Πόσο μετράει η ζωή του ναυτικού;

Αφορμή λαμβάνω από πρόσφατη τραγική είδηση:

Αναδημοσίευση από το Pathfinder

"Δύο επιβάτες ακτοπλοϊκών πλοίων νεκροί

Τη ζωή τους, μέσα σε δύο ακτοπλοϊκά πλοία, στα οποία υπηρετούσε ιατρός, έχασαν οι δύο επιβάτες τους, οι οποίοι παρά τις ενέργειες των γιατρών, δεν κατάφεραν να επιζήσουν.

Πρόκειται για 46χρονο επιβάτη του επιβατηγού-οχηματαγωγού πλοίου "Ολύμπικ Τσάμπιον", νηολογίου Χανίων 29, ο οποίος έχασε τις αισθήσεις του χθες το πρωί λίγα λεπτά πριν από τον απόπλου του πλοίου για τα Χανιά της Κρήτης. Αμέσως ειδοποιήθηκε ο γιατρός του πλοίου, ο οποίος διαπίστωσε απλά το θάνατο του 46χρονου επιβάτη.

Ο δεύτερος είναι 42χρονος επιβάτης του πλοίου "Πρέβελη" ο οποίος υπέστη σήμερα καρδιακό επεισόδιο κατά τη διάρκεια του πλου από το Ρέθυμνο για τον Πειραιά. Παρά τις ενέργειες του γιατρού του πλοίου για καρδιοαναπνευστική αναζωογόνηση και με τη χρήση απηνιδωτή ο νέος άνδρας εξέπνευσε. Προανάκριση διενεργεί το Κεντρικό Λιμεναρχείο Πειραιά."

Νέοι άνθρωποι... Και απλώς επιβάτες. Που εκεί, μέσα στο καράβι, τους περίμενε η μοιραία στιγμή της ζωής τους. Εκεί τους είχε στήσει καρτέρι ο χάρος. Όσοι φίλοι παρακολουθούν και τα άλλα blogs του HOMA EDUCANDUS, καλά θα γνωρίζουν πως με το θάνατο είμαστε "φιλαράκια", φοβίες απέναντί του δεν έχουμε. Θα έλεγα και όχι φόβο, αλλά αυτή είναι μεγάλη κουβέντα και μόνο επί αποδείξει μπορεί να λέγεται. Σε κάθε περίπτωση όμως τον έχουμε αποδεχθεί και δε μας τρομάζει... Άλλο αυτό και άλλο να φεύγουν άνθρωποι πριν της ώρας τους. Ποιος δε συγκλονίζεται με τέτοιες ειδήσεις;

Αλλά οι ίδιες ειδήσεις αναγκάζουν να σκεφτούμε και να προβληματιστούμε και για όλους εκείνους τους συνανθρώπους μας που ταξιδεύουν στα πέλαγα. Όχι στα τυχερά επιβατικά που διαθέτουν γιατρό, σαν και αυτά που είδαμε παραπάνω, αλλά στα εμπορικά και μάλιστα τα ελληνικά. Που ο γιατρός είναι είδος άγνωστο...

Θυμάμαι από τα χρόνια που ταξίδευα να λένε οι ναυτικοί τις αγωνίες τους, μην τύχει κάτι στραβό... Και να παρακαλάνε να τους βρει τουλάχιστον σε λιμάνι ή ... κοντά σε ρούσικο παπόρι. Γιατί σε ρούσικο; Μα γιατί εκείνη την εποχή ήταν τα μόνα που διέθεταν γιατρό! Τώρα ιδέα δεν έχω αν οι παλιές συνήθειες εξακολουθούν να ισχύουν στα καράβια της μοντέρνας Ρωσίας. Ξέρω όμως ότι και τότε και τώρα και στον αιώνα των αιώνων, το κακό δεν αργεί να συμβεί. Και αν ούτε ο γιατρός δεν το προλαβαίνει, όπως διαβάσαμε παραπάνω, σκεφτείτε τι γίνεται όταν ο μόνος γιατρός είναι ο καπετάνιος!

