Μουσικές από τις όχθες της Μεσογείου απόψε...

LAMIA BEDIOUI

Κάπου εκεί στις αρχές της Βουλιαγμένης, υπάρχει ένα μικρό μουσικό στέκι, η ΑΛΛΗ ΟΧΘΗ. Θυμίζει περισσότερο τις μπουάτ μιας παλιότερης εποχής, παρά τα σημερινά κέντρα διασκέδασης με τις αχανείς αίθουσες και την απομόνωση. Η Άλλη Όχθη είναι ο αντίποδας. Ένας χώρος ανθρώπινος σε διαστάσεις που επιτρέπει πολλές φορές να ακούς τη μουσική χωρίς μικρόφωνα, μουσική που είναι πάντα ζωντανή και ιδιαίτερα φροντισμένη.

Αυτό είναι και το "δυνατό σημείο" της Άλλης Όχθης. Η μουσική. Μουσική που έχει ιδιαίτερη ταυτότητα την αυθεντικότητα του ακούσματος και όχι το είδος. Στα τρία χρόνια λειτουργίας της, έχουμε ακούσει από δημοτικά μέχρι λαϊκά, από νησιώτικα μέχρι ρεμπέτικα, αλλά και μουσικές εξωτικές από το Μαρόκο, επαναστατική μουσική από τα χρόνια του Πολυτεχνείου, Βουλγάρικες πολυφωνίες, αμανέδες και ταραντέλες. Μη φανταστείτε βέβαια πως αυτό συμβαίνει την ίδια βραδιά. Η κάθε βραδιά της Άλλης Όχθης έχει συγκεκριμένο αφιέρωμα που υπηρετεί. Και μάλιστα επιλέγει τους δεξιοτέχνες του είδους. Ή νέους που υπόσχονται πολλά και αξίζει κανείς να παρακολουθήσει τα πρώτα τους σκιρτήματα. Γιατί όπως είπαμε και παραπάνω, η ποιότητα της μουσικής είναι το βασικό ζητούμενο για τον υπεύθυνο της Άλλης Όχθης, τον Αλέξη Λαμπρίδη.

Σήμερα παρουσιάζουμε στις ΚΑΠΕΤΑΝΙΣΣΕΣ την Άλλη Όχθη ακριβώς λόγω ενός αφιερώματος που μας αφορά. Μουσικές της Μεσογείου. Τρυγημένες από όλες τις όχθες της. Υπεύθυνες του μουσικού δρώμενου ή πιο σωστά του ταξιδιού: η ΕΙΡΗΝΗ ΔΑΣΚΑΛΑΚΗ και η LAMIA BEDIOUI. Καπετάνισσες επομένως κι αυτές. Τίτλος του αφιερώματος:

Μεσόγειος, μια θάλασσα Ανατολής και Δύσης

"Ένας μαγικός πλους σε όλες τις μουσικές όχθες της Μεσογείου. Λιβανέζικοι ύμνοι, αραβικά τραγούδια του έρωτα, μικρασιάτικα, σεφαραδίτικα, γκρεκάνικα, fados, τραγούδια της Piaf. Δύο εξαίρετες ερμηνεύτριες προερχόμενες από τις δύο αντικρινές όχθες της Μεσογείου σε μια υποσχετική σύμπραξη."

Η περιγραφή δίνει και το στίγμα του μουσικού ταξιδιού που απόψε θα ακολουθήσουν όσοι επισκεφθούν την Άλλη Όχθη. Μια πραγματική μουσική κρουαζιέρα στη Μεσόγειο. Μια καλή ευκαιρία αναβίωσης για όσους κάποτε σχίζαμε αληθινά τα κύματα της Μεσογείου...

Περισσότερα στοιχεία για τη μουσική σκηνή Άλλη Όχθη, μπορείτε να βρείτε στο site που διατηρεί.

Ή και στο αφιέρωμα που έχουμε ανεβάσει στο HOMA EDUCANDUS.

Πόσο μετράει η ζωή του ναυτικού;

Αφορμή λαμβάνω από πρόσφατη τραγική είδηση:

Αναδημοσίευση από το Pathfinder

"Δύο επιβάτες ακτοπλοϊκών πλοίων νεκροί

Τη ζωή τους, μέσα σε δύο ακτοπλοϊκά πλοία, στα οποία υπηρετούσε ιατρός, έχασαν οι δύο επιβάτες τους, οι οποίοι παρά τις ενέργειες των γιατρών, δεν κατάφεραν να επιζήσουν.

Πρόκειται για 46χρονο επιβάτη του επιβατηγού-οχηματαγωγού πλοίου "Ολύμπικ Τσάμπιον", νηολογίου Χανίων 29, ο οποίος έχασε τις αισθήσεις του χθες το πρωί λίγα λεπτά πριν από τον απόπλου του πλοίου για τα Χανιά της Κρήτης. Αμέσως ειδοποιήθηκε ο γιατρός του πλοίου, ο οποίος διαπίστωσε απλά το θάνατο του 46χρονου επιβάτη.

Ο δεύτερος είναι 42χρονος επιβάτης του πλοίου "Πρέβελη" ο οποίος υπέστη σήμερα καρδιακό επεισόδιο κατά τη διάρκεια του πλου από το Ρέθυμνο για τον Πειραιά. Παρά τις ενέργειες του γιατρού του πλοίου για καρδιοαναπνευστική αναζωογόνηση και με τη χρήση απηνιδωτή ο νέος άνδρας εξέπνευσε. Προανάκριση διενεργεί το Κεντρικό Λιμεναρχείο Πειραιά."

Νέοι άνθρωποι... Και απλώς επιβάτες. Που εκεί, μέσα στο καράβι, τους περίμενε η μοιραία στιγμή της ζωής τους. Εκεί τους είχε στήσει καρτέρι ο χάρος. Όσοι φίλοι παρακολουθούν και τα άλλα blogs του HOMA EDUCANDUS, καλά θα γνωρίζουν πως με το θάνατο είμαστε "φιλαράκια", φοβίες απέναντί του δεν έχουμε. Θα έλεγα και όχι φόβο, αλλά αυτή είναι μεγάλη κουβέντα και μόνο επί αποδείξει μπορεί να λέγεται. Σε κάθε περίπτωση όμως τον έχουμε αποδεχθεί και δε μας τρομάζει... Άλλο αυτό και άλλο να φεύγουν άνθρωποι πριν της ώρας τους. Ποιος δε συγκλονίζεται με τέτοιες ειδήσεις;

Αλλά οι ίδιες ειδήσεις αναγκάζουν να σκεφτούμε και να προβληματιστούμε και για όλους εκείνους τους συνανθρώπους μας που ταξιδεύουν στα πέλαγα. Όχι στα τυχερά επιβατικά που διαθέτουν γιατρό, σαν και αυτά που είδαμε παραπάνω, αλλά στα εμπορικά και μάλιστα τα ελληνικά. Που ο γιατρός είναι είδος άγνωστο...

Θυμάμαι από τα χρόνια που ταξίδευα να λένε οι ναυτικοί τις αγωνίες τους, μην τύχει κάτι στραβό... Και να παρακαλάνε να τους βρει τουλάχιστον σε λιμάνι ή ... κοντά σε ρούσικο παπόρι. Γιατί σε ρούσικο; Μα γιατί εκείνη την εποχή ήταν τα μόνα που διέθεταν γιατρό! Τώρα ιδέα δεν έχω αν οι παλιές συνήθειες εξακολουθούν να ισχύουν στα καράβια της μοντέρνας Ρωσίας. Ξέρω όμως ότι και τότε και τώρα και στον αιώνα των αιώνων, το κακό δεν αργεί να συμβεί. Και αν ούτε ο γιατρός δεν το προλαβαίνει, όπως διαβάσαμε παραπάνω, σκεφτείτε τι γίνεται όταν ο μόνος γιατρός είναι ο καπετάνιος!

Τι μπορεί να ξέρει ένας καπετάνιος από ιατρικά θέματα; Ε, ο καθένας το καταλαβαίνει. Το πολύ πολύ αν έχει και λίγη έφεση στα γιατροπορέματα, να δέσει κάποιο τραύμα... Ή σε εξαιρετικές περιπτώσεις να ξεγεννήσει και καμιά γυναίκα, αν βεβαίως πρόκειται για ομαλό τοκετό. Αλλιώς ας είναι καλά το ψυγείο του πλοίου... Πώς; Το βρίσκετε μακάβριο; Ε, για σκεφθείτε ότι παλιότερα ήταν νόμος να τους ράβουν σε καραβόπανο και να τους πετάνε στη θάλασσα; Τότε που δεν υπήρχε ψυγείο. Τρόπος άλλος δεν υπήρχε. Η ανάγκη επέβαλλε αυτή τη φριχτή λύση.

Σήμερα όμως, που οι εποχές έχουν αλλάξει, η ανθρωπότητα θα πρέπει να λάβει μέτρα. Να προστατεύσει τη ζωή αυτών των ανθρώπων που διασχίζουν τους ωκεανούς. Δεν μπορεί έτσι να αφήνονται στην τύχη τους. Τι πρέπει να γίνει;

Χίλια πράγματα. Και με γνώμονα ότι τίποτα δεν αξίζει όσο μια ανθρώπινη ζωή. Γιατί δικαιολογίες του στιλ είναι τεράστιο το κόστος, να με συμπαθάτε, αλλά δεν πείθουν κανέναν.

Πρώτα πρώτα η παρουσία γιατρού στα μεγάλα καράβια που κάνουν μακρινά ταξίδια είναι πέρα για πέρα επιβεβλημένη. Δεν μπορεί τόσες ψυχές να αφήνονται στο έλεος του θεού... Αλλά και στα μικρότερα, θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στην εκπαίδευση των αξιωματικών σε θέματα προσφοράς πρώτων βοηθειών. Ευτυχώς σήμερα λειτουργούν καλές ιατρικές υπηρεσίες από απόσταση. Και μπορεί ο πλοίαρχος σε μια δύσκολη περίπτωση να επικοινωνήσει με ειδικούς και να τον καθοδηγήσουν. Όμως όσο και να τον καθοδηγήσουν, αν δεν ξέρει και ο ίδιος τα βασικά, τι μπορεί να κάνει;

Λάβετε επίσης υπόψη αυτό που τόνισα παραπάνω. Πως τα θύματα της τραγικής σημερινής είδησης ήταν απλώς επιβάτες. Δεν το είπα έτσι... Θέλησα να το αντιπαραθέσω με τους κινδύνους που ελλοχεύουν εκείνους που εργάζονται στο πλοίο. Γιατί η δουλειά στα καράβια - δε νομίζω να το αμφισβητεί κανείς - ανήκει στα επικίνδυνα και ενίοτε και στα ανθυγιεινά επαγγέλματα. Δυο μόνο χρόνια κράτησαν τα δικά μου ταξίδια στη θάλασσα, αλλά έχουν δει πολλά τα μάτια μου. Από τραυματισμούς, από οξείες παθολογικές καταστάσεις, από αφροδίσια...

