μετρήσουμε τη γωνιακή απόσταση δύο αντικειμένων Σ και Σ'. Η οπτική ακτίνα ΣΑ του αντικειμένου Σ προσπίπτει διαδοχικά στους καθρέφτες Α και Β και παίρνει την τελική κατεύθυνση ΒΟ όπου στο σημείο Ο είναι το μάτι του παρατηρητή. Οι ΑΚ και ΒΚ είναι οι κάθετες των καθρεφτών Α και Β, που τέμνονται στο Κ. Για να επιτευχθεί η συνθήκη αυτή μετρήσεως της γωνιακής αποστάσεως των δύο αντικειμένων, πρέπει να παρατηρήσουμε το Σ μέσω διπλής ανακλάσεως με τους δύο καθρέφτες και το Σ' απευθείας μέσω διαφανούς τμήματος γυαλιού του ακίνητου καθρέφτη.

Αν στρέψουμε κατάλληλα τον κινητό καθρέφτη Α, η προσπίπτουσα ακτίνα ΣΑ ανακλάται πρώτα στον καθρέφτη Α. Στη συνέχεια ανακλάται για δεύτερη φορά στον ακίνητο καθρέφτη και τελικά καταλήγει στο μάτι του παρατηρητή Ο. Ώστε, τη στιγμή αυτή θα συμπέσουν η τελική ανακλώμενη ΒΟ και η ακτίνα Σ'Ο, του αντικειμένου που βλέπουμε απευθείας. Έτσι θα συμπέσουν και τα αντικείμενα Σ και Σ'. Κατά τη στιγμή αυτή της συμπτώσεως του ειδώλου του Σ με το αντικείμενο Σ', που βλέπουμε απευθείας, οι δύο καθρέφτες θα σχηματίζουν γωνία Γ, η οποία, όπως αποδείχθηκε, είναι το μισό της γωνίας Ο των αντικειμένων. Αν το αντικείμενο Σ είναι αστέρι και επιθυμούμε να μετρήσουμε το ύψος του, τότε, αντί για το αντικείμενο Σ', θα παρατηρήσουμε απευθείας τον ορατό ορίζοντα, στον οποίο θα φροντίσουμε να φέρουμε το είδωλο της διπλής ανακλάσεως του Σ, με κατάλληλη στροφή του κινητού καθρέφτη. Για τη μέτρηση όμως της γωνιακής αποστάσεως δύο αντικειμένων, πρέπει να διπλασιάζουμε κάθε φορά τη μετρούμενη γωνία των καθρεφτών. Επειδή όμως αυτό αποτελεί μια πρόσθετη διαδικασία, οι υποδιαιρέσεις στο τόξο αναγνώσεως των γωνιών παριστάνουν γωνίες διπλάσιες από τις αντίστοιχες των καθρεπτών.

Ο ναυτικός εξάντας είναι όργανο ακριβείας και ήταν βασικό όργανο μέτρησης από τον 18ο αιώνα μέχρι τις αρχές του 20ου , σήμερα έχει περιπέσει σε αχρηστία γιατί έχουν κατασκευασθεί άλλα όργανα. Χρησιμοποιείται από το ναυτιλλόμενο κυρίως για τη μέτρηση υψών ουρανίων σωμάτων αλλά και για τη μέτρηση οριζοντίων και κατακόρυφων γωνιών γήινων αντικειμένων. Κατά την παρατήρηση του ύψους, ο εξάντας κρατείται κατακόρυφος και το είδωλο ουράνιου σώματος έρχεται σε επαφή με τον ορίζοντα με την κατάλληλη μετακίνηση του κανόνα, στον οποίο είναι προσαρμοσμένος ο μεγάλος, κινητός καθρέφτης. Η ανάγνωση του εξάντα αντιστοιχεί στη χρονική στιγμή παρατηρήσεως. Το ύψος ενός ουρανίου σώματος στον εξάντα είναι το τόξο του κάθετου κύκλου από τον ορατό ορίζοντα μέχρι το ουράνιο σώμα.

SEXTANT

The sextant is an instrument that can be used to determine the angle between a celestial object and the horizon. Used in conjunction with the transit tables, it is a simple matter to calculate the latitude of one’s position.

The predecessors of the sextant included the astrolab and the octant, both of which operated on the same principle. The modern version of the sextant was independently invented in the 1730’s by John Hadley in England and Thomas Godfrey in the United States.

Ένας αρχαίος πρόγονος του εξάντα...