Τι μπορεί να ξέρει ένας καπετάνιος από ιατρικά θέματα; Ε, ο καθένας το καταλαβαίνει. Το πολύ πολύ αν έχει και λίγη έφεση στα γιατροπορέματα, να δέσει κάποιο τραύμα... Ή σε εξαιρετικές περιπτώσεις να ξεγεννήσει και καμιά γυναίκα, αν βεβαίως πρόκειται για ομαλό τοκετό. Αλλιώς ας είναι καλά το ψυγείο του πλοίου... Πώς; Το βρίσκετε μακάβριο; Ε, για σκεφθείτε ότι παλιότερα ήταν νόμος να τους ράβουν σε καραβόπανο και να τους πετάνε στη θάλασσα; Τότε που δεν υπήρχε ψυγείο. Τρόπος άλλος δεν υπήρχε. Η ανάγκη επέβαλλε αυτή τη φριχτή λύση.

Σήμερα όμως, που οι εποχές έχουν αλλάξει, η ανθρωπότητα θα πρέπει να λάβει μέτρα. Να προστατεύσει τη ζωή αυτών των ανθρώπων που διασχίζουν τους ωκεανούς. Δεν μπορεί έτσι να αφήνονται στην τύχη τους. Τι πρέπει να γίνει;

Χίλια πράγματα. Και με γνώμονα ότι τίποτα δεν αξίζει όσο μια ανθρώπινη ζωή. Γιατί δικαιολογίες του στιλ είναι τεράστιο το κόστος, να με συμπαθάτε, αλλά δεν πείθουν κανέναν.

Πρώτα πρώτα η παρουσία γιατρού στα μεγάλα καράβια που κάνουν μακρινά ταξίδια είναι πέρα για πέρα επιβεβλημένη. Δεν μπορεί τόσες ψυχές να αφήνονται στο έλεος του θεού... Αλλά και στα μικρότερα, θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στην εκπαίδευση των αξιωματικών σε θέματα προσφοράς πρώτων βοηθειών. Ευτυχώς σήμερα λειτουργούν καλές ιατρικές υπηρεσίες από απόσταση. Και μπορεί ο πλοίαρχος σε μια δύσκολη περίπτωση να επικοινωνήσει με ειδικούς και να τον καθοδηγήσουν. Όμως όσο και να τον καθοδηγήσουν, αν δεν ξέρει και ο ίδιος τα βασικά, τι μπορεί να κάνει;

Λάβετε επίσης υπόψη αυτό που τόνισα παραπάνω. Πως τα θύματα της τραγικής σημερινής είδησης ήταν απλώς επιβάτες. Δεν το είπα έτσι... Θέλησα να το αντιπαραθέσω με τους κινδύνους που ελλοχεύουν εκείνους που εργάζονται στο πλοίο. Γιατί η δουλειά στα καράβια - δε νομίζω να το αμφισβητεί κανείς - ανήκει στα επικίνδυνα και ενίοτε και στα ανθυγιεινά επαγγέλματα. Δυο μόνο χρόνια κράτησαν τα δικά μου ταξίδια στη θάλασσα, αλλά έχουν δει πολλά τα μάτια μου. Από τραυματισμούς, από οξείες παθολογικές καταστάσεις, από αφροδίσια...

Θυμάμαι εκείνο το φουκαρά το δόκιμο. Άψητος και άγουρος στη δουλειά... νέος και το αίμα του να βράζει. Κατάφερε και το άρπαξε το "παράσημο" σε κάποιο λιμάνι. Ο γραμματέας που τον εξέτασε κατέληξε πως πρόκειται για βλεννόρροια. Μου έδωσαν εντολή να βρω στο φαρμακείο τα κατάλληλα φάρμακα. Τα βρήκα... Και ήταν ληγμένα!!! Κι εμείς κάτι βδομάδες μακριά από λιμάνι...

Μα το χειρότερο ήταν με τον καπετάν Α..... Από τις Λιβανάτες κράταγε η σκούφια του. Λέγανε πως στο προηγούμενο μπάρκο ήταν καπετάνιος μα του 'τυχε μια στραβή και οι εταιρείες δεν τον εμπιστεύονταν πια. Αναγκάστηκε να μπαρκάρει γραμματικός.