Θυμάμαι εκείνο το φουκαρά το δόκιμο. Άψητος και άγουρος στη δουλειά... νέος και το αίμα του να βράζει. Κατάφερε και το άρπαξε το "παράσημο" σε κάποιο λιμάνι. Ο γραμματέας που τον εξέτασε κατέληξε πως πρόκειται για βλεννόρροια. Μου έδωσαν εντολή να βρω στο φαρμακείο τα κατάλληλα φάρμακα. Τα βρήκα... Και ήταν ληγμένα!!! Κι εμείς κάτι βδομάδες μακριά από λιμάνι...

Μα το χειρότερο ήταν με τον καπετάν Α..... Από τις Λιβανάτες κράταγε η σκούφια του. Λέγανε πως στο προηγούμενο μπάρκο ήταν καπετάνιος μα του 'τυχε μια στραβή και οι εταιρείες δεν τον εμπιστεύονταν πια. Αναγκάστηκε να μπαρκάρει γραμματικός.

Πίσω στο χωριό, κάποια γυναίκα και μερικά κουτσούβελα τον περίμεναν. Το καταλάβαινα από τα τηλεφωνήματα... Δεν ήταν άνθρωπος που άνοιγε εύκολα την ψυχή του. Μοναχικός και ιδιότροπος. Κι αν άνοιγε το στόμα του θα ήταν μονάχα για βρισίδι. Α, ναι. Είχα κι εγώ πολλά ακουσμένα.

Κάναμε όμως μαζί βάρδια. Δόκιμος βλέπετε εγώ... Κι έπρεπε δίπλα στον πιο έμπειρο να μαθητεύσω για να "ξεστραβωθώ". Και όσο και να το κάνεις, όσο στραβόξυλο και να είναι ο άνθρωπος, όταν βρίσκεται καταμεσής στη θάλασσα και νύχτα μάλιστα, ε, όλο και κάπου θα μαλακώσει η ψυχή του. Κάτι τέτοιες ώρες του ξέφευγε και μου έλεγε πως πονά η μέση του.

Μικρή ήμουν κι εγώ τότε. Δεν ήξερα και πολλά... Τώρα όμως που το σκέφτομαι, και με όσα έγιναν παρακάτω, καταλαβαίνω πως δεν ήταν πρόβλημα ορθοπεδικό. Κι απορώ που κανένας άλλος δεν το κατάλαβε, από τους μεγαλύτεροους... Γιατί το χρώμα του ανθρώπου έδειχνε πως κάτι δεν πήγαινε καλά. Τότε - σας είπα - εγώ ήμουν κοριτσάκι και χαμπάρι δεν έπαιρνα. Τώρα αν τον έβλεπα, με κείνο το σταχτί χρώμα στο πρόσωπο, δε θα το πέρναγα πια ότι το έχει από φυσικού του.

Ήρθε κάποια στιγμή η ώρα να ξεμπαρκάρω. Μαζί με το "μουστερή" μου, που τον έλεγε ο καπετάν Α.... Ε, ναι, αυτό ήταν και το μεγαλύτερο αγκάθι στις σχέσεις μας με τον υποπλοίαρχο. Και ούτε που λάμβανε υπόψη πως δεν ήταν περιστασιακό νταλαβέρι, αλλά αρραβώνας επίσημος. Αυτό που κυρίως τον ενοχλούσε και δεν ήταν λίγες οι φορές που με είχε προσβάλει, ήταν που τόλμησα να μπλέξω με άνθρωπο του πληρώματος. Ξέρετε, στα καράβια δίνουν μεγάλη σημασία σ' αυτά. Αλλού τρώνε οι αξιωματικοί, αλλού το πλήρωμα. Στα πάνω πατώματα κοιμούνται οι καπετάνιοι, πιο κάτω οι άλλοι αξιωματικοί, παρακάτω οι ναύτες και τα καμαρωτάκια. Και όταν λέμε κάτω, εννοούμε πολύ κάτω. Λες και δεν τους έπλασε αυτούς θεός.

Θα μου πείτε γιατί τα θυμήθηκα τώρα όλα αυτά; Αφενός για να καταλάβετε πως εγώ μόνο καλές αναμνήσεις δεν πήρα από κείνο τον άνθρωπο φεύγοντας από το καράβι. Το αφετέρου το αφήνω στην κρίση σας. Μην το θέλετε και βρεγμένο το παξιμάδι! Για λίγο προσέξτε ... Λέτε να είναι άσχετο το θέμα μου με τούτη τη νοοτροπία διαχωρισμού των ανθρώπων;

Και συνεχίζω... Ευτυχώς, που λέτε, ήταν καλός ο καπετάνιος και με προστάτευε. Αλλιώς θα είχα πάρει πόδι πολύ νωρίτερα με όσα τράβαγα από το γραμματέα. Άσχετα όμως από όλα αυτά, σαν έμαθα λίγο καιρό αργότερα τα "μαντάτα" του γραμματικού, γέμισε η καρδιά μου λύπηση και συγχώρεση. Ήταν βαριά άρρωστος εκείνος ο άνθρωπος. Βαρύτερα δε γινόταν. Καρκίνος στα νεφρά. Δεν τον προλάβαν... Έτσι μου είπαν. Είχε φτάσει το κακό στο απροχώρητο. Κι εκείνος πόναγε τόσον καιρό, μα ο νους του δεν πήγαινε εκεί. Θαρρούσε πως ήταν απλά η μέση... Και γιατρός πουθενά για να πάρει μια γνώμη... Τι στα καράβια να ζεις, τι στο μεσαίωνα!

Ξέρω, τώρα ξέρω πια ότι και η "αναποδιά" είναι κι αυτή σημάδι της αρρώστιας της κακιάς. Κι όχι μονάχα για λόγους ανθρωπιάς αλλά και με γνώση, καμιά κακία δεν κρατώ για κείνον τον άτυχο άνθρωπο. Μόνο λύπη μεγάλη. Και με όλη αυτή τη λύπη, και αν θέλετε και για μνημόσυνο στη ψυχούλα του και συχώρεση δική μου που κάποτε η καρδιά μου γέμιζε θυμό ενάντιά του... φωνάζω τώρα όσο πιο δυνατά μπορώ και λέω:

Κάντε επιτέλους κάτι για τους ναυτικούς! Μην τους αφήνετε στο έλεος του θεού. Καταμεσής στο πέλαγος δίχως ιατρική φροντίδα. Είναι άνθρωποι κι αυτοί. Τους περιμένουν οικογένειες πίσω. Γυναίκα και παιδιά. Κρίμα έτσι για χάρη γούστου να χάνεται μια ψυχή και κρίμα ορφανά να μεγαλώνουν τα παιδάκια του... Κρίμα και για όλες αυτές τις μαυροφορεμένες χήρες των ναυτικών.

Σκεφτείτε, ένα καράβι δεν είναι μόνο τριάντα νοματαίοι. Το σκεφτόμουν ακόμη κι εγώ, το άψητο ναυτόπαιδο, σαν μ' άφησαν πρώτη φορά να κάνω βάρδια στη γέφυρα. Δεν το ξεχνώ. Μετρούσα τον καθένα που κοιμόταν στα κάτω πατώματα εκείνη την ώρα και τον έβαζα τουλάχιστον επί τέσσερα... Και τρέμαν τα ποδάρια μου από την ευθύνη. Μην τύχει και τους βάλω σε κίνδυνο με τη δική μου απειρία. Και νααααα άνοιγα τα μάτια να ξεκρίνω στο σκοτεινό ορίζοντα μην έρχεται άλλο καράβι και τρακάρουμε. Το θυμάμαι σας λέω καλά. Έξω από τις ακτές της Λιβύης ήταν... Και γεμάτο ψαράδικα ο τόπος...

Ε, δεν μπορεί αυτό που ένα κοριτσάκι καταλάβαινε στα είκοσι, να μη το νιώθουν οι μεγάλοι της χώρας. Και μάλιστα τόσα χρόνια μετά. Προχώρησε ο κόσμος. Άλλαξαν οι εποχές. Κάποτε πρέπει επιτέλους να μετρήσουν ίσα στις ζυγαριές και τις ζωές των ναυτικών. Και τις ζωές εκείνων που τους καρτερούν. Αλλιώς πολιτισμένη χώρα να μη λεγόμαστε. Ούτε να καμαρώνουμε για την πρωτιά μας στις θάλασσες... Μόνο για τα λεφτά που βγάζουν οι εφοπλιστές. Και για τις βίλες τους και για τα κότερά τους. Όχι όμως για τον πολιτισμό μας. Γιατί πολιτισμός, και μάλιστα ελληνικός, είναι εκείνος που πάντων χρημάτων μέτρο θέτει τον άνθρωπο!

Ετούτη είναι η μόνη φωτογραφία που έχω από τον καπετάν Α.... Θολή, σαν και τις αναμνήσεις... Το μόνο που κρατάω καθαρό στην ψυχή μου είναι πως όλοι οι άνθρωποι είναι ίσοι. Όλοι! Και οι ναυτικοί. Κι από καπετάνιο μέχρι τζόβενο... Σταματήστε πια να τους συμπεριφέρεστε σαν ζώα. Γιατί δυστυχώς, το έχουν οι άνθρωποι αυτό το κακό, να φέρνονται κατά πως τους αντιμετωπίζουν...

ΠΩΣ ΕΓΙΝΑ ΒΛΑΚΑΣ

Ο Αντουάν πάσχει από μια αρκετά σπάνια ασθένεια: είναι ευφυής. Όχι έτσι όπως εννοούμε συνήθως το «ευφυής». Για παράδειγμα δεν είναι αυτό που αποκαλούμε «διανοούμενος». Η περίπτωσή του είναι πολύ πιο ενοχλητική. Αναρωτιέται μονίμως για τα πάντα. Διδάσκει στο πανεπιστήμιο βιολογία, αραμαϊκή ρητορική και Σενέκα. Απεχθάνεται τις επιταγές της μόδας, την καταναλωτική κοινωνία, την ετοιματζίδικη σκέψη. Συνεπώς, είναι πολύ δυστυχισμένος. Κάνει λοιπόν διάφορες προσπάθειες να γλιτώσει από αυτή τη μοίρα. Καταρχάς, δοκιμάζει να γίνει αλκοολικός. Αλίμονο, αυτό δεν είναι καθόλου εύκολο! Παρά την καλή του θέληση και τη βοήθεια ενός έμπειρου διδασκάλου, ο Αντουάν θα διαπιστώσει πολύ γρήγορα πως είναι εντελώς ατάλαντος σ’ αυτόν τον τομέα. Θα πειραματιστεί λοιπόν σε κάτι άλλο, στην αυτοκτονία. Αλλά εκεί τα πράγματα είναι ακόμα πιο δύσκολα. Το ποσοστό επιτυχίας δεν φτάνει καλά καλά μήτε το 8%. Τότε ο Αντουάν σκέφτεται τη λοβοτομή. Ένας φίλος του γιατρός τον αποτρέπει από αυτή την εγχείρηση και τον πείθει να πάρει το Ευτυχοζάκ, ένα χάπι που σε κάνει βλάκα. Και ω του θαύματος! Επιτέλους, ο Αντουάν εξομοιώνεται με το πλήθος. Γίνεται ένας «γνήσιος κόπανος». Βλέπει τηλεόραση, κολλάει στους τοίχους φωτογραφίες του Αλαίν Μινκ και του Αλαίν Φινκελκρώ, τρώει στα Macdonald’s και καταλήγει – πολύ λογικά – υπάλληλος σε χρηματιστηριακή εταιρεία. (...)MADAME FIGARO - Valerie Broq

ΠΩΣ ΕΓΙΝΑ ΒΛΑΚΑΣ / ΜΑΡΤΕΝ ΠΑΖ/ MARTIN PAGE/ ΑΣΤΑΡΤΗ




...Και κάτι εύπεπτο αλλά έξυπνο για διάβασμα!

