Μνήμη Σάμιουελ Μορς

Ποιος ήταν ο Σάμιουελ Μορς; Στις μέρες μας, με τα δορυφορικά και τα κινητά και όλα τα άλλα ηλεκτρονικά μέσα επικοινωνίας, λίγους μπορεί να ενδιαφέρει. Όμως ο άνθρωπος αυτός για πολλές δεκαετίες πρόσφερε στην ανθρωπότητα υπηρεσίες ανεκτίμητης αξίας με τη μεγαλειώδη του εφεύρεση, τον τηλέγραφο αλλά και με τον κώδικα που έγινε παγκοσμίως γνωστός με το δικό του όνομα: Τα σήματα Μορς ή Μορσικό Αλφάβητο:

Σήμερα, 2 Απριλίου, είναι η επέτειος του θανάτου αυτού του σπουδαίου ανθρώπου. Του Samuel Finley Breese Morse που γεννήθηκε στις 27 Απριλίου του 1791 στη Μασαχουσέτη και πέθανε το 1872, Απρίλη και πάλι.

Ο Μορς στα πρώτα του βήματα ακολούθησε τη ζωγραφική. Από νέος όμως έδειξε ζωηρό ενδιαφέρον για την τεχνολογία. Μόλις στα 1832, ακούγοντας κάποια συζήτηση σε πλοίο που ταξίδευε, σκέφτηκε να ασχοληθεί συστηματικά για την μετάδοση μηνυμάτων μέσω τηλεγράφου. Για τις ανάγκες της συσκευής που κατασκεύασε επινόησε και το αλφάβητο που σήμερα αποκαλούμε μορσικό. Με το ίδιο αλφάβητο αργότερα λειτούργησε και ο ασύρματος τηλέγραφος που οφείλει την ανακάλυψή του στον Γουλιέλμο Μαρκόνι, από το όνομα του οποίου προέκυψε και το γνωστό παρατσούκλι των Ασυρματιστών. Τώρα πια και οι μαρκόνηδες και ο ασύρματος ανήκουν στο παρελθόν, όμως τα μορσικά εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται ευρύτατα στο χώρο της ναυτιλίας καθώς η "πατέντα" του Μορς μπορεί να εφαρμοστεί όχι μόνο με ηχητικά σήματα αλλά και με φωτεινά. (Κάτι για το οποίο οι καπεταναίοι έχουν ... πικρή πείρα... )

Προς ενημέρωση λοιπόν προσθέτουμε και τα ακόλουθα: Ο κώδικας Μορς εφευρέθηκε στα μέσα της δεκαετίας του 1830. Η πρώτη χρήση του στον τηλέγραφο έγινε στα 1844, συνδέοντας τη Βαλτιμόρη με την Ουάσιγκτον. Λέγεται ότι η πρώτη φράση που μεταδόθηκε ήταν ένα απόσπασμα από τη Βίβλο.

Μόλις στα 1890 περίπου έγινε και η ασύρματη αξιοποίησή του. Μάλιστα η πρώτη υπερατλαντική μετάδοση, από το Μαρκόνι, έγινε μόλις το Δεκέμβριο του 1901. Είναι πράγματι συγκλονιστικό το πόση τεράστια εξέλιξη σημειώθηκε στον τομέα των επικοινωνιών από τότε μέχρι σήμερα. Αλλά για τα δεδομένα εκείνης της εποχής, τόσο το μορσικό αλφάβητο όσο και ο "ασύρματος" υπήρξαν επαναστατικές ανακαλύψεις.

Προσωπικά με τα μορσικά δεν τα πήγαινα και πολύ καλά. Ιδιαίτερα με τον οπτικό θυμάμαι πως τα είχα βρει μπαστούνια. Όμως ο κώδικας στάθηκε πολύτιμος βοηθός για να γράφω στο ημερολόγιό μου όσα δεν ήθελα να καταλαβαίνουν οι άλλοι. Φυσικά τροποποιημένος στα δικά μου δεδομένα...

Κάτι ανάλογο ισχύει και για τα ηχητικά που εκπέμπει το πλοίο με τη μπουρού. Η μνημοτεχνική εδώ έχει συνδυάσει τα μορσικά με το πόσα Α έχει η αντίστοιχη λέξη. Και εξηγώ. Για το δεξιά ισχύει ένας συριγμός, για το αριστερά δύο και για το ανάποδα τρεις. Όσα και τα άλφα των αντίστοιχων λέξεων.

Να θυμίσω επίσης εκείνη τη "μορσική" φράση που πρέπει όλοι να γνωρίζουν, όχι μόνο το πλήρωμα αλλά και ο καθένας που θα ταξιδέψει με καράβι: Επαναλαμβανόμενοι βραχείς συριγμοί (έξι το λιγότερο) ακολουθούμενοι από έναν μακρύ συριγμό, ή με "μορσικά":

......__

Το σήμα αυτό εκπέμπεται όταν το πλοίο αντιμετωπίζει κίνδυνο και ενώ συνεχίζονται οι προσπάθειες για την αντιμετώπισή του. Δηλαδή δε σημαίνει πως άμα το ακούσεις πρέπει να εγκαταλείψεις το σκάφος, κάτι το οποίο μόνο με προφορική εντολή του πλοιάρχου επιτρέπεται να γίνει.

Γνωστό είναι επίσης σε όλους και το περίφημο SOS. Η μορσική μορφή του είναι:

...__ __ __...

Παλιότερα πίστευαν ότι προήλθε από τη φράση Save Our Souls (Σώστε τις ψυχές μας) ή και Save Our Ship (Σώστε το πλοίο μας). Τα πράγματα όμως δεν είναι ακριβώς έτσι. Για περισσότερες πληροφορίες για την ιστορία αυτού του σήματος δείτε στο ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ.

Ένας ακόμη χρήσιμος σύνδεσμος μια και αναφερθήκαμε και σε σήματα κινδύνου είναι το σάιτ του κυρίου Άγγελου Αργυρακόπουλου. (αξιωματικού του Λιμενικού)

Βιβλιογραφία:

1. Παντ. Ε. Ρήγα, Σήματα και Σημαίαι




2. Εγχειρίδιον Σωστικών - Πυροσβεστικών μέσων - Συναγερμού - Γυμνασίων, εκδόσεις Αδελφοί Λιοντή, Β. Κωνσταντίνου και Τσαμαδού, Πειραιεύς
   

Ο Μορς στέλνει το τελευταίο σήμα του...