Ο μηχανισμός αυτός ανασύρθηκε μαζί με εκπληκτικής ομορφιάς αγάλματα από το ναυάγιο το 1900 όταν εντοπίστηκε από Καλύμνιους δύτες. Έμεινε για χρόνια στα υπόγεια του Αρχαιολογικού Μουσείου έως ότου οι επιστήμονες αρχίσουν να το εξετάζουν. Φωτογραφήθηκε με ακτίνες Χ όπου διαπιστώθηκε ένας μεγάλος αριθμός από γρανάζια. Ο Αμερικανός ερευνητής καθηγητής Ντέρεκ Σόλα Πράις, (πέθανε το 1983), αφιέρωσε πολλά χρόνια για να το ανασυνθέσει και να καταλάβει τη λειτουργία του.

Γενικά μπορούμε να πούμε ότι ο Αστρολάβος ή μηχάνημα των Αντικυθήρων αποτελείται από 4 κύρια μέρη και είχε έναν εξαιρετικά πολύπλοκο μηχανισμό. Ο μηχανισμός αυτός αποτελείται από 30 οδοντωτούς τροχούς, που η διάμετρος τους ποικίλλει από τα 132 μέχρι τα 9 χιλιοστά. Οι τροχοί έμπαιναν σε κίνηση, με διαφορετική ταχύτητα ο ένας από τον άλλο, κάτι που το πετύχαιναν με την βοήθεια ενός χειροκίνητου άξονα. Ο άξονας διαπερνούσε τις πλευρές του κιβωτίου και εν συνεχεία κινούσε τους δείκτες πάνω στις διαβαθμισμένες πλάκες. Τόσο οι πλάκες όσο και οι θυρίδες του κιβωτίου καλύπτονταν από επιγραφές στα ελληνικά κάτι δηλαδή σαν οδηγίες χρήσης. Ο καθένας από αυτούς είχε έναν δακτύλιο που είτε είχε γραμμένους τους μήνες του έτους είτε την ετήσια κίνηση του Ήλιου μέσα στο ζωδιακό κύκλο καθώς και άλλα που δεν έχει εξηγηθεί η σημασία τους. Παρόλ αυτά παραμένει άγνωστο το νόημα πολλών άλλων υποδιαιρέσεων αλλά και ο σκοπός πολλών συμπλεγμάτων δίσκων.

Αξίζει να αναφερθούν και κάποια άλλα μέρη όπως κάποια σημεία που έδειχναν τις ώρες της ανατολής και δύσης των κυριότερων αστεριών. Όλο το κατασκεύασμα είχε γίνει με βάση την αριθμητική της βαβυλωνιακής αστρονομίας, την εποχή που η Βαβυλώνα ήταν κάτω από την κυριαρχία των Ελλήνων.

Και στις 2 πλευρές του οργάνου υπάρχουν ομόκεντροι δίσκοι που αποτελούν μέρος του οργάνου. Μεταξύ τους δεν εμφανίζουν καμία σχέση και οι επιγραφές που φέρουν, είναι αδύνατο να διαβαστούν. Στην πίσω πλευρά υπάρχουν 2 ομόκεντρα ζεύγη, που παρείχαν προφανώς πληροφορίες για τις θέσεις του Ήλιου και της Σελήνης στο Ζωδιακό κύκλο.
Από τα 4 τμήματα του Αστρολάβου το πιο μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει αυτό που χαρακτηρίζεται ως τμήμα C και που έφερε τον μπροστινό ωρολογιακό δίσκο και το παράπηγμα. Ο Πράις υποθέτει ότι η πλευρά αυτή είχε στο κέντρο τον δίσκο και 2 τμήματα πάνω και κάτω από αυτόν. Έτσι τα άλλα 2 μέρη τα όριζε ως εξής: επιγραφή (πάνω), ωρολογιακός δίσκος (κέντρο) και παράπηγμα (κάτω).

Ο ωρολογιακός δίσκος είχε 2 δακτυλίους, τον εσωτερικό, που μάλλον ήταν ακίνητος και περιείχε τον Ζωδιακό, και τον εξωτερικό που ήταν περιστρεφόμενος. Και οι 2 έχουν υποδιαιρέσεις κατά διαστήματα μιας μοίρας και μεγαλύτερα ανά 30 μοίρες. Και στους δακτυλίους υπάρχουν διάφορα ονόματα κυρίως πλανητών.

Συνοψίζοντας οι δακτύλιοι του Αστρολάβου αποτελούν την μοναδική επιστημονικά υποδιαιρεμένη πλάκα που διασώθηκε από την αρχαιότητα γι αυτό και κρίνεται σημαντική η ανακάλυψή του.