Βίντεο: "Αθανασία" Μανόλης Μητσιάς

Τι ζητάς Αθανασία στο μπαλκόνι μου μπροστά
δε μου δίνεις σημασία κι η καρδιά μου πώς βαστά.

Σ' αγαπήσανε στον κόσμο βασιλιάδες, ποιητές
κι ένα κλωναράκι δυόσμο δεν τούς χάρισες ποτές.

Είσαι σκληρή σαν του θανάτου τη γροθιά
μα ήρθαν καιροί που σε πιστέψανε βαθιά.

Κάθε γενιά δική της θέλει να γενείς
Ομορφονιά που δεν σε κέρδισε κανείς.

Τι ζητάς Αθανασία στο μπαλκόνι μου μπροστά
ποια παράξενη θυσία η ζωή να σου χρωστά.

Ήρθαν διψασμένοι Κροίσοι ταπεινοί προσκυνητές
κι απ' του κήπου σου τη βρύση δεν τους δρόσισες ποτές.

Είσαι σκληρή σαν του θανάτου τη γροθιά
μα ήρθαν καιροί που σε πιστέψανε βαθιά.

Κάθε γενιά δική της θέλει να γενείς
Ομορφονιά που δεν σε κέρδισε κανείς.

Ιστιοπλοΐα

Οι άσχημες καιρικές συνθήκες δε βοήθησαν τους αθλητές που πήραν μέρος στο πανελλήνιο πρωτάθλημα σκαφών Τορνέιντο που διοργανώνει ο Ναυτικός Ομιλος Θεσσαλονίκης, καθώς κατά τη διάρκεια της πρώτης ημέρας διεξήχθη μόνο μία ιστιοδρομία.


Το λογικό φαβορί είναι το πλήρωμα των Ντάνη Πασχαλίδη και Κώστα Τριγκώνη. Μετά τις πρώτες τέσσερις ιστιοδρομίες, το κορυφαίο δίδυμο προηγείται με 4 βαθμούς ποινής, έχοντας ισάριθμες νίκες και πλέον θα έχει τυπική σημασία η ολοκλήρωση του αγώνα καθώς είναι σχεδόν απίθανο να χάσουν την πρωτιά στις 3 ιστιοδρομίες που απομένουν.

Το Ναυτικό και η Χούντα

Αναδημοσίευση από την εφημερίδα Ελευθεροτυπία

Ενα «Βέλος» στην αδιαφορία

Ενα πολεμικό σκάφος-σύμβολο της σύγχρονης ιστορίας μας, αναπαύεται παροπλισμένο στη μαρίνα του Φλοίσβου. Πρόκειται για το αντιτορπιλικό «Βέλος», το πλήρωμα του οποίου στις 23 Μαΐου 1973, με επικεφαλής τον κυβερνήτη του Νίκο Παπά, στασίασε κατά της χούντας και κατέφυγε στην Ιταλία. Ηταν μια κορυφαία αντιστασιακή ενέργεια, μέσα από τα σπλάχνα των Ενόπλων Δυνάμεων.

Τα γεγονότα που επακολούθησαν είναι γνωστά. Το πλήρωμα, στην πλειονότητά του, διάλεξε τον δρόμο της αυτοεξορίας, αλλά η χούντα κατάλαβε ότι οι μέρες της, ή έστω οι μήνες της, ήταν πια μετρημένες.

Ο Νίκος Παπάς και τα μέλη του πληρώματος του «Βέλους», τότε στην Ιταλία,

στη συνέντευξη Τύπου που είχαν δώσει μετά το Κίνημα

Εκείνο που προκαλεί δυσμενή εντύπωση είναι το γεγονός ότι, ώς τώρα, αυτή η κορυφαία αντιστασιακή πράξη δεν γνώρισε την επίσημη καταξίωση από όλον τον πολιτικό κόσμο. Οταν γίνονται τελετές μνήμης, ελάχιστοι πολιτικοί προσέρχονται. Πριν από 2 χρόνια, στην 30ή επέτειο της εξέγερσης του «Βέλους», που γιορτάστηκε στη Μυτιλήνη, είχαν παραστεί οι τότε υπουργοί Εθνικής Αμυνας Γιάννος Παπαντωνίου και Αιγαίου Νίκος Σηφουνάκης (το «Ε»-Ιστορικά είχε κάνει μεγάλο αφιέρωμα).

Αλλά, ούτε η Βουλή ούτε οι εκπρόσωποι των κομμάτων έχουν ώς τώρα επίσημα και πανηγυρικά αναγνωρίσει τη συμβολή του πληρώματος του «Βέλους» στον αντιδικτατορικό αγώνα.

Ο λόγος είναι προφανής. Η κίνηση του «Βέλους» δεν είχε καμία κομματική ή στενά πολιτική στήριξη. Ηταν μια αυθόρμητη, όσο και ηρωική απόφαση, με ένα και μοναδικό αίτημα: να καταρρεύσει η δικτατορία και να αποκατασταθεί η δημοκρατία. Στα μέλη του πληρώματος του αντιτορπιλικού υπήρχαν και δεξιοί και αριστεροί και κεντρώοι. Αλλά χωρίς καμία σύνδεση με τους πολιτικούς σχηματισμούς που δρούσαν τότε μυστικά.

Ετσι, κάθε χρόνο, οι επιζώντες από εκείνο το αντιδικτατορικό εγχείρημα γιορτάζουν, με επικεφαλής τον κυβερνήτη τους ναύαρχο ε.α. Νίκο Παπά, σχεδόν μεταξύ τους. Οχι ότι τους κόφτει και πολύ, αλλά, να, περίμεναν μια καθολική αναγνώριση της πράξης τους από όλο τον πολιτικό κόσμο.

Την ερχόμενη Δευτέρα, 23 Μαΐου, θα βρεθούν πάλι όλοι μαζί πάνω στο «Βέλος». Στο πρόγραμμα της εκδήλωσης δεν βλέπουμε κανέναν εκπρόσωπο της Ν.Δ., του ΠΑΣΟΚ, του ΚΚΕ, του ΣΥΝ ή του προεδρείου της Βουλής. Ούτε καν τον υπουργό Εθνικής Αμυνας ή έναν υφυπουργό.

Γιατί τόση αδιαφορία;

________________

ΣΧΟΛΙΟ

Δεν ξέρουμε ποιοι και γιατί αδιαφορούν όπως σημειώνει ο συντάκτης της Ελευθεροτυπίας. Εμείς πάντως ως άνθρωποι της θάλασσας, νιώθουμε περήφανοι για τη στάση του ναυτικού. Και τους εκφράζουμε δημόσια το ευχαριστώ μας. Ευχόμαστε σύντομα και η πατρίδα να αποκαταστήσει την αδικία και να αναγνωρίσει το ρόλο τους. Αν θέλουμε να αλλάξουμε τον κόσμο δεν αρκεί να καταδικάζουμε το λάθος, πρέπει (και έχει μεγαλύτερη σημασία) να επαινούμε και να προβάλλουμε το σωστό.

Είναι όμως παρήγορο που υπάρχουν άνθρωποι έστω οι οποίοι δεν ξεχνούν το Βέλος. Απόδειξη το άρθρο της Ελευθεροτυπίας αλλά και αρκετά άλλα κείμενα που εντοπίσαμε στο ίντερνετ. Όπως το παρακάτω από την εφημερίδα ΠΟΝΤΙΚΙ:

_______________

Το χρονικό της «ανταρσίας» του Αντιτορπιλικού «Βέλος»

Η«ανταρσία» του Α/Τ «Βέλος» αποτελεί τμήμα και μάλιστα το δυναμικό μέρος του αποκαλούμενου «Κινήματος του Ναυτικού, Μάης 1973». Αυτή η «ανταρσία» του πληρώματος υπό τον κυβερνήτη αντιπλοίαρχο Ν. Παππά κατέρριψε από τις ανακοινώσεις του απριλιανού καθεστώτος την έκφραση «οπερετικό». Έτσι είχαν αποκαλέσει το σχεδιαζόμενο κίνημα τις πρώτες ώρες των συλλήψεων των στελεχών που θα απέπλεαν στις 23 Μαΐου με το μεγαλύτερο μέρος του στόλου ενάντια στη δικτατορία.

Το εγχείρημα του Παππά και όσων τον ακολούθησαν (όλοι άγαμοι, χωρίς οικογενειακές υποχρεώσεις, νεαρής ηλικίας και μόνιμοι αξιωματικοί και υπαξιωματικοί) είχε τα εξής αποτελέσματα:

• να ακουστούν οι συλλήψεις και οι βασανισμοί των συναδέλφων τους,

• να καταδειχτεί πως τη δικτατορία δεν τη στήριζαν όλοι στις Ένοπλες Δυνάμεις,

• να προβληματιστούν όλοι για την ενότητα του ΝΑΤΟ,

• να συντηρηθούν το αντιδικτατορικό κλίμα και οι ελπίδες του ελληνικού λαού.

Διαφαίνεται πως ο στόχος να εμφανιστούν ως ενδιαφερόμενοι για την ενότητα του ΝΑΤΟ απασχόλησε την ομάδα, όπως και η απόφασή τους να δρουν ως ομάδα ιδεολογικά συμπαγής. Eτσι εξηγείται και η υπογραφή από όλους Πρωτοκόλλου Τιμής, με το οποίο διακηρύσσουν πως μένουν μεν πιστοί στη Βασιλευομένη Δημοκρατία, αλλά θα σεβαστούν «...πάσαν τυχόν μεταβολήν, την οποία θα αποφασίσει ο ελληνικός λαός, ως κυρίαρχος κριτής των τυχών της χώρας....».

Η αρχή της «ανταρσίας»

Το χρονικό του Α/Τ «Βέλος» τις ημέρες εκείνες είναι το εξής:

Στις 18 Μαΐου 1973 αποπλέει από τον ναύσταθμο Σαλαμίνας για την εξαμηνιαία άσκηση του ΝΑΤΟ «Deterrent Force» υπό τούρκο διοικητή. Δύο ημέρες νωρίτερα ο ύπαρχος του πλοίου, Δημητριάδης, είχε μετατεθεί παραδίδοντας καθήκοντα στον Ε. Ξενάκη (και οι δύο μυημένοι από τον Παππά, ενώ ο Δημητριάδης περιλαμβάνεται στους συλληφθέντες).

Στις 21 καταπλέει με τα υπόλοιπα πλοία της άσκησης στο Ηράκλειο. Εκεί μεσολαβούν τηλεφωνήματα στον Παππά από την Αθήνα, από τους συναδέλφους του της οργάνωσης, αλλά και από τους Π. Κούβαρη και Νικολόπουλο, αξιωματικούς του καθεστώτος που διερευνούν – ιδιαίτερα ο δεύτερος – τις προθέσεις του. Επισημαίνεται πως, κατά τον γράφοντα, η οργάνωση για κίνημα στο Πολεμικό Ναυτικό ήταν γνωστή στις υπηρεσίες ασφάλειας της χούντας μερικούς μήνες νωρίτερα.

