Καλά Ταξίδια, Καπετάνισσα!

Ήρθες σήμερα... Κι έφυγες πάλι. Σαν την πνοή του ανέμου. Ανέμου πελαγίσιου, με αρμύρα και νεράιδες, Ποσειδώνες και βάρδιες νυχτερινές...

- Δεν έχω φωτογένεια, μου είπες. Δε θέλω να βγάζω φωτογραφίες.

Και ζήτησα να με αφήσεις να κρατήσω εκείνο που κουβαλάς στην καρδούλα σου. Ένα καράβι, σου είπα, ένα καράβι είμαστε κι εμείς. Και φορτώνει στ' αμπάρια του ό,τι ο καθένας μας αγοράσει στα λιμάνια της ζωής. Και ό,τι θησαυρίσει στα πέλαγα. Άσε με, σου είπα, να βγάλω φωτογραφία αυτά που κουβαλάς. Τα καινούρια που αγόρασες στον πρώτο σου μήνα στο καράβι...

Την άλλη φορά ακόμη έψαχνες. Οι σόλες σου λιωμένες στην Ακτή Μιαούλη. Να παρακαλάς. Μια θέση, μια θέση για έξι μήνες. Ίσα να πάρεις το πράσινο φως για το δεύτερο εξάμηνο στη σχολή. Και το ΚΕΠ... Δεν το ξέρω αυτό το ΚΕΠ σας. Δεν είχαμε τέτοια εμείς τότε. Ούτε εξάμηνα... Μόνο δυο μήνες και χωρίς ΚΕΠ. Μόνο ένα γράμμα από τον καπετάνιο. Πως τα καταφέραμε. Πως αντέξαμε στις υποχρεώσεις του δοκίμου.

Ο δικός μου ο καπετάνιος με έκαψε...

Με έκαψε; Ή κάηκα μόνη μου; Πήγα κι εγώ στα καράβια και κουβάλαγα τα μυαλά της στεριάς. Νόμιζα, όπως νομίζουν συνήθως οι νέοι, πως θα κάνω καλύτερο τον κόσμο. Αμ, δε... Ο κόσμος είναι αυτός που είναι και δε φαίνεται να έχει σκοπό να αλλάξει. Και ξέρει να ξεμπαρκάρει στα αζήτητα όποιον τολμήσει να ζητήσει αλλαγές. Εσύ, να μην το κάνεις αυτό το λάθος. Να προσέχεις τον εαυτό σου. Γιατί κανείς, να το θυμάσαι αυτό, δε χρωστάει σήμερα καλό. Και σε κανέναν.

Θα μου πεις, μετάνιωσα; Μετάνιωσα που διαμαρτυρήθηκα; Που αντέδρασα στο άδικο; Που δεν ήξερα να σκύβω το κεφάλι; Φυσικά και όχι. Κάποιος έπρεπε να το κάνει. Και πολύ περισσότερο από όσο το κάναμε εμείς. Γιατί δεν ήμουν η μοναδική. Εκείνη η πρώτη φουρνιά δεν έβγαλε μόνο καπετάνισσες των καραβιών... Καπετάνισσες παντός καιρού έβγαλε. Τιμή μας και καμάρι μας η μείωση της διαγωγής. Μικρό τίμημα για ό,τι μικρό καταφέραμε. Να σώσουμε την αξιοπρέπεια του ανθρώπου που αδικείται. Του ανθρώπου που αγωνιά για το μέλλον που του ετοιμάζουν.

Κάντε ένα κλικ με το ποντίκι στις εικόνες... και διαβάστε αυτό το άρθρο που οι δεκαετίες ξεθώριασαν το χαρτί του μα οι άνθρωποι κατάφεραν να κρατήσουν πάντα ζωντανή και επίκαιρη την αιτία που γράφτηκε...

Δε ζητάγαμε τίποτε περισσότερο από δουλειά. Μια δουλειά που λατρεύαμε, μια δουλειά που καταφέραμε να μάθουμε και να κάνουμε καλύτερα ακόμα και από τους άντρες συναδέλφους.

Και συναντήσαμε την αδιαφορία και κλειστά αυτιά και πόρτες. Ποιος θα μας δώσει πίσω τα χρόνια και τα όνειρα που χάσαμε; Ιδέα της Πολιτείας ήταν να ανοίξει σχολή για γυναίκες πλοιάρχους. Δεν πήγαμε μόνες μας να μπαρκάρουμε. Σε δημόσια σχολή φοιτήσαμε. Με έξοδα της πατρίδας και του λαού μας.