Ολόκληρο, λοιπόν, το όργανο πρέπει να κοιτάζεται με τον κάθετο αυτό προσανατολισμό. Θα πρέπει, δηλαδή να το τοποθετούσαν οριζόντια πάνω σ ένα τραπέζι και να κοίταζαν μια μια τις πλευρές του, ή να το κρατούσαν κάθετα σε τρόπο που να μπορούσαν ν ανοίγουν ταυτόχρονα τις μπροστινές πόρτες και την πίσω πόρτα ή πόρτες. Πιστεύω πως η τελευταία περίπτωση είναι πιο κομψή και πιο πιθανή, αλλά δεν μπορούμε να αποκλείσουμε την πιθανότητα πως ολόκληρο το όργανο ήταν φορητό και μπορούσε να τοποθετηθεί πάνω σε τραπέζι και να περιστρέφεται ανάλογα. Οι πόρτες είναι πολύ λεπτές και θα πρέπει να πρόσφεραν ελάχιστη προστασία στους εύθραυστους ωρολογιακούς δίσκους και δείκτες, εκτός αν ήταν ντυμένες με φύλλα ξύλου που όχι μόνο περιστρέφονται πιο εύκολα σε μεντεσέδες από μέταλλο, αλλά και προσφέρουν μεγαλύτερη προστασία. Αν το όργανο ήταν φορητό και χρησιμοποιούνταν οριζόντια, θα μπορούσαμε σχεδόν σίγουρα να πούμε πως ολόκληρος ο μηχανισμός είχε σχεδιαστεί για να ρυθμίζεται μ ένα χερούλι και τότε θα μπορούσαμε να συμπεράνουμε σαφώς πως λειτουργούσε σαν αποδεικτικός υπολογιστής των ημερολογιακών κύκλων που βρίσκονται ενσωματωμένοι στους ωρολογιακούς δίσκους.

Αν, απεναντίας, πράγμα που μοιάζει πολύ πιθανό, ολόκληρο το κουτί βρισκόταν προσαρμοσμένο πάνω σε κάποιο βάθρο σε κάθετη θέση, οι μπρος και πίσω πόρτες του θα μπορούσαν ν ανοίγουν ταυτόχρονα και έτσι το μηχάνημα θα φαίνονταν πολύ πιο εντυπωσιακό καθώς όλοι οι δίσκοι θα ξεπρόβαλαν σε αυτήν την θέση. Επίσης το μηχάνημα θα μπορούσε να λειτουργήσει και σε αυτήν την θέση όπως ακριβώς περιγράψαμε παραπάνω, ίσως όμως να μπορούσε να κινείται αυτόματα συνδέοντας τον άξονά του από τον κεντρικό τροχό μ ένα υδραυλικό ρολόι, ίσως μ έναν κοχλία που θα μετακινούσε ένα - ένα τα γρανάζια κάθε μέρα.

Μολονότι το διαφορικό γρανάζι μπορεί να πρωτοεμφανίστηκε στον Αστρολάβο στην προσπάθεια να επιδειχτούν οι κινήσεις του Ήλιου και της Σελήνης σε τέλειο συνδυασμό με τις φάσεις της Σελήνης δεν παύει να είναι εκπληκτικό ότι ένα εξάρτημα σαν αυτό είναι περίεργο να παρουσιάζεται τόσο νωρίς. «Είναι δύσκολο ακόμη και σήμερα να εξηγηθεί η θεωρία αυτού του συστήματος οδοντωτών τροχών ακόμα και σ ένα ακροατήριο που να γνώριζε ένα σωρό μηχανικά και ηλεκτρονικά μηχανήματα», γράφει ο Σόλα Πράις. Πρέπει σίγουρα να καταχωρηθεί σαν μια μεγάλη εφεύρεση είτε την έκανε ο Αρχιμήδης γιατί ξέρουμε ότι έχει ασχοληθεί με τέτοιου είδους μηχανισμό, είτε κάποιος άλλος, νεώτερος, της σχολής του Ποσειδωνίου.

Συμπερασματικά, λοιπόν, το μηχάνημα των Αντικυθήρων ή, όπως επεκράτησε να λέγεται, Αστρολάβος, αποτελεί έναν πρωτοποριακό μηχανισμό, μια πραγματικά επαναστατική ανακάλυψη στον τομέα της μηχανικής για την εποχή του -80 π.Χ. περίπου-, του οποίου ο εφευρέτης μας είναι ουσιαστικά άγνωστος.