Πίσω στο χωριό, κάποια γυναίκα και μερικά κουτσούβελα τον περίμεναν. Το καταλάβαινα από τα τηλεφωνήματα... Δεν ήταν άνθρωπος που άνοιγε εύκολα την ψυχή του. Μοναχικός και ιδιότροπος. Κι αν άνοιγε το στόμα του θα ήταν μονάχα για βρισίδι. Α, ναι. Είχα κι εγώ πολλά ακουσμένα.

Κάναμε όμως μαζί βάρδια. Δόκιμος βλέπετε εγώ... Κι έπρεπε δίπλα στον πιο έμπειρο να μαθητεύσω για να "ξεστραβωθώ". Και όσο και να το κάνεις, όσο στραβόξυλο και να είναι ο άνθρωπος, όταν βρίσκεται καταμεσής στη θάλασσα και νύχτα μάλιστα, ε, όλο και κάπου θα μαλακώσει η ψυχή του. Κάτι τέτοιες ώρες του ξέφευγε και μου έλεγε πως πονά η μέση του.

Μικρή ήμουν κι εγώ τότε. Δεν ήξερα και πολλά... Τώρα όμως που το σκέφτομαι, και με όσα έγιναν παρακάτω, καταλαβαίνω πως δεν ήταν πρόβλημα ορθοπεδικό. Κι απορώ που κανένας άλλος δεν το κατάλαβε, από τους μεγαλύτεροους... Γιατί το χρώμα του ανθρώπου έδειχνε πως κάτι δεν πήγαινε καλά. Τότε - σας είπα - εγώ ήμουν κοριτσάκι και χαμπάρι δεν έπαιρνα. Τώρα αν τον έβλεπα, με κείνο το σταχτί χρώμα στο πρόσωπο, δε θα το πέρναγα πια ότι το έχει από φυσικού του.

Ήρθε κάποια στιγμή η ώρα να ξεμπαρκάρω. Μαζί με το "μουστερή" μου, που τον έλεγε ο καπετάν Α.... Ε, ναι, αυτό ήταν και το μεγαλύτερο αγκάθι στις σχέσεις μας με τον υποπλοίαρχο. Και ούτε που λάμβανε υπόψη πως δεν ήταν περιστασιακό νταλαβέρι, αλλά αρραβώνας επίσημος. Αυτό που κυρίως τον ενοχλούσε και δεν ήταν λίγες οι φορές που με είχε προσβάλει, ήταν που τόλμησα να μπλέξω με άνθρωπο του πληρώματος. Ξέρετε, στα καράβια δίνουν μεγάλη σημασία σ' αυτά. Αλλού τρώνε οι αξιωματικοί, αλλού το πλήρωμα. Στα πάνω πατώματα κοιμούνται οι καπετάνιοι, πιο κάτω οι άλλοι αξιωματικοί, παρακάτω οι ναύτες και τα καμαρωτάκια. Και όταν λέμε κάτω, εννοούμε πολύ κάτω. Λες και δεν τους έπλασε αυτούς θεός.

Θα μου πείτε γιατί τα θυμήθηκα τώρα όλα αυτά; Αφενός για να καταλάβετε πως εγώ μόνο καλές αναμνήσεις δεν πήρα από κείνο τον άνθρωπο φεύγοντας από το καράβι. Το αφετέρου το αφήνω στην κρίση σας. Μην το θέλετε και βρεγμένο το παξιμάδι! Για λίγο προσέξτε ... Λέτε να είναι άσχετο το θέμα μου με τούτη τη νοοτροπία διαχωρισμού των ανθρώπων;

Και συνεχίζω... Ευτυχώς, που λέτε, ήταν καλός ο καπετάνιος και με προστάτευε. Αλλιώς θα είχα πάρει πόδι πολύ νωρίτερα με όσα τράβαγα από το γραμματέα. Άσχετα όμως από όλα αυτά, σαν έμαθα λίγο καιρό αργότερα τα "μαντάτα" του γραμματικού, γέμισε η καρδιά μου λύπηση και συγχώρεση. Ήταν βαριά άρρωστος εκείνος ο άνθρωπος. Βαρύτερα δε γινόταν. Καρκίνος στα νεφρά. Δεν τον προλάβαν... Έτσι μου είπαν. Είχε φτάσει το κακό στο απροχώρητο. Κι εκείνος πόναγε τόσον καιρό, μα ο νους του δεν πήγαινε εκεί. Θαρρούσε πως ήταν απλά η μέση... Και γιατρός πουθενά για να πάρει μια γνώμη... Τι στα καράβια να ζεις, τι στο μεσαίωνα!