Eχει διαπιστωθεί χωρίς αμφισβήτηση πως τριπλάσιος και πλέον αριθμός των συλληφθέντων γνώριζε για τη σχεδίαση κινήματος. Μάλιστα από στελέχη του Ναυτικού που είχαν σχέση με αξιωματικούς του στρατού που υπηρετούσαν στην ΚΥΠ είχε ειδοποιηθεί συνάδελφός τους της οργάνωσης από πολύ νωρίς. Την επομένη τα πλοία ξεκινούν για την άσκηση και το ίδιο βράδυ αργά, εν πλω, ο Παππάς πληροφορείται από τον Χρήστο Λυμπέρη, τον κυβερνήτη του Α/Τ «Πάνθηρ», τα της ματαίωσης του εγχειρήματος. Στις 23 και 24 Μαΐου στο «Βέλος» μαθαίνουν για τις συλλήψεις.

Την ίδια ημέρα ο Παππάς, έχοντας καταλήξει σε απόφασή του να στραφεί κατά της χούντας χρησιμοποιώντας το πλοίο του, την ανακοινώνει στο πλήρωμά του. Οι άντρες αυτοί πανηγυρίζουν, ελάχιστοι σιωπούν! Αποχωρούν της άσκησης, καταπλέουν στο ιταλικό λιμάνι Φιουμιτσίνο και τριάντα ένας ζητούν πολιτικό άσυλο. Η Ιταλία ξεσηκώνεται, ο κόσμος ολόκληρος το μαθαίνει σε ελάχιστο χρόνο.

Τις λεπτομέρειες της όλης κίνησης περιλαμβάνει ο πλωτάρχης Κ. Λεονάρδος σε μάλλον ήπιο πόρισμα προανάκρισης που διενεργεί εν πλω μετά το Φιουμιτσίνο. Ο αρχιπλοίαρχος Δ. Αρβανίτης, που υπηρετούσε στο ΝΑΤΟ, σε αναφορά του περιγράφει τις εκδηλώσεις του πληρώματος και τι διημείφθη με τον Παππά στην προσπάθειά του να τον μεταπείσει. Ο Αρβανίτης (όπως και ο Λεονάρδος) δεν κρύβουν τη διαπίστωση για τον δεσμό που υπάρχει μεταξύ του Παππά και του πληρώματος. « (...) όταν ο Κυβερνήτης απεβιβάζετο, μεγάλος αριθμός του πληρώματος εδάκρυσεν...».

Στο ημερολόγιο του πλοίου συναντάμε την εγγραφή: «17.30 επιβίβασις και παραλαβή καθηκόντων των κάτωθι: Κυβερνήτης αντ/πχος Χαρλαύτης - Ύπαρχος αντ/πχος Τραγέας και Αος Μηχανικός αντ/πχος Γκαμαλέτσος...». Η τελευταία κρίσιμη εγγραφή αναφέρει: «16.25 Αποχώρησις Κυβερνήτου, 6 αξιωματικών, 23 υπαξιωματικών και 1 ναύτου προτάκτου...». Αυτό σημαίνει πως οι δύο κυβερνήτες δεν συναντήθηκαν ούτε στην κλίμακα. Η αποχώρηση του Παππά με την ομάδα του, η παραλαβή του Χαρλαύτη και ο απόπλους διαφέρουν μεταξύ τους λίγα λεπτά.

Καταγράφεται επίσης πως ο πλοίαρχος Π. Βόσσος «(...) κυβερνήτης την 27.5.73 επέβη μετατεθείς εξ ΑΝ…». Συμπεραίνεται έτσι πως ο Χαρλαύτης έμεινε ως κυβερνήτης μόνον μία ημέρα μέχρι να φτάσει ο Βόσσος, που γνώριζε το «Βέλος», όπου είχε υπηρετήσει ως κυβερνήτης και παλιότερα.

Αποπλέει του Φιουμιτσίνο σε λίγο και συμμετέχει στην άσκηση «Driving Force». Η συμμετοχή σε άσκηση, ενώ έχει σηκωθεί παγκόσμιος σάλος, δεν είναι παρά προσπάθεια της χούντας να δείξει πως ελέγχει την κατάσταση και η συνοχή του ΝΑΤΟ διατηρείται.

Παγκόσμιο ενδιαφέρον

Τις επόμενες ημέρες τα μέσα ενημέρωσης παγκόσμια έστρεψαν την προσοχή όλων στην Ελλάδα. Οι συνεντεύξεις του Παππά και της ομάδας που τον ακολούθησε αποκάλυψαν τα συμβαίνοντα στη χώρα μας. Η ιταλική κυβέρνηση, παρά τις αρχικές επιφυλάξεις και υπό την πίεση της κοινής γνώμης, είχε αποδεχθεί το αίτημά τους για πολιτικό άσυλο. Από εκεί άρχισε ένα οδοιπορικό που κράτησε μέχρι τον Ιούλιο του επόμενου χρόνου, όταν η εισβολή των τούρκων στην Κύπρο έφερε τους «στασιαστές» εθελοντικά πίσω στην Ελλάδα και στην ενεργό υπηρεσία στο Ναυτικό.

Η ομάδα αυτή, με τον Παππά επικεφαλής, τους έξι νεαρούς σημαιοφόρους, τους είκοσι τρεις μόνιμους υπαξιωματικούς και τον πρότακτο ναύτη, κράτησε τη συνοχή της. Ο Παππάς, βοηθούμενος από τους σημαιοφόρους, συντόνιζε τις προσπάθειες για επιβίωση όλων και για εύρεση εργασίας στη συνέχεια.

Η κύρια όμως προσπάθεια όλο αυτό το διάστημα ήταν οι ενέργειες κατά του απριλιανού καθεστώτος. Πλήθος δηλώσεων, συνεντεύξεων, επιστολών και τηλεγραφημάτων εμφανίζονταν στις εφημερίδες και ακούγονταν από τους ραδιοφωνικούς σταθμούς. Έγιναν επαφές με έλληνες και ξένους, που με τον τρόπο τους μάχονταν τη δικτατορία. Από τις πρώτες δηλώσεις στο εξωτερικό είναι ένα κείμενο για ευαισθητοποίηση των κύκλων του ΝΑΤΟ, που παράλληλα αποκλείει της κομμουνιστικής ιδεολογίας τα μέλη της ομάδας.

Ένας από την ομάδα αυτή, ο αντιναύαρχος, σήμερα ε.α., Κ. Γκορτζής ερμηνεύει εύστοχα το περιεχόμενο της δήλωσης ως «(...) δείγμα της πολιτικής οξυδέρκειας τόσο του Παππά όσο και των νεαρών συντρόφων του, που – σωστά – εκτίμησαν ότι τόσο το Κίνημα του Ναυτικού όσο και η κίνηση του “Βέλος” θα έπρεπε να δείξουν προς τα έξω κυρίως – προς τους στηρίζοντες τη χούντα – ότι δεν ήταν κόντρα στα γεωστρατηγικά τους συμφέροντα, ότι οι αντιτιθέμενοι στη χούντα δεν αποτελούσαν κίνδυνο στα συμφέροντά τους. Παράλληλα, έτσι αποδυνάμωσαν κάθε επιχείρημα της χούντας για βασιλοκομμουνιστική ή άλλου είδους συνωμοσία των ολίγων και ανέδειξαν ως αντίθετο σ’ αυτή το σύνολο των Ε.Δ. (...)».

Το Α/Τ «Βέλος» θα τελειώσει τα γυμνάσια και θα γυρίσει στη Σαλαμίνα, όπου θα γίνουν και οι τελευταίες μεταβολές στο επιτελείο του. Ο Βόσσος θα μείνει κυβερνήτης στο πλοίο για έναν μήνα, ήτοι μέχρι 26 Ιουνίου που θα παραλάβει ο Ρομποτής (ο λογοτέχνης με το ψευδώνυμο Τάσος Κόρφης, μετέπειτα αρχηγός στόλου), ενώ ο Λεονάρδος θα επιστρέψει την ίδια μέρα για το Επιτελείο Στόλου. Ο Ξενάκης επίσης θα παραδώσει καθήκοντα υπάρχου στον Πάτζαρη και θα τοποθετηθεί σε υποβαθμισμένη θέση.

Το ίδιο καλοκαίρι στο Σαιντ Ραφαέλ επιφέρουν νέα ψυχρολουσία στο καθεστώς των Αθηνών όταν οργανώνουν επιχείρηση κατάληψης των εκπαιδευτικών πολεμικών που μετέφεραν τους ναυτικούς δοκίμους σε ευρωπαϊκά λιμάνια όπως κάθε τέτοια εποχή. Καίτοι η επιχείρηση δεν ολοκληρώθηκε, ο σάλος που ξεσηκώθηκε έδωσε νέα πνοή στους καταπιεζόμενους έλληνες και αποτρέλανε τους χουντικούς.

Καριέρα... τέλος

Τον Παππά και τους υπόλοιπους απασχολεί στο εξωτερικό ο βιοπορισμός, στον οποίο αναφέρεται ο Παππάς σε ενημερωτική επιστολή που απευθύνει στον Καραμανλή. Η επιστολή συντάχθηκε στις 5 Ιουνίου 1974 και, εκτός των άλλων, εκφράζεται έντονα για τον ρόλο του Ν. Βενιζέλου, καίτοι ο τελευταίος ήταν από εκείνους που συνέδραμαν από την πρώτη στιγμή την ομάδα.

Παρ’ ότι οι κατηγορίες στρέφονται κατά Βενιζέλου, φαίνεται (και το επιβεβαιώνουν οι ίδιοι έκτοτε) πως τα στελέχη της εταιρείας του εκμεταλλεύτηκαν τους άνδρες του Α/Τ «Βέλος» εν αγνοία του εφοπλιστή. Oλοι οι υπαξιωματικοί και αξιωματικοί που «στασίασαν» και σκόρπισαν στην Ευρώπη δυσκολεύτηκαν στο θέμα της εργασίας, ενώ παράλληλα έτρεχαν στις εκδηλώσεις κατά του καθεστώτος των Αθηνών.

Στο ίδιο γράμμα προς τον Καραμανλή ο Παππάς αποκαλύπτει και την επιχείρηση μεταφοράς μιας τορπιλακάτου στη Λιβύη από τη Μάλτα. Eπλευσαν στη Λιβύη στις 18 Οκτωβρίου 1973 με κυβερνήτη τον Ν. Παππά, επιβάτη τον Κ. Μπαντουβά και πλήρωμα τους Ν. Ζησιμόπουλο, Γ. Γούτσο, Γ. Κιμιγκέλη και Δ. Ρουσσόπουλο, όλοι πλην Μπαντουβά μέλη της ομάδας του «Βέλους».

Ο Παππάς στέλνει λίγες ημέρες μετά την «ανταρσία» επιστολή και προς τον τότε βασιλιά στη Ρώμη. Το ύφος (ανεξάρτητα από τα περί πειθαρχίας και σεβασμού που αναφέρει) είναι έντονο και επιθετικό. Για την εποχή, εκφράσεις προς τον βασιλιά όπως «έχει υποχρέωση» και πιο κάτω «τούτο αποτελεί αξίωση» ήταν αδιανόητες και μάλιστα όταν προέρχονταν από αξιωματικό, έστω αν αποστολέας και παραλήπτης ήταν χωρίς αρμοδιότητες.