Ο μηχανισμός αυτός αποτελεί τον κρίκο μιας προηγμένης μηχανικής παράδοσης, που άρχισε ασφαλώς πολύ πριν τον Αρχιμήδη. Η παρουσία αυτού του μηχανισμού δίνει αφορμή να υποθέσουμε ότι πρέπει να προϋπήρχε σχετική παράδοση που κορυφώθηκε με την κατασκευή του και που φυσικά συνεχίστηκε.

• ΠΗΓΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ - ΣΧΕΔΙΩΝ: Εφημερίδα 2ου Γυμνασίου Θεσσαλονίκης - Canada under the stars

rio from the sky

Rio Visto Do CéU

From: marinerosolitario, 15 minutes ago

| View | Upload your own

Rio from the sky


SlideShare Link

Το ανέκδοτο της μέρας: Αναζητούνται ναυτικοί!!!

Τυχαία έπεσε σήμερα το μάτι μου στις ειδήσεις του google που έχουμε κάτω και δεξιά.... Πατάω λοιπόν στη λέξη ναυτικοί και να το ανέκδοτο ολόφρεσκο μπροστά μου:

ΠΗΓΗ PORTNET

Αναζητούνται ναυτικοί

Συστράτευση δυνάμεων εφοπλιστικών Ενώσεων, Ναυτεργατικών Σωματείων και κρατικών φορών για προσέλκυση νέων στο ναυτικό επάγγελμα σε εξέλιξη καθώς το αρμόδιο υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας, Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής έδωσε στη δημοσιότητα την προκήρυξη για τις θέσεις των ΑΕΝ.

Ο συνολικός αριθμός των Ελλήνων σπουδαστών - σπουδαστριών που θα εισαχθούν στις ΑΕΝ τη νέα ακαδημαϊκή περίοδο διαμορφώνεται σε 1.300 (721 πλοίαρχοι και 579 μηχανικοί), όπως δηλαδή και πέρσι.

Σημειώνεται ότι πέρυσι εισήχθησαν τελικά 719 πλοίαρχοι, εκ των οποίων 147 είναι γυναίκες και 369 μηχανικοί, εκ των οποίων 29 γυναίκες, καθώς και 16 επιλαχόντες.

_________________

Αλήθεια ε; Αναζητούνται ναυτικοί;

Τι καλό!!!

Να τους κάνετε τι; Να τους στύψετε σαν λεμονόκουπες και να τους πετάξετε στα αζήτητα; Σας το λέω με όλο το θάρρος μιας τέτοιας λεμονόκουπας. Με όλη την οργή ενός ανθρώπου που έλιωσε τα παπούτσια του στην ακτή Μιαούλη και στο τέλος αναγκάστηκε να αλλάξει επάγγελμα. Και τότε έτσι λέγατε... Αναζητάτε ναυτικούς. Νέο αίμα. Γυναίκες να στελεχώσουν τις γέφυρες! Να παντρευτούν με ναυτικούς και να ταξιδεύουν ζευγάρια... Να γίνει πιο ανθρώπινη η μικρή κοινωνία του καραβιού.

Κι έπειτα; Θυμάστε τι έγινε έπειτα; Όταν τα καράβια σας ξέμειναν από ναύλο, τις πρώτες που πετάξατε στη στεριά - λεμονόκουπες στυμμένες - ήταν οι γυναίκες. Είκοσι εννέα άνθρωποι... είκοσι εννέα νέα κορίτσια έπαθαν όλες το ίδιο... Και φυσικά όχι μόνο εμείς. Το ίδιο και οι επόμενες ... Και το ίδιο χιλιάδες άντρες συνάδελφοί μας.

Και το ίδιο είδα να συμβαίνει και τώρα. Τριάντα χρόνια μετά. Μήνες ζητούσε μία δόκιμος δουλειά στα καράβια σας. Έζησα από κοντά όλη την αγωνία της. Χτύπησε και ξαναχτύπησε όλες τις πόρτες. Στο τέλος άρχισε να απελπίζεται. Η οικογένειά της της ζητούσε να τα παρατήσει. Να αφήσει στη μέση τη σχολή και να στραφεί σε άλλο επάγγελμα. Πήρε και στη σχολή της τηλέφωνο. Να ζητήσει βοήθεια. Της το έκλεισαν με την εξής "πατρική συμβουλή":

"Αν δεν βρεις τώρα, έλα του χρόνου... "

Πού ήσασταν όλοι εσείς που λέτε τώρα ότι αναζητάτε ναυτικούς;

Ευτυχώς με τη μέθοδο ο φίλος του φίλου ω φίλε... καταφέραμε και μπαρκάραμε το κορίτσι. Στο τσακ για να μη χάσει τη σχολή...