Ξέρω, τώρα ξέρω πια ότι και η "αναποδιά" είναι κι αυτή σημάδι της αρρώστιας της κακιάς. Κι όχι μονάχα για λόγους ανθρωπιάς αλλά και με γνώση, καμιά κακία δεν κρατώ για κείνον τον άτυχο άνθρωπο. Μόνο λύπη μεγάλη. Και με όλη αυτή τη λύπη, και αν θέλετε και για μνημόσυνο στη ψυχούλα του και συχώρεση δική μου που κάποτε η καρδιά μου γέμιζε θυμό ενάντιά του... φωνάζω τώρα όσο πιο δυνατά μπορώ και λέω:

Κάντε επιτέλους κάτι για τους ναυτικούς! Μην τους αφήνετε στο έλεος του θεού. Καταμεσής στο πέλαγος δίχως ιατρική φροντίδα. Είναι άνθρωποι κι αυτοί. Τους περιμένουν οικογένειες πίσω. Γυναίκα και παιδιά. Κρίμα έτσι για χάρη γούστου να χάνεται μια ψυχή και κρίμα ορφανά να μεγαλώνουν τα παιδάκια του... Κρίμα και για όλες αυτές τις μαυροφορεμένες χήρες των ναυτικών.

Σκεφτείτε, ένα καράβι δεν είναι μόνο τριάντα νοματαίοι. Το σκεφτόμουν ακόμη κι εγώ, το άψητο ναυτόπαιδο, σαν μ' άφησαν πρώτη φορά να κάνω βάρδια στη γέφυρα. Δεν το ξεχνώ. Μετρούσα τον καθένα που κοιμόταν στα κάτω πατώματα εκείνη την ώρα και τον έβαζα τουλάχιστον επί τέσσερα... Και τρέμαν τα ποδάρια μου από την ευθύνη. Μην τύχει και τους βάλω σε κίνδυνο με τη δική μου απειρία. Και νααααα άνοιγα τα μάτια να ξεκρίνω στο σκοτεινό ορίζοντα μην έρχεται άλλο καράβι και τρακάρουμε. Το θυμάμαι σας λέω καλά. Έξω από τις ακτές της Λιβύης ήταν... Και γεμάτο ψαράδικα ο τόπος...

Ε, δεν μπορεί αυτό που ένα κοριτσάκι καταλάβαινε στα είκοσι, να μη το νιώθουν οι μεγάλοι της χώρας. Και μάλιστα τόσα χρόνια μετά. Προχώρησε ο κόσμος. Άλλαξαν οι εποχές. Κάποτε πρέπει επιτέλους να μετρήσουν ίσα στις ζυγαριές και τις ζωές των ναυτικών. Και τις ζωές εκείνων που τους καρτερούν. Αλλιώς πολιτισμένη χώρα να μη λεγόμαστε. Ούτε να καμαρώνουμε για την πρωτιά μας στις θάλασσες... Μόνο για τα λεφτά που βγάζουν οι εφοπλιστές. Και για τις βίλες τους και για τα κότερά τους. Όχι όμως για τον πολιτισμό μας. Γιατί πολιτισμός, και μάλιστα ελληνικός, είναι εκείνος που πάντων χρημάτων μέτρο θέτει τον άνθρωπο!

Ετούτη είναι η μόνη φωτογραφία που έχω από τον καπετάν Α.... Θολή, σαν και τις αναμνήσεις... Το μόνο που κρατάω καθαρό στην ψυχή μου είναι πως όλοι οι άνθρωποι είναι ίσοι. Όλοι! Και οι ναυτικοί. Κι από καπετάνιο μέχρι τζόβενο... Σταματήστε πια να τους συμπεριφέρεστε σαν ζώα. Γιατί δυστυχώς, το έχουν οι άνθρωποι αυτό το κακό, να φέρνονται κατά πως τους αντιμετωπίζουν...