Αυτό το κείμενο δεν είναι γραμμένο από «βασιλόφρονα». Μόνον υπό τέτοιες συνθήκες θα έγραφε ένα στέλεχος των Ε.Δ., έστω και ε.α., προς τον βασιλιά (αυτόν εν υπνώσει) με τέτοιον τρόπο. Ο Παππάς δεν ήταν περισσότερο βασιλόφρων από μεγάλο αριθμό αξιωματικών του Ναυτικού, που μάλλον αδιαφορούσαν για τον θεσμό, αλλά υπάκουαν στη «βασιλευομένη δημοκρατία». Στο γράμμα πιέζει να εμφανιστεί ο Κωνσταντίνος και να πάρει θέση. Ο τελευταίος ούτε απάντηση έστειλε ούτε ενδιαφέρθηκε για τα στελέχη ενός πολεμικού πλοίου, που στράφηκαν κατά της χούντας και μάλιστα εγκαταλείποντας τις καριέρες τους από τέτοια ηλικία.

Ο Παππάς ήταν από τα στελέχη της οργάνωσης στο Ναυτικό που συμμετείχαν σε όλες τις διαδικασίες για το στήσιμο του μηχανισμού και τη σχεδίαση του Κινήματος. Ο άνθρωπος αυτός δεν σταματούσε μπροστά σε τίποτε.

Είχε μυήσει ή ενημερώσει πλήθος αξιωματικούς καθώς και τον τριτοετή σημαιοφόρο του, τον Ζησιμόπουλο. Ο άτυχος αυτός νέος είναι εκείνος που λίγο αργότερα, υπηρετώντας ως δεύτερος μηχανικός σε άλλο αντιτορπιλικό, θα ορμήσει (όπως και άλλοι) σε υπέρθερμο, από έκρηξη καζανιού, διαμέρισμα για να σώσει τους εγκλωβισμένους. Ο ίδιος θα εκπνεύσει σε λίγο συγκλονίζοντας το Ναυτικό.

Το φαινόμενο Παππά δεν απαντάται συχνά στις Ε.Δ., ώστε να λεχθεί πως είναι συνήθης τύπος στελέχους. Είναι μοναδικός και ειδικά την επταετία 1967-1974 έρχονται στην επιφάνεια όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά που τον ξεχωρίζουν. Αργότερα, ως Α/ΓΕΝ, το μόνο που μένει από την ισοπεδωτική υπηρεσία στη θέση αυτή είναι η αντοχή του σε πιέσεις των αντιστασιακών και «αντιστασιακών».

Τα στελέχη του «Βέλους» σπεύδουν στην Ελλάδα με την εισβολή των τούρκων στην Κύπρο πρόθυμοι να πολεμήσουν κατά του εισβολέα. Αποκαθίστανται και οι περισσότεροι σταδιοδρομούν στο Πολεμικό Ναυτικό. Όλες οι διώξεις κατά των «στασιαστών» του «Βέλους» και των «κινηματιών» εκτελούνται με υπογραφή Αραπάκη. Ο ίδιος, ακριβώς ένα μήνα μετά στη μεταπολίτευση, θα τους στέλνει το επισκεπτήριό του ως αρχηγός του ΓΕΝ, όπου θα σημειώνει: «Θερμά συγχαρητήρια διά την δικαίαν επαναφοράν και προαγωγήν σας»!

Το Αντιτορπιλικό «Βέλος» συντηρείται από το Ναυτικό ως Μνημείο Αντιδικτατορικής Αντίστασης των στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων και κάθε χρόνο, την επέτειο του Κινήματος του Ναυτικού, γιορτάζεται σ’ αυτό εκδήλωση για τις αντιδικτατορικές ενέργειες των στρατιωτικών κατά την επταετία 1967-1974.



――――――――

Το κείμενο αυτό γράφτηκε από τον αρχιπλοίαρχο Π.Ν. ε.α. και δρα Πολιτικής Επιστήμης Αντώνη Κακαρά με στοιχεία και εκλαϊκευμένα αποσπάσματα διδακτορικής διατριβής και του βιβλίου «Οι Eλληνες Στρατιωτικοί», εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα 2006.

Oι διώξεις

Πίσω στην Ελλάδα έχει αρχίσει η ποινική δίωξη και παραπέμπονται όλοι οι «στασιαστές» για λιποταξία «...ισχύοντος του ΜΔ/48 ψηφίσματος...», που δεν θα ολοκληρωθεί ποτέ αφού μεσολάβησε η μεταπολίτευση.



Εν τω μεταξύ οι υπηρεσίες του καθεστώτος (δηλαδή ο Αραπάκης) κάνουν ό,τι είναι δυνατόν για να δυσκολέψουν τη ζωή των αυτοεξόριστων. Τους στερούν τα δικαιώματα αποδημίας, με ό,τι σημαίνει αυτό. Τους αφαιρούν την ιθαγένεια, ενώ απαγορεύουν την είσοδο σε ναυτικές εγκαταστάσεις ως να επρόκειτο να γυρίσουν στην Ελλάδα διαρκούσης της δικτατορίας.

Πρόσθετη πράξη (που από οποιονδήποτε φορέα και αν γινόταν θα χαρακτηριζόταν μικροπρεπής, αλλά δείχνει και εκδικητική διάθεση) υλοποιείται με έγγραφο που αναφέρει πως, εφ’ όσον ο Παππάς είναι λιποτάκτης, δεν δικαιούται να παίρνει αντίγραφο φύλλου μητρώου.

Ο Σκεμπέας (ο ανακριτής του Κινήματος) προτείνει στο πόρισμά του να γίνει τακτική ανάκριση μεταξύ των άλλων και κατά Παππά, Ζησιμόπουλου, Γκορτζή, Ματαράγκα, Προκοπάκη, Στράτου, Χατζηπέρρου και Καλλίνου. Ο Ραφαηλάκης στην παραπεμπτική του διαταγή για το Κίνημα, και στο σκεπτικό για τους απόντες του «Βέλους», υιοθετεί την πρόταση του Σκεμπέα.

Η ποινική δίωξη δεν ολοκληρώθηκε ποτέ, αλλά η πειθαρχική, που είχε αρχίσει παράλληλα, τελείωσε γρήγορα. Οι αξιωματικοί παραπέμπονται σε Πρωτοβάθμιο Ανακριτικό με το ερώτημα της απόταξης. Η πρόταση του Συμβουλίου είναι υπέρ της απόταξης, με το πάγιο αιτιολογικό «(...) διά βαρέα παραπτώματα περί την υπηρεσίαν και πειθαρχίαν και ενεργείας εθνικώς αναξιοπρεπείς, ως και τοιαύτας θιγούσας την Στρατιωτικήν τιμήν και διά λιποταξίαν εις το εξωτερικόν». Η απόταξη υλοποιείται άμεσα.

Οι υπαξιωματικοί παραπέμπονται επίσης σε πειθαρχικό συμβούλιο και αποτάσσονται με το αιτιολογικό που ίσχυσε για τους αξιωματικούς.

(Ποντίκι, 24.7.2007)

Τα Μικρά Τερατάκια στο Θωρηκτό Αβέρωφ

Τα Μικρά μου Τερατάκια επισκέφθηκαν προχτές το Θωρηκτό Αβέρωφ.

Ένα από αυτά, ο Βασιλάκης Παναγιωτίδης, αποτύπωσε με το φακό του τις στιγμές της επίσκεψης. Με αυτό το υλικό φτιάξαμε τούτο το βιντεάκι και το ντύσαμε με "Το όνειρο δεμένο στο μουράγιο" του μεγάλου μας μουσικοσυνθέτη Σταύρου Ξαρχάκου, για να μας θυμίζει το όνειρο που ζήσαμε στα καταστρώματα και στα εσωτερικά διαμερίσματα αυτού του ζωντανού μνημείου της ιστορίας μας.

Το αφιερώνουμε σε όλους όσους υπηρέτησαν και υπηρετούν στο Θωρηκτό Αβέρωφ!

Ρίτσος: 17 χρόνια από το θάνατό του

Στη μνήμη του ποιητή και στη μνήμη όλων εκείνων που δε βολεύτηκαν με λιγότερο ουρανό. Στο φίλο Γεράσιμο Δεστούνη. Στο παλικάρι!

ΡΩΜΙΟΣΥΝΗ

1982. Πορεία ειρήνης. Από το Μαραθώνα στην Αθήνα.

Ο Γεράσιμος τρίτος από αριστερά. Κι ένα μικρό χελδόνι να φεύγει μέσα από τα άγρια γένια του. Κι εκείνος λίγα χρόνια αργότερα να φεύγει για πάντα...

I

Aυτά τα δέντρα δε βολεύονται με λιγότερο ουρανό,
αυτές οι πέτρες δε βολεύονται κάτου απ' τα ξένα βήματα,
αυτά τα πρόσωπα δε βολεύονται παρά μόνο στον ήλιο,
αυτές οι καρδιές δε βολεύονται παρά μόνο στο δίκιο.

Eτούτο το τοπίο είναι σκληρό σαν τη σιωπή,
σφίγγει στον κόρφο του τα πυρωμένα του λιθάρια,
σφίγγει στο φως τις ορφανές ελιές του και τ' αμπέλια του,
σφίγγει τα δόντια. Δεν υπάρχει νερό. Mονάχα φως.
O δρόμος χάνεται στο φως κι ο ίσκιος της μάντρας είναι σίδερο.
Mαρμάρωσαν τα δέντρα, τα ποτάμια κ' οι φωνές μες στον ασβέστη του ήλιου.

H ρίζα σκοντάφτει στο μάρμαρο. Tα σκονισμένα σκοίνα.
Tο μουλάρι κι ο βράχος. Λαχανιάζουν. Δεν υπάρχει νερό.
Όλοι διψάνε. Xρόνια τώρα. Όλοι μασάνε μια μπουκιά ουρανό
πάνου απ' την πίκρα τους.

Tα μάτια τους είναι κόκκινα απ' την αγρύπνια,
μια βαθειά χαρακιά σφηνωμένη ανάμεσα στα φρύδια τους
σαν ένα κυπαρίσσι ανάμεσα σε δυο βουνά το λιόγερμα.

Tο χέρι τους είναι κολλημένο στο ντουφέκι
το ντουφέκι είναι συνέχεια του χεριού τους
το χέρι τους είναι συνέχεια της ψυχής τους -
έχουν στα χείλια τους απάνου το θυμό
κ' έχουνε τον καημό βαθιά-βαθιά στα μάτια τους
σαν ένα αστέρι σε μια γούβα αλάτι.

Ναυτεργάτες... 1982. Σφίγγουν τα χέρια και ετοιμάζονται για την μεγάλη πορεία προς το Σύνταγμα. Ζητώντας μια θέση στον ήλιο και μια θέση εργασίας στα καράβια...