Προχτές πήρε και τον πρώτο μισθό. Ευρώ 650!!! Να τι ζητάτε! Κρέας φτηνό να το ξεποδαριάζετε μέχρι να βρει δουλειά και όταν ευαρεστηθείτε και το προσλάβετε να του πετάτε το κόκαλο...

Αναζητάτε ναυτικούς! Κι εγώ αναζητώ τα τέσσερα χρόνια που έχασα. Τα δύο στη σχολή και τα τέσσερα στα καράβια. Ποιος θα μου τα δώσει πίσω; Ούτε καν για σύνταξη δεν πρόκειται να μου τα αναγνωρίσουν. Τέσσερα χρόνια από τη ζωή μου. Κι άλλα τόσα από τις φίλες και συσπουδάστριες... Χαμένα χρόνια. Χαμένα όνειρα. Στο βωμό της δικής σας αναζήτησης.

Η Πρωτομαγιά στο λιμάνι

ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

ΝΑΥΤΕΡΓΑΤΕΣ

24ωρη επαγρύπνηση στους καταπέλτες

Στους καταπέλτες έμειναν χτες για 24 ώρες οι ναυτεργάτες, κρατώντας τα καράβια δεμένα στο λιμάνι του Πειραιά και τιμώντας αγωνιστικά τη μέρα της Πρωτομαγιάς. Αποφασιστικά και έχοντας στο πλευρό τους απεργούς εργάτες της στεριάς που έσπευσαν στο λιμάνι από τα χαράματα, ανταποκρινόμενοι στο κάλεσμα του ΠΑΜΕ, περιφρούρησαν την απεργία που είχαν αποφασίσει τα ταξικά σωματεία ΠΕΜΕΝ και ΣΤΕΦΕΝΣΩΝ.

Εστειλαν ηχηρό μήνυμα αντίστασης στην αντιναυτεργατική πολιτική και έδωσαν την κατάλληλη απάντηση στον εργοδοτικό -κυβερνητικό συνδικαλισμό που αντιπροσωπεύεται από τις παρατάξεις ΔΑΚΕ, ΠΑΣΚΕ και ΑΠ στη διοίκηση της ΠΝΟ. Οι παρατάξεις αυτές είχαν αποφασίσει για χτες μια 4ωρη στάση εργασίας και αυτή, τις ώρες που δεν είχε καμία αναχώρηση πλοίου. Ταυτόχρονα, οι ναυτεργάτες έριξαν στο κενό τους απεργοσπαστικούς μηχανισμούς που έστησαν οι ακτοπλοϊκές εταιρείες, όπως η ΑΝΕΚ του Βαρδινογιάννη. Η εταιρεία έστειλε ανθρώπους της στο πλοίο ΛΙΣΣΟΣ ως δήθεν αγανακτισμένους επιβάτες, για να επιτεθούν στους απεργούς.

Στο λιμάνι του Πειραιά από νωρίς το πρωί ήταν ο Γιώργος Μαρίνος και ο Κώστας Παρασκευάς μέλη του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ.

Τα λάβαρα του αγώνα «πλημμύρισαν» το λιμάνι

Απεργοί εργάτες από κάθε χώρο δουλειάς του Πειραιά, τη Ναυπηγοεπισκευαστική Ζώνη, τα εργοστάσια, το εμπόριο, τις οικοδομές, ναυτεργάτες, νέοι και νέες της νέας βάρδιας της εργατικής τάξης, φοιτητές, σπουδαστές, με τις σημαίες του ΠΑΜΕ στα χέρια και τα κόκκινα λάβαρα του αγώνα και της ελπίδας, «έζωσαν» το πρώτο λιμάνι.

Συγκρότησαν μία μεγάλη απεργιακή συγκέντρωση, δίνοντας το σύνθημα της κλιμάκωσης των ταξικών αγώνων. Ταυτόχρονα, έχοντας στην προμετωπίδα το πανό του ΠΑΜΕ που έγραφε: «Ταξική ενότητα, λαϊκή συμμαχία κατά της πλουτοκρατίας και του ιμπεριαλισμού».