Κι όταν είδαμε, από το πρώτο κιόλας μπάρκο, το εκπαιδευτικό, ποιο μέλλον μας ετοίμαζαν, τολμήσαμε να αντιδράσουμε. Να ζητήσουμε το μικρό και το ελάχιστο του κάθε ανθρώπου. Το δικαίωμα στην εργασία. Η πληρωμή μας; Τη διαβάσατε... Μείωση διαγωγής. Δεν ξέραμε να τηρούμε τους κανόνες πειθαρχίας. Έτσι είπαν. Και το στήριξαν και στον εσωτερικό κανονισμό. Σε εκείνον που απαγόρευε ακόμη και την ομαδική υποβολή αιτήματος. Τον ίδιο που έπαιρνε κεφάλια σε όσους τολμούσαν να συνδικαλιστούν.

Τι ζητούσαμε; Είκοσι οκτώ χρόνια αργότερα ποιος μπορεί να μας πει ότι δεν είχαμε δίκιο να το ζητάμε; Εμείς όλες που σταδιακά η μία μετά την άλλη βρεθήκαμε άνεργες και αναγκαστήκαμε να αλλάξουμε επάγγελμα. Γιατί έπρεπε να το περάσουμε αυτό; Ας μην άνοιγαν ποτέ σχολή για γυναίκες αφού δεν ήθελαν να στηρίξουν το θεσμό.

Και τουλάχιστον... ας την έκλειναν τη ρημάδα όπως τους φώναξε άλλη συναδέλφισσα όταν άδικα και αναίτια την πέταξαν στη στεριά. Μα όχι... Εκείνοι συνεχίζουν. Δεκάδες κορίτσια σήμερα φοιτούν στις σχολές Εμπορικού Ναυτικού. Για καπετάνιοι αλλά και για μηχανικοί. Ποια μέτρα έχουν παρθεί για να στηρίξουν τη σταδιοδρομία τους στη θάλασσα;

Τα μαθαίνουν όλες τους τα ... μέτρα, από την πρώτη προσπάθεια να βρουν δουλειά για το υποχρεωτικό εκπαιδευτικό εξάμηνο. Λιώνουν οι σόλες τους για μήνες μέχρι να καταφέρουν να χωθούν σε ένα καράβι. Κι έπειτα αρχίζει ο αγώνας να αποδείξουν πως είναι άξιες. Πως μπορεί και μία γυναίκα να κάνει ό,τι ένας άντρας δόκιμος. Και όχι μόνο! Αν ο άντρας κάνει ένα, η γυναίκα ναυτικός οφείλει να κάνει το διπλάσιο. Τσακίζει το σώμα στη δουλειά, τσακίζει τον εαυτό της για να κρατήσει ψηλά τη σημαία... Μόνο τη μέση δεν μπορεί να τσακίσει. Γιατί καπετάνιος ξεκίνησε να γίνει, όχι λακές. Να κυβερνάει ανθρώπους και καράβια, όχι να σκύβει κεφάλι και να λέει "σφάξτε με να αγιάσω"...

Δε λέμε να σηκώνει μπαϊράκι και να κάνει το καράβι άνω κάτω. Μόνο για αξιοπρέπεια μιλάμε. Όση αναλογεί σε κάθε άνθρωπο. Και όση παραχωρούν το σύνταγμα και οι νόμοι που λένε πως άντρας και γυναίκα είναι ίσοι. Και έχουν ίσα δικαιώματα. Και ίσες υποχρεώσεις φυσικά. Δε θέλουμε χάρες, δε θέλουμε ξεχωριστή αντιμετώπιση. Επί ίσοις όροις. Και με σκληρή δουλειά.

Κουβέρτα και ματσακόνι; Σεντίνες και τουαλέτες; 48ωρο στο πόδι; Σε ανεμόσκαλες και σε σκαλωσιές; Σε φουρτούνες και σε αγιάζι και σε καύσωνες; Δε λέμε όχι. Και δεν είπαμε όσον καιρό καταφέραμε να μπαρκάρουμε. Στη Ραστανούρα να λιώνουν οι σόλες μας από την καυτή λαμαρίνα. Στη Γερμανία με τη φόρμα παραγεμισμένη εφημερίδα για να αντέξουμε το κρύο. Στον Ινδικό με τον κυκλώνα να μας κλωθογυρίζει. Παντός καιρού, σας το είπαμε. Ήμασταν παντός καιρού... Αν δεν ήμασταν, δε θα ζητάγαμε καράβια. Θα καθόμασταν στη στεριά.