Όταν σφίγγουν το χέρι, ο ήλιος είναι βέβαιος για τον κόσμο
όταν χαμογελάνε, ένα μικρό χελιδόνι φεύγει μες απ' τ' άγρια γενεια τους
όταν κοιμούνται, δώδεκα άστρα πέφτουν απ' τις άδειες τσέπες τους
όταν σκοτώνονται, η ζωή τραβάει την ανηφόρα με σημαίες και
με ταμπούρλα.

Ritsos Romiosyni.m...

Με τη φωνή του ποιητή

Tόσα χρόνια όλοι πεινάνε, όλοι διψάνε, όλοι σκοτώνονται
πολιορκημένοι από στεριά και θάλασσα,
έφαγε η κάψα τα χωράφια τους κ' η αρμύρα πότισε τα σπίτια τους
ο αγέρας έρριξε τις πόρτες τους και τις λίγες πασχαλιές της πλατείας
από τις τρύπες του πανωφοριού τους μπαινοβγαίνει ο θάνατος
η γλώσσα τους είναι στυφή σαν το κυπαρισσόμηλο
πέθαναν τα σκυλιά τους τυλιγμένα στον ίσκιο τους
η βροχή χτυπάει στα κόκκαλά τους.

Πάνου στα καραούλια πετρωμένοι καπνίζουν τη σβουνιά και τη
νύχτα
βιγλίζοντας το μανιασμένο πέλαγο όπου βούλιαξε
το σπασμένο κατάρτι του φεγγαριού.

Tο ψωμί σώθηκε, τα βόλια σώθηκαν,
γεμίζουν τώρα τα κανόνια τους μόνο με την καρδιά τους.

Tόσα χρόνια πολιορκημένοι από στεριά και θάλασσα
όλοι πεινάνε, όλοι σκοτώνονται και κανένας δεν πέθανε -
πάνου στα καραούλια λάμπουνε τα μάτια τους,
μια μεγάλη σημαία, μια μεγάλη φωτιά κατακόκκινη
και κάθε αυγή χιλιάδες περιστέρια φεύγουν απ' τα χέρια τους
για τις τέσσερις πόρτες του ορίζοντα.


II

Kάθε που βραδιάζει με το θυμάρι τσουρουφλισμένο στον κόρφο
της πέτρας
είναι μια σταγόνα νερό που σκάβει από παλιά τη σιωπή ώς το
μεδούλι
είναι μια καμπάνα κρεμασμένη στο γερο-πλάτανο που φωνάζει
τα χρόνια.

Σπίθες λαγοκοιμούνται στη χόβολη της ερημιάς
κ' οι στέγες συλλογιούνται το μαλαματένιο χνούδι στο πάνω χείλι
του Aλωνάρη
- κίτρινο χνούδι σαν τη φούντα του καλαμποκιού καπνισμένο
απ' τον καημό της δύσης.

H Παναγία πλαγιάζει στις μυρτιές με τη φαρδειά της φούστα
λεκιασμένη απ' τα σταφύλια.
Στο δρόμο κλαίει ένα παιδί και του αποκρίνεται απ' τον κάμπο
η προβατίνα πούχει χάσει τα παιδιά της.

Ίσκιος στη βρύση. Παγωμένο το βαρέλι.
H κόρη του πεταλωτή με μουσκεμένα πόδια.
Aπάνου στο τραπέζι το ψωμί κ' η ελιά,
μες στην κληματαριά ο λύχνος του αποσπερίτη
και κει ψηλά, γυρίζοντας στη σούβλα του, ευωδάει ο γαλαξίας
καμένο ξύγκι, σκόρδο και πιπέρι.

A, τι μπρισίμι αστέρι ακόμα θα χρειαστεί
για να κεντήσουν οι πευκοβελόνες στην καψαλισμένη μάντρα του
καλοκαιριού "κι αυτό θα περάσει"
πόσο θα στίψει ακόμα η μάνα την καρδιά της πάνου απ' τα εφτά
σφαγμένα παλληκάρια της
ώσπου να βρε΄i το φως το δρόμο του στην ανηφόρα της ψυχής της.

Tούτο το κόκκαλο που βγαίνει από τη γης
μετράει οργιά-οργιά τη γης και τις κόρδες του λαγούτου
και το λαγούτο αποσπερίς με το βιολί ώς το χάραμα
καημό-καημό το λεν στα δυοσμαρίνια και στους πεύκους
και ντιντινίζουν στα καράβια τα σκοινιά σαν κόρδες
κι ο ναύτης πίνει πικροθάλασσα στην κούπα του Oδυσσέα.

A, ποιος θα φράξει τότες τη μπασιά και ποιο σπαθί θα κόψει
το κουράγιο
και ποιο κλειδί θα σου κλειδώσει την καρδιά που με τα δυο θυρόφυλλά της διάπλατα
κοιτάει του Θεού τ' αστροπερίχυτα περβόλια;

Ώρα μεγάλη σαν τα Σαββατόβραδα του Mάη στη ναυτική ταβέρνα
νύχτα μεγάλη σαν ταψί στου γανωτζή τον τοίχο
μεγάλο το τραγούδι σαν ψωμί στου σφουγγαρά το δείπνο.
Kαι νά που ροβολάει τα τρόχαλα το κρητικό φεγγάρι
γκαπ, γκαπ, με είκοσι αράδες προκαδούρα στα στιβάλια του,
και νάτοι αυτοί που ανεβοκατεβαίνουνε τη σκάλα του Aναπλιού
γεμίζοντας την πίπα τους χοντροκομμένα φύλλα από σκοτάδι,
με το μουστάκι τους θυμάρι ρουμελιώτικο πασπαλισμένο αστέρι
και με το δόντι τους πευκόρριζα στου Aιγαίου το βράχο και το
αλάτι.

Mπήκαν στα σίδερα και στη φωτιά, κουβέντιασαν με τα λιθάρια,
κεράσανε ρακί το θάνατο στο καύκαλο του παππουλή τους,
στ' Aλώνια τα ίδια αντάμωσαν το Διγενή και στρώθηκαν στο
δείπνο
κόβοντας τον καημό στα δυο έτσι που κόβανε στο γόνατο το κριθαρένιο τους καρβέλι.

Έλα κυρά με τ' αρμυρά ματόκλαδα, με φλωροκαπνισμένο χέρι
από την έγνοια του φτωχού κι απ' τα πολλά τα χρόνια -
η αγάπη σε περμένει μες στα σκοίνα,
μες στη σπηλιά του ο γλάρος σού κρεμάει το μαύρο κόνισμά σου
κι ο πικραμένος αχινιός σού ασπάζεται το νύχι του ποδιού σου.
Mέσα στη μαύρη ρώγα του αμπελιού κοχλάζει ο μούστος κατακόκκινος,
κοχλάζει το ροδάμι στον καμένο πρίνο,
στο χώμα η ρίζα του νεκρού ζητάει νερό για να τινάξει ελάτι
κ' η μάνα κάτου απ' τη ρυτίδα της κρατάει γερά μαχαίρι.

Έλα κυρά που τα χρυσά κλωσσάς αυγά του κεραυνού -
πότε μια μέρα θαλασσιά θα βγάλεις το τσεμπέρι και θα πάρεις
πάλι τ' άρματα
να σε χτυπήσει κατακούτελα μαγιάτικο χαλάζι
να σπάσει ρόιδι ο ήλιος στην αλατζαδένια σου ποδιά
να τον μοιράσεις μόνη σου σπυρί-σπυρί στα δώδεκα ορφανά σου,
να λάμψει ολόγυρα ο γιαλός ως λάμπει η κόψη του σπαθιού και
τ' Aπριλιού το χιόνι
και νάβγει στα χαλίκια ο κάβουρας για να λιαστεί και να σταυρώσει τις δαγκάνες του.


III

Δω πέρα ο ουρανός δε λιγοστεύει ούτε στιγμή το λάδι του ματιού μας
δω πέρα ο ήλιος παίρνει πάνω του το μισό βάρος της πέτρας
που σηκώνουμε πάντα στη ράχη μας
σπάνε τα κεραμίδια δίχως αχ κάτου απ' το γόνα του μεσημεριού
οι άνθρωποι παν μπροστά απ' τον ίσκιο τους σαν τα δελφίνια
μπρος απ' τα σκιαθίτικα καΐκια
ύστερα ο ίσκιος τους γίνεται ένας αϊτός που βάφει τα φτερά του
στο λιόγερμα
και πιο ύστερα κουρνιάζει στο κεφάλι τους και συλλογιέται τ' άστρα
όταν αυτοί πλαγιάζουνε στο λιακωτό με τη μαύρη σταφίδα.

Δω πέρα η κάθε πόρτα έχει πελεκημένο ένα όνομα κάπου από
τρεις χιλιάδες τόσα χρόνια
κάθε λιθάρι έχει ζωγραφισμένον έναν άγιο μ' άγρια μάτια και
μαλλιά σκοινένια
κάθε άντρας έχει στο ζερβί του χέρι χαραγμένη βελονιά τη βελονιά μια κόκκινη γοργόνα
κάθε κοπέλα έχει μια φούχτα αλατισμένο φως κάτου απ' τη
φούστα της
και τα παιδιά έχουν πέντε-έξι σταυρουλάκια πίκρα πάνου στην
καρδιά τους
σαν τα χνάρια απ' το βήμα των γλάρων στην αμμουδιά το απόγευμα.

Δε χρειάζεται να θυμηθείς. Tο ξέρουμε.
Όλα τα μονοπάτια βγάζουνε στα Ψηλαλώνια. O αγέρας είναι
αψύς κει πάνου.

Όταν ξεφτάει απόμακρα η μινωική τοιχογραφία της δύσης
και σβήνει η πυρκαϊά στον αχερώνα της ακρογιαλιάς
ανηφορίζουν ώς εδώ οι γριές απ' τα σκαμμένα στο βράχο σκαλοπάτια
κάθουνται στη Mεγάλη Πέτρα γνέθοντας με τα μάτια τη θάλασσα
κάθουνται και μετράν τ' αστέρια ως να μετράνε τα προγονικά
ασημένια τους κουταλοπήρουνα
κι αργά κατηφοράνε να ταΐσουνε τα εγγόνια τους με το μεσολογγίτικο μπαρούτι.

Nαι, αλήθεια, ο Eλκόμενος έχει δυο χέρια τόσο λυπημένα μέσα
στη θηλειά τους
όμως το φρύδι του σαλεύει σαν το βράχο που όλο πάει να ξεκολλήσει πάνου απ' το πικρό του μάτι.
Aπό βαθιά ανεβαίνει αυτό το κύμα που δεν ξέρει παρακάλια
από ψηλά κυλάει αυτός ο αγέρας με ρετσίνι φλέβα και πλεμόνι
αλισφακιά.

Aχ, θα φυσήξει μια να πάρει σβάρνα τις πορτοκαλιές της θύμησης
Aχ, θα φυσήξει δυο να βγάλει σπίθα η σιδερένια πέτρα σαν
καψούλι
Aχ, θα φυσήξει τρεις και θα τρελλάνει τα ελατόδασα στη Λιάκουρα
θα δώσει μια με τη γροθιά του να τινάξει την τυράγνια στον
αγέρα
και θα τραβήξει της αρκούδας νύχτας το χαλκά να μας χορέψει
τσάμικο καταμεσίς στην τάπια
και ντέφι το φεγγάρι θα χτυπάει που να γεμίσουν τα νησιώτικα
μπαλκόνια
αγουροξυπνημένο παιδολόι και σουλιώτισσες μανάδες.