Από πολύ νωρίς την πειραιώτικη περιφέρεια δονούσαν οι ρυθμοί της απεργίας. Στις 8.30 π.μ. η ΤΟ της ΚΝΕ Κοκκινιάς διοργάνωσε εκδήλωση και κατάθεση στεφανιών στη Μάνδρα του Μπλόκου τιμώντας τους νεκρούς εργάτες της Πρωτομαγιάς. Ακολούθησε προσυγκέντρωση στο Περιβολάκι της Νίκαιας και από εκεί οι Νικαιώτες ξεκίνησαν πορεία προς το λιμάνι, το οποίο είχε νεκρώσει από την 24ωρη απεργία των ναυτεργατών.

Στις 10 το πρωί απεργοί εργάτες ξεκίνησαν πορεία από το Εργατικό Κέντρο Πειραιά. Οι δύο πορείες ενώθηκαν στη λεωφόρο Γούναρη. Στις 11 π.μ. όλος αυτός ο εργατόκοσμος έφτασε στην πλατεία Κοραή, όπου είχε καθοριστεί η κεντρική συγκέντρωση, για να ενωθεί με τους εκεί συγκεντρωμένους και να συγκροτηθεί μία μαζική απεργιακή διαδήλωση.

Κεντρικός ομιλητής ήταν ο Σάββας Τσιμπόγλου, πρόεδρος της ΠΕΜΕΝ. Χαιρέτισαν ο Ακης Αντωνίου, από την Επιτροπή Νέων του Συνδικάτου Μετάλλου Πειραιά, και ο Βασίλης Πετρόπουλος, από την Εκτελεστική Γραμματεία του ΠΑΜΕ. Αμέσως μετά, ξεκίνησε μια ογκώδης πορεία προς το μνημείο των 11 νεκρών εργατών από τη μεγάλη απεργία του 1923 στο Πασαλιμάνι, όπου έγινε κατάθεση στεφανιών.

Στην απεργιακή συγκέντρωση παραβρέθηκαν η Ελπ. Παντελάκη και η Β. Νικολαΐδου, βουλευτές του ΚΚΕ, η Δ. Μανωλάκου, ευρωβουλευτής του Κόμματος, ο Ν. Σοφιανός, Γραμματέας της Κομματικής Οργάνωσης Πειραιά του ΚΚΕ, ο Στ. Μπενετάτος, δήμαρχος Νίκαιας, κ.ά.

Νωρίτερα, στο Πασαλιμάνι, είχε στηθεί μία ακόμα κοινή φιέστα των παρατάξεων ΠΑΣΚΕ, ΔΑΚΕ και ΑΠ που χαρακτήρισαν συγκέντρωση του Εργατικού Κέντρου, η οποία και πάλι εξελίχθηκε σε ...«θλιβερή υπόθεση». Οι λιγοστοί συμβιβασμένοι συνδικαλιστές με ...μπροστάρη τον νομάρχη Πειραιά (ΠΑΣΟΚ), Γιάννη Μίχα, έκαναν και ...πορεία στο κεντρικό κτίριο του ΟΛΠ.

________________

Σχόλιο:

Από όσα διαβάζουμε στο Ριζοσπάστη συνάγουμε ότι και η φετινή Πρωτομαγιά χαρακτηρίστηκε από τη διάσπαση του εργατικού κινήματος. Την ευθύνη για τη διάσπαση δεν είναι εύκολο να την επιμερίσεις. Και ίσως δεν έχει και νόημα. Αυτό που ενδιαφέρει είναι πως όσο παραμένουν διασπασμένες οι δυνάμεις της εργατικής τάξης οι ελπίδες μας για καλύτερες μέρες είναι λιγοστές.

Ήμουνα νια και γέρασα βλέποντας το ίδιο συνέχεια σκηνικό. Δεν είμαι από εκείνους που απογοητεύονται εύκολα. Λέω συνέχεια πως δεν μπορεί, κάτι καλύτερο θα ξημερώσει για όλους τους αδικημένους της γης. Όσο όμως περνούν τα χρόνια δεν μπορώ να μην ανησυχώ ότι η γενιά η δική μας δε θα προλάβει να δει αυτό το ξημέρωμα. Ως τότε όμως ας υπάρχουν και φωνές σαν τη δική μου να λένε προς κάθε κατεύθυνση:

ΕΡΓΑΤΕΣ ΕΝΩΜΕΝΟΙ ΠΟΤΕ ΝΙΚΗΜΕΝΟΙ!