Κι αυτό λέμε και στα καινούρια κορίτσια. Αυτά που τώρα ξεκινάνε για τις θάλασσες. Αν δεν αντέχουν, να αλλάξουν επάγγελμα. Είναι σκληρή η ζωή του ναυτικού. Κι ακόμα σκληρότερη η ζωή της γυναίκας στα καράβια. Όποια δεν έχει αντοχές, να τα παρατήσει και να αλλάξει ρότα. Δεν είναι μόδα το καπετανιλίκι. Ούτε τσαμπουκάς για να τη βγούμε στους άντρες. Όχι. Είναι αγάπη και λαχτάρα για ανοιχτούς ορίζοντες. Για ταξίδι και περιπέτεια. Κρεμασμένη στο άλπουρο να ματσακονίζεις και να βάφεις και να νιώθεις πως πετάς στα αστέρια. Να ανεβοκατεβαίνεις κύματα, να κρατιέσαι μην πέσεις, κι εσύ να λες "είμαι ευτυχισμένη"! Γιατί ζεις τον κίνδυνο κι αγαπάς σε τεντωμένο σκοινί να βαδίζεις. Ναι, συμβαίνει και σε γυναίκες αυτή η λαχτάρα. Ή, αν θέλετε, και η τρέλα. Η τρέλα που σβήνει μόνο σαν μεταλάβει με νερό θαλασσινό και σκουριά καραβίσια. Αλλιώς γίνεται καημός αγιάτρευτος και λυγμός που σε πνίγει. Και θάνατος...

Μόνο για αυτές τις γυναίκες σας μιλάμε. Που το έχουν το μικρόβιο. Για καμιά άλλη. Μόνο για όσες έχουν τα προσόντα να σταθούν στη Γέφυρα. Και να σκίσουν τις θολές γραμμές των οριζόντων. Σας το λέμε εμείς που τώρα πια λόγο δεν έχουμε να το ζητάμε για τους εαυτούς μας. Ούτε σκοπιμότητες προσωπικές. Ούτε ανωριμότητα νεανική.

Όχι από πίκρα. Όχι για να γλυκάνουμε την απογοήτευση... Μα γιατί βρήκαμε το ίδιο μικρόβιο στα κοριτσάκια που τώρα κάθονται στα θρανία των σχολών. Την ίδια ιερή τρέλα διαβάσαμε στα μάτια τους... Και δε θέλουμε να τη δούμε να γίνεται δάκρυ και αναστεναγμός. Φτάνουν τα δικά μας δάκρυα. Δε φτάνουν; Πέστε μας... Αν χρειάζεται, θα κλάψουμε κι άλλο. Δε θα σταματήσουμε να κλαίμε. Και να διαμαρτυρόμαστε και να φωνάζουμε. Μέχρι τη μέρα που γυναίκα και άντρας θα γίνουν πραγματικά ίσοι στα καράβια και στις γέφυρες. Και με ίδια κριτήρια θα τους μετράνε. Το κριτήριο του σωστού επαγγελματία. Μόνο αυτό.

Γι' αυτό σου λέω, καρδούλα μου. Μην κάνεις το ίδιο λάθος με μας. Μόνο στη δουλειά να έχεις το νου σου. Να σταθείς άξια καπετάνισσα. Για τα άλλα, είμαστε εμείς. Έχουμε χρέος να είμαστε. Χρέος σε σας, στις "κόρες" μας, χρέος και στα όνειρά μας που έμειναν δεμένα στο μουράγιο. Θα έρθει μια μέρα και η δική σου σειρά. Να ανέβεις και σ' αυτή τη γέφυρα. Και να κουμαντάρεις κι αυτό το καράβι. Κι αυτόν τον αγώνα. Τον αγώνα που χρωστά να κάνει η παλιά "βάρδια" για τη νέα. Να παραδώσει χωρίς προβλήματα και all clear.

Καλές σου βάρδιες, Καπετάνισσα. Και καλά ταξίδια. Να μου φιλήσεις τα πέλαγα... και να χαϊδέψεις τις σκουριασμένες λαμαρίνες... Πες τους, δε φταίω εγώ... Άλλοι φταίνε που άφησα στη μέση το ματσακόνι. Και πες τους, δεν τις ξέχασα. Αυτή την "αρρώστια", τη λαμαρινίαση, μια φορά να την κολλήσεις, την πατάς για πάντα. Χειρότερα και από τον πυρετό στους τροπικούς. Και μόνο η θάλασσα τη σβήνει και τη γιατρεύει. Γι' αυτό σου λέω. Το νου σου στη δουλειά. Το νου σου στη γέφυρα. Πουθενά αλλού.