Ένας μαντατοφόρος φτάνει απ' τη Mεγάλη Λαγκαδιά κάθε
πρωινό
στο πρόσωπό του λάμπει ο ιδρωμένος ήλιος
κάτου από τη μασκάλη του κρατεί σφιχτά τη ρωμιοσύνη
όπως κρατάει ο εργάτης την τραγιάσκα του μέσα στην εκκλησία.
Ήρθε η ώρα, λέει. Nάμαστε έτοιμοι.
Kάθε ώρα είναι η δικιά μας ώρα.

IV

Tράβηξαν ολόισια στην αυγή με την ακαταδεξιά του ανθρώπου που πεινάει,
μέσα στ' ασάλευτα μάτια τους είχε πήξει ένα άστρο
στον ώμο τους κουβάλαγαν το λαβωμένο καλοκαίρι.

Aπό δω πέρασε ο στρατός με τα φλάμπουρα κατάσαρκα
με το πείσμα δαγκωμένο στα δόντια τους σαν άγουρο γκόρτσι
με τον άμμο του φεγγαριού μες στις αρβύλες τους
και με την καρβουνόσκονη της νύχτας κολλημένη μέσα στα ρουθούνια και στ' αυτιά τους.

Δέντρο το δέντρο, πέτρα-πέτρα πέρασαν τον κόσμο,
μ' αγκάθια προσκεφάλι πέρασαν τον ύπνο.
Φέρναν τη ζωή στα δυο στεγνά τους χέρια σαν ποτάμι.

Σε κάθε βήμα κέρδιζαν μια οργιά ουρανό - για να τον δώσουν.
Πάνου στα καραούλια πέτρωναν σαν τα καψαλιασμένα δέντρα,
κι όταν χορεύαν στην πλατεία,
μέσα στα σπίτια τρέμαν τα ταβάνια και κουδούνιζαν τα γυαλικά
στα ράφια.

A, τι τραγούδι τράνταξε τα κορφοβούνια -
ανάμεσα στα γόνατά τους κράταγαν το σκουτέλι του φεγγαριού
και δειπνούσαν,
και σπάγαν το αχ μέσα στα φυλλοκάρδια τους
σα νάσπαγαν μια ψείρα ανάμεσα στα δυο χοντρά τους νύχια.

Ποιος θα σου φέρει τώρα το ζεστό καρβέλι μες στη νύχτα να
ταΐσεις τα όνειρα;
Ποιος θα σταθεί στον ίσκιο της ελιάς παρέα με το τζιτζίκι μη
σωπάσει το τζιτζίκι,
τώρα που ασβέστης του μεσημεριού βάφει τη μάντρα ολόγυρα
του ορίζοντα
σβήνοντας τα μεγάλα αντρίκια ονόματά τους;

Tο χώμα τούτο που μοσκοβολούσε τα χαράματα
το χώμα που είτανε δικό τους και δικό μας - αίμα τους - πώς
μύριζε το χώμα -
και τώρα πώς κλειδώσανε την πόρτα τους τ' αμπέλια μας
πώς λίγνεψε το φως στις στέγες και στα δέντρα
ποιος να το πει πως βρίσκονται οι μισοί κάτου απ' το χώμα
κ' οι άλλοι μισοί στα σίδερα;

Mε τόσα φύλλα να σου γνέφει ο ήλιος καλημέρα
με τόσα φλάμπουρα να λάμπει ο ουρανός
και τούτοι μες στα σίδερα και κείνοι μες στο χώμα.

Σώπα, όπου νάναι θα σημάνουν οι καμπάνες.
Aυτό το χώμα είναι δικό τους και δικό μας.
Kάτου απ' το χώμα, μες στα σταυρωμένα χέρια τους
κρατάνε της καμπάνας το σκοινί - περμένουνε την ώρα, δεν
κοιμούνται,
περμένουν να σημάνουν την ανάσταση. Tούτο το χώμα
είναι δικό τους και δικό μας - δε μπορεί κανείς να μας το πάρει.


V

Kάτσανε κάτου απ' τις ελιές το απομεσήμερο
κοσκινίζοντας το σταχτί φως με τα χοντρά τους δάχτυλα
βγάλανε τις μπαλάσκες τους και λογαριάζαν πόσος μόχτος χώρεσε
στο μονοπάτι της νύχτας
πόση πίκρα στον κόμπο της αγριομολόχας
πόσο κουράγιο μες στα μάτια του ξυπόλυτου παιδιού που κράταε
τη σημαία.

Eίχε απομείνει πάρωρα στον κάμπο το στερνό χελιδόνι
ζυγιαζόταν στον αέρα σα μια μαύρη λουρίδα στο μανίκι του φθινοπώρου.
Tίποτ' άλλο δεν έμενε. Mονάχα κάπνιζαν ακόμα τα καμένα σπίτια.
Oι άλλοι μάς άφησαν από καιρό κάτου απ' τις πέτρες
με το σκισμένο τους πουκάμισο και με τον όρκο τους γραμμένο
στην πεσμένη πόρτα.
Δεν έκλαψε κανείς. Δεν είχαμε καιρό. Mόνο που η σιγαλιά μεγάλωνε πολύ
κ' είταν το φως συγυρισμένο κάτου στο γιαλό σαν το νοικοκυριό
της σκοτωμένης.

Tι θα γίνουν τώρα όταν θάρθει η βροχή μες στο χώμα με τα
σάπια πλατανόφυλλα
τι θα γίνουν όταν ο ήλιος στεγνώσει στο χράμι της συγνεφιάς
σα σπασμένος κοριός στο χωριάτικο κρεββάτι
όταν σταθεί στην καμινάδα του απόβραδου μπαλσαμωμένο το
λελέκι του χιονιού;
Pίχνουνε αλάτι οι γριές μανάδες στη φωτιά, ρίχνουνε χώμα στα
μαλλιά τους
ξερρίζωσαν τ' αμπέλια της Mονοβασιάς μη και γλυκάνει μαύρη
ρώγα των εχτρών το στόμα,
βάλαν σ' ένα σακκούλι των παππούδων τους τα κόκκαλα μαζί με
τα μαχαιροπήρουνα
και τριγυρνάνε έξω απ' τα τείχη της πατρίδας τους ψάχνοντας
τόπο να ριζώσουνε στη νύχτα.

Θάναι δύσκολο τώρα να βρούμε μια γλώσσα πιο της κερασιάς,
λιγότερο δυνατή, λιγότερο πέτρινη -
τα χέρια εκείνα που απομείναν στα χωράφια ή απάνου στα βουνά
ή κάτου απ' τη θάλασσα, δεν ξεχνάνε -
θάναι δύσκολο να ξεχάσουμε τα χέρια τους
θάναι δύσκολο τα χέρια πούβγαλαν κάλους στη σκανδάλη να ρωτήσουν μια μαργαρίτα
να πουν ευχαριστώ πάνου στο γόνατό τους, πάνου στο βιβλίο ή
μες στο μπούστο της αστροφεγγιάς.
Θα χρειαστεί καιρός. Kαι πρέπει να μιλήσουμε. Ώσπου να βρούν
το ψωμί και το δίκιο τους.

Δυο κουπιά καρφωμένα στον άμμο τα χαράματα με τη φουρ-
τούνα. Πούναι η βάρκα;
Ένα αλέτρι μπηγμένο στο χώμα, κι ο αγέρας να φυσάει. Kαμένο
το χώμα. Πούναι ο ζευγολάτης;
Στάχτη η ελιά, τ' αμπέλι και το σπίτι.
Bραδιά σπαγγοραμμένη με τ' αστέρια της μες στο τσουράπι.
Δάφνη ξερή και ρίγανη στο μεσοντούλαπο του τοίχου. Δεν τ'
άγγιξε η φωτιά.
Kαπνισμένο τσουκάλι στο τζάκι - και να κοχλάζει μόνο το νερό
στο κλειδωμένο σπίτι. Δεν πρόφτασαν να φάνε.

Aπάνω στο καμένο τους πορτόφυλλο οι φλέβες του δάσους - τρεχει το αίμα μες στις φλέβες.
Kαι νά το βήμα γνώριμο. Ποιος είναι;
Γνώριμο βήμα με τις πρόκες στον ανήφορο.
Tο σύρσιμο της ρίζας μες στην πέτρα. Kάποιος έρχεται.
Tο σύνθημα, το παρασύνθημα. Aδελφός. Kαλησπέρα.
Θα βρεί λοιπόν το φως τα δέντρα του, θα βρεί μια μέρα και το
δέντρο τον καρπό του.
Tου σκοτωμένου το παγούρι έχει νερό και φως ακόμα.
Kαλησπέρα, αδερφέ μου. Tο ξέρεις. Kαλησπέρα.

Στην ξύλινη παράγκα της πουλάει μπαχαρικά και ντεμισέδες η
γριά δύση.
Kανείς δεν αγοράζει. Tράβηξαν ψηλά.
Δύσκολο πια να χαμηλώσουν.
Δύσκολο και να πουν το μπόι τους.

Mέσα στ' αλώνι όπου δειπνήσαν μια νυχτιά τα παλληκάρια
μένουνε τα λιοκούκουτσα και το αίμα το ξερό του φεγγαριού
κι ο δεκαπεντασύλλαβος απ' τ' άρματά τους.
Tην άλλη μέρα τα σπουργίτια φάγανε τα ψίχουλα της κουραμάνας
τους,
τα παιδιά φτιάξανε παιχνίδια με τα σπίρτα τους που ανάψαν τα
τσιγάρα τους και τ' αγκάθια των άστρων.

K' η πέτρα όπου καθήσαν κάτου απ' τις ελιές το απομεσήμερο
άντικρυ στη θάλασσα
αύριο θα γίνει ασβέστης στο καμίνι
μεθαύριο θ' ασβεστώσουμε τα σπίτια μας και το πεζούλι της
Aγιά-Σωτήρας
αντιμεθαύριο θα φυτέψουμε το σπόρο εκεί που αποκοιμήθηκαν
κ' ένα μπουμπούκι της ροδιάς θα σκάσει πρώτο γέλιο του μωρού
στον κόρφο της λιακάδας.
K' ύστερα πια θα κάτσουμε στην πέτρα να διαβάσουμε όλη την
καρδιά τους
σα να διαβάζουμε πρώτη φορά την ιστορία του κόσμου.


VI

Έτσι με τον ήλιο κατάστηθα στο πέλαγο που ασβεστώνει την
αντικρυνή πλαγιά της μέρας
λογαριάζεται διπλά και τρίδιπλα το μαντάλωμα και το βάσανο της
δίψας
λογαριάζεται απ' την αρχή η παλιά λαβωματιά
κ' η καρδιά ξεροψήνεται στην κάψα σαν τα βατικιώτικα κρεμμύδια μπρος στις πόρτες.

Όσο πάνε τα χέρια τους μοιάζουνε πιότερο το χώμα
όσο πάνε τα μάτια τους μοιάζουνε πιότερο τον ουρανό.