Και να ζητάνε από όλους να βρουν τον τρόπο για αγώνα ενιαίο και δυναμικό. Κανείς δεν περισσεύει σ' αυτή τη μάχη. Σαφώς και με στόχους που να εκφράζουν τα γνήσια συμφέροντα των ανθρώπων της δουλειάς. Όχι ενότητα για την ενότητα. Καταλαβαίνω λοιπόν και τη στάση του ΠΑΜΕ, καταλαβαίνω και τις διαμαρτυρίες για τη στάση αυτή που ακούγονται από άλλους αγωνιστές. Η αλήθεια θαρρώ πως είναι κάπου ανάμεσα. Ας κάνουμε όλοι ό,τι περνά από το χέρι μας για να τερματιστεί αυτή η παράλογη κατάσταση. Γιατί όσο εμείς παραμένουμε χωρισμένοι σε κομμάτια, το κεφάλαιο θα βρίσκει ελεύθερο το δρόμο για να περνάει τα σχέδιά του σε βάρος μας. Κι αυτό δε συμφέρει κανέναν μας. Μόνο το κεφάλαιο.

Queen Elizabeth 2: Τέλος εποχής

Σαν σήμερα, 2 του Μάη του 1969, μια βασίλισσα ανέβαινε στο θρόνο της. Μια βασίλισσα των θαλασσών, το υπερπολυτελές κρουαζιερόπλοιο QUEEN ELIZABETH 2:

Επί σαράντα σχεδόν χρόνια κυριάρχησε στη θάλασσα και κέρδισε την αγάπη χιλιάδων επιβατών που φιλοξένησε. Πριν λίγες μόλις ημέρες αποβίβασε και τους τελευταίους τυχερούς μετά από κρουαζιέρα ενενήντα!!! ημερών. Η Βασίλισσα Ελισάβετ ήρθε πια η ώρα να αποσυρθεί. Όχι όμως για παλιοσίδερα... Αυτά ισχύουν για τα καράβια της σειράς. Οι γαλαζοαίματοι των ωκεανών έχουν άλλο προορισμό.

Το διάσημο καράβι έχει ήδη αγοραστεί από έναν σουλτάνο!!! και πρόκειται να μετατραπεί σε πλωτό ξενοδοχείο. Αν θέλετε ντε και καλά να το επισκεφθείτε, δεν έχετε παρά να πεταχτείτε μέχρι το Ντουμπάι. Φροντίστε επίσης να γεμίσετε την τσέπη σας με μπόλικα λεφτά γιατί δεν μπαίνει όποιος και όποιος σε τέτοια καράβια. Και ειδικά σε ένα καράβι θρύλο όπως το Queen Elizabeth 2.

Εκτός βεβαίως και είναι ναυτικός και μπει από την πόρτα του πληρώματος... Προσωπικά δε θα τη διάλεγα τέτοια πόρτα ακόμη και αν με πλήρωναν διπλό μισθό. "Ανθρώπινο κρέας" και δη γαλαζοαίματο; Το χειρότερο φορτίο! Κάπως έτσι πρέπει να ένιωθαν και κάποιοι άτυχοι που υπηρέτησαν το 2005 στο συγκεκριμένο καράβι... κι αφού έγιναν στουπί από το ποτό έπιασαν και κατέστρεψαν ό,τι πολύτιμο έβλεπαν τριγύρω. Μέχρι την πολυτελή ταπισερί που είχε χαρίσει η βασίλισσα της Αγγλίας πέταξαν! Ανυπολόγιστης, λέει, αξίας...

Κατά τα άλλα η ιστορία του πλοίου σημαδεύτηκε αρνητικά από τη συμμετοχή του στον πόλεμο των Φόκλαντς κατά τον οποίο μετέφερε τρεις χιλιάδες στρατιώτες και πλήρωμα. Και για να τα καταφέρει, λέει, χρειάστηκαν μερικές χιλιάδες χαρτόνια για να καλύψουν τα βαρύτιμα χαλιά του... Μην τα μαγαρίσουν τα πόδια των στρατιωτών. Διότι ένας στρατιώτης επιτρέπεται να πεθάνει αλλά είναι αδιανόητο να πατήσει στο ίδιο χαλί με τους επιβάτες ενός Queen Elizabeth 2.

Τι τα θες όμως και τι γυρεύεις, μπορεί να γλίτωσαν τα χαλιά αλλά ήταν τόσα τα χάλια του πλοίου μετά την πολεμική επιχείρηση που χρειάστηκε ανακαίνιση για να συνεχίσει τις κρουαζιέρες του.

Στα ατού του πλοίου κυρίαρχη θέση κατείχε ο πρώτος του επιβάτης!!! Που δεν ήταν άλλος από τον διάδοχο του αγγλικού θρόνου και μετέπειτα σύζυγο της Νταϊάνας και ακόμη μετέπειτα της Καμίλα... (Χαλαρουΐτα, σε προλαβαίνω και δηλώνω ότι το ομώνυμο τραγούδι δεν γνωρίζω αν συνόδευσε τον πρίγκιπα σε εκείνο το ταξίδι... Προσωπικά προτιμώ πάντως να χορεύω μαζί σου το άσμα στην παραλία της Βάρκιζας παρά να συνταξιδεύσω με τον κύριο αυτό.)

Κατά τα άλλα, πέρα δηλαδή από τους τίτλους τιμής και τα πολυτελή του αξεσουάρ, το εν λόγω πλοίο ατύχησε στους καπεταναίους... Αφού κατάφεραν και το έκατσαν κοτζάμ βασιλοβάπορο διότι λέει είχαν παλιούς χάρτες!!! Τρομάρα τους! Μα αυτοί οι επιβάτες τι πλήρωναν; Τα χαλιά; Ή τα μαχαιροπίρουνα; Σε καράβι μπαίνεις, τι είναι το νούμερο ένα; Η ασφάλειά σου. Και όπως φαίνεται δεν αρκεί να είσαι βασιλοβάπορο για να την παρέχεις.

Όπως και να 'χει τώρα πια το Queen Elizabeth 2 ανήκει στην ιστορία. Σε ένα τεχνητό νησί θα καταπλεύσει σε λίγους μήνες και εκεί θα συνεχίσει να φιλοξενεί διάφορα φτωχαδάκια του διεθνούς τζετ σετ. Κι επειδή ούτε εσύ ούτε εγώ ανήκουμε σε τέτοια κυκλώματα, αν θέλεις ντε και καλά να το γνωρίσεις, κάνε κλικ εδώ... Θα βρεις ως και το μενού που σερβίρανε σε κάθε τραπεζαρία του.

Το Κουΐν Ελίζαμπεθ 2... που τυχαία το ανακάλυψα στο σαν σήμερα με το παρθενικό του ταξίδι στις 2 του Μάη του 69... Και που όσα διάβασα στη συνέχεια μου θύμισαν εκείνα τα αστεία καπελάκια της συνονόματής του... Εφέ και επίδειξη και ουσία τίποτα. Κι άσε τον σουλτάνο Αχμέντ μπιν Σουλαγιέμ να μοιάζει ενθουσιασμένος με το νέο του απόκτημα και να μας το διαφημίζει ως ένα από τα θαύματα του ναυτικού κόσμου. Όχι καλέ μου, από το Παλμ Τζουμέιρα δεν πρόκειται να περάσουμε.

Προτιμούμε τα αληθινά νησάκια του ελληνικού αρχιπελάγους έστω και αν στοιβαζόμαστε σαν σαρδέλες στα καράβια της ελληνικής ακτοπλοΐας για να φτάσουμε ως εκεί. Που κι αυτά θαύμα είναι του ναυτικού κόσμου. Μην κοιτάτε που οι πολλοί νομίζουν ότι το "και όμως κινείται" ειπώθηκε για τη Γη... Για τα καράβια που πηγαίνουν στα νησιά μας είναι ειπωμένο κι ελπίζω να το ακούσει αυτό κανένας σουλτάνος από τα Εμιράτα. Να τα αγοράσει και να ησυχάσουμε κι εμείς από την παρουσία τους.

Να ευχηθώ το ίδιο και για τον Κάρολο; Που αντί για το Κουΐν Ελίζαμπεθ 2 προτίμησε το κότερο έλληνα κροίσου και μας αριβάρησε πριν μερικά χρόνια στην Αστυπαλιά; Λέγεται πως είχε μαζί του και την Καμίλα. Μα ακόμη το πράμα δεν ήταν επίσημο και όσο και να κοιτάγαμε δεν την πήρε το μάτι μας.

Η επωδός της ιστορίας μας δεν μπορεί να είναι άλλη από το γνωστό σουξέ:

"Είμαι μια καμήλα, είμαι μια καμήλα...

μια καμήλα όμορφη που μασάει φύλλα!"

Τη συνέχεια μπορείτε να την απολαύσετε στης Χαλαρουΐτας...

Πιστέψτε με, αξίζει περισσότερο από τις κρουαζιέρες του Queen Elizabeth 2...