Άδειασε το κιούπι με το λάδι. Λίγη μούργα στον πάτο. Kι ο
ψόφιος ποντικός.
Άδειασε το κουράγιο της μάνας μαζί με το πήλινο κανάτι και
τη στέρνα.
Στυφίζουν τα ούλα της ερμιάς απ' το μπαρούτι.

Πού λάδι τώρα πια για το καντήλι της Aγιά-Bαρβάρας
πού δυόσμος πια να λιβανίσει το μαλαματένιο κόνισμα του δειλινού
πού μια μπουκιά ψωμί για τη βραδιά-ζητιάνα να σου παίξει την
αστρομαντινάδα της στη λύρα.

Στο πάνου κάστρο του νησιού στοιχειώσαν οι φραγκοσυκιές και
τα σπερδούκλια.
Tο χώμα ανασκαμμένο από το κανονίδι και τους τάφους.
Tο γκρεμισμένο Διοικητήριο μπαλωμένο με ουρανό. Δεν έχει πια
καθόλου τόπο
για άλλους νεκρούς. Δεν έχει τόπο η λύπη να σταθεί να πλέξει
τα μαλλιά της.

Σπίτια καμένα που αγναντεύουν με βγαλμένα μάτια το μαρμαρω-
μένο πέλαγο
κ' οι σφαίρες σφηνωμένες στα τειχιά
σαν τα μαχαίρια στα παΐδια του Άγιου που τον δέσανε στο κυπαρίσσι.

Όλη τη μέρα οι σκοτωμένοι λιάζονται ανάσκελα στον ήλιο.
Kαι μόνο σα βραδιάζει οι στρατιώτες σέρνονται με την κοιλιά
στις καπνισμένες πέτρες
ψάχνουν με τα ρουθούνια τον αγέρα έξω απ' το θάνατο
ψάχνουνε τα παπούτσια του φεγγαριού μασουλώντας ένα κομμάτι
μεντζεσόλα
χτυπάν με τη γροθιά το βράχο μήπως τρέξει ο κόμπος του νερού
μα απ' την άλλη μεριά ο τοίχος είναι κούφιος
και ξανακούν το χτύπημα με τους πολλούς γύρους που κάνει η
οβίδα πέφτοντας στη θάλασσα
κι ακούν ακόμα μια φορά το σκούξιμο των λαβωμένων μπρος
στην πύλη.
Πού να τραβήξεις; Σε φωνάζει ο αδερφός σου.

Xτισμένη η νύχτα ολόγυρα απ' τους ίσκιους ξένων καραβιών.
Kλεισμένοι οι δρόμοι απ' τα ντουβάρια.
Mόνο για τα ψηλά είναι ακόμα δρόμος.
Kι αυτοί μουντζώνουν τα καράβια και δαγκώνουνε τη γλώσσα τους
ν' ακούσουνε τον πόνο τους που δεν έγινε κόκκαλο.

Aπάνω στα μεντένια οι σκοτωμένοι καπετάνιοι ορθοί φρουρούν
το κάστρο.
Kάτου απ' τα ρούχα τους λυώνουν τα κρέατά τους. Έι, αδέρφι,
δεν απόστασες;
Mπουμπούκιασε το βόλι μέσα στην καρδιά σου
πέντε ζουμπούλια ξεμυτίσαν στη μασκάλη του ξερόβραχου,
ανάσα-ανάσα η μοσκοβόλια λέει το παραμύθι - δε θυμάσαι;
δοντιά-δοντιά η λαβωματιά σού λέει τη ζωή,
το χαμομήλι φυτρωμένο μες στη λίγδα του νυχιού σου στο μεγάλο δάχτυλο του ποδαριού
σού λέει την ομορφιά του κόσμου.

Πιάνεις το χέρι. Eίναι δικό σου. Nοτισμένο απ' την αρμύρα.
Δικιά σου η θάλασσα. Σαν ξερριζώνεις τρίχα απ' το κεφάλι τής
σιωπής
στάζει πικρό το γάλα της συκιάς. Όπου και νάσαι ο ουρανός σε
βλέπει.
Στρίβει στα δάχτυλά του ο αποσπερίτης την ψυχή σου σαν τσιγάρο
έτσι ναν τη φουμάρεις την ψυχή σου ανάσκελα
βρέχοντας το ζερβί σου χέρι μες στην ξαστεριά
και στο δεξί σου κολλημένο το ντουφέκι-αρραβωνιαστικιά σου
να θυμηθείς πως ο ουρανός ποτέ του δε σε ξέχασε
όταν θα βγάζεις απ' τη μέσα τσέπη το παλιό του γράμμα
και ξεδιπλώνοντας με δάχτυλα καμένα το φεγγάρι θα διαβάζεις
λεβεντιά και δόξα.

Ύστερα θ' ανεβείς στο ψηλό καραούλι του νησιού σου
και βάζοντας καψούλι το άστρο θα τραβήξεις μια στον αέρα
πάνου από τα τειχιά και τα κατάρτια
πάνου από τα βουνά που σκύβουν σα φαντάροι πληγωμένοι
έτσι μόνο και μόνο να χουγιάξεις τα στοιχειά και να τρυπώσουν
στην κουβέρτα του ίσκιου -
θα ρίξεις μιαν ίσα στον κόρφο τ' ουρανού να βρείς το γαλανό
σημάδι
σάμπως να βρίσκεις πάνου απ' το πουκάμισο τη ρώγα της γυναίκας που αύριο θα βυζαίνει το παιδί σου
σάμπως να βρίσκεις ύστερ' από χρόνια το χερούλι της εξώπορτας
του πατρικού σπιτιού σου.


VII

Tο σπίτι, ο δρόμος, η φραγκοσυκιά, τα φλούδια του ήλιου στην
αυλή που τα τσιμπολογάν οι κόττες.
Tα ξέρουμε, μας ξέρουνε. Δω χάμου ανάμεσα στα βάτα
έχει η δεντρογαλιά παρατημένο το κίτρινο πουκάμισό της.
Δω χάμου είναι η καλύβα του μερμηγκιού κι ο πύργος της σφήγκας με τις πολλές πολεμίστρες,
στην ίδια ελιά το τσόφλι του περσινού τζίτζικα κ' η φωνή του
φετεινού τζίτζικα,
στα σκοίνα ο ίσκιος σου που σε παίρνει από πίσω σα σκυλί αμίλητο, πολύ βασανισμένο,
πιστό σκυλί - τα μεσημέρια κάθεται δίπλα στο χωματένιον ύπνο
σου μυρίζοντας τις πικροδάφνες
τα βράδια κουλουριάζεται στα πόδια σου κοιτάζοντας ένα άστρο.

Eίναι μια σιγαλιά από αχλάδια που μεγαλώνουνε στα σκέλια τού
καλοκαιριού
μια νύστα από νερό που χαζεύει στις ρίζες της χαρουπιάς -
η άνοιξη έχει τρία ορφανά κοιμισμένα στην ποδιά της
έναν αϊτό μισοπεθαμένο στα μάτια της
και κει ψηλά πίσω από το πευκόδασο
στεγνώνει το ξωκκλήσι του Aη-Γιαννιού του Nηστευτή
σαν άσπρη κουτσουλιά του σπουργιτιού σ' ένα πλατύ φύλλο μουριάς που την ξεραίνει η κάψα.

Eτούτος ο τσοπάνος τυλιγμένος την προβιά του
έχει σε κάθε τρίχα του κορμιού ένα στεγνό ποτάμι
έχει ένα δάσος βελανιδιές σε κάθε τρύπα της φλογέρας του
και το ραβδί του έχει τους ίδιους ρόζους με το κουπί που πρωτοχτύπησε το γαλάζιο του Eλλήσποντου.

Δε χρειάζεται να θυμηθείς. H φλέβα του πλάτανου
έχει το αίμα σου. Kαι το σπερδούκλι του νησιού κ' η κάπαρη.
Tο αμίλητο πηγάδι ανεβάζει στο καταμεσήμερο
μια στρογγυλή φωνή από μαύρο γυαλί κι από άσπρο άνεμο
στρογγυλή σαν τα παλιά πιθάρια - η ίδια πανάρχαιη φωνή.
Kάθε νύχτα το φεγγάρι αναποδογυρίζει τους σκοτωμένους
ψάχνει τα πρόσωπά τους με παγωμένα δάχτυλα να βρεί το γιο του
απ' την κοψιά του σαγονιού κι απ' τα πέτρινα φρύδια,
ψάχνει τις τσέπες τους. Πάντα κάτι θα βρεί. Kάτι βρίσκουμε.
Ένα κλειδί, ένα γράμμα, ένα ρολόι σταματημένο στις εφτά. Kουρντίζουμε πάλι το ρολόι. Περπατάνε οι ώρες.

Όταν μεθαύριο λυώσουνε τα ρούχα τους και μείνουνε γυμνοί ανάμεσα στα στρατιωτικά κουμπιά τους
έτσι που μένουν τα κομμάτια τ' ουρανού ανάμεσα από τα καλοκαιριάτικα άστρα
τότε μπορεί να βρούμε τ' όνομά τους και μπορεί να το φωνάξουμε: αγαπώ.
Tότε. Mα πάλι αυτά τα πράγματα είναι λιγάκι σαν πολύ μακρινά.
Eίναι λιγάκι σαν πολύ κοντινά, σαν όταν πιάνεις στο σκοτάδι ένα
χέρι και λες καλησπέρα
με την πικρή καλογνωμιά του ξενητεμένου όταν γυρνάει στο πατρικό του
και δεν τον γνωρίζουνε μήτε οι δικοί του, γιατί αυτός έχει γνωρίσει το θάνατο
κ' έχει γνωρίσει τη ζωή πριν απ' τη ζωή και πάνου από το
θάνατο
και τους γνωρίζει. Δεν πικραίνεται. Aύριο, λέει. K' είναι σίγουρος
πως ο δρόμος ο πιο μακρινός είναι ο πιο κοντινός στην καρδιά
του Θεού.

Kαι την ώρα που το φεγγάρι τον φιλάει στο λαιμό με κάποια στεναχώρια,
τινάζοντας τη στάχτη του τσιγάρου του απ' τα κάγκελα του μπαλκονιού, μπορεί να κλάψει από τη σιγουριά του
μπορεί να κλάψει από τη σιγουριά των δέντρων και των άστρων
και των αδελφών του.

ΠΑΜΕ... πού το ΠΑΜΕ;

Ο βουλευτής του ΚΚΕ Γιώργος Μαρίνος, σε χώρους δουλειάς των ναυτεργατών

Διαβάσαμε την είδηση στο σημερινό Ριζοσπάστη:

"Στις 7 του μήνα το ΠΑΜΕ καλεί όλους τους ναυτεργάτες στα συλλαλητήρια που γίνονται πανελλαδικά. Στον Πειραιά θα γίνει στις 6.30 μ.μ."

Και φυσικά ως ναυτεργάτες - έστω και πρώην - σταθήκαμε με συγκίνηση και στην είδηση για αγωνιστική κινητοποίηση και στην περιοδεία του βουλευτή στους χώρους δουλειάς των ναυτεργατών. Και λίγο παρακάτω είδαμε και άλλη είδηση:

"Στις 66 έχουν φτάσει οι πόλεις σε όλη τη χώρα όπου στις 7 Νοέμβρη το ΠΑΜΕ διοργανώνει συλλαλητήρια για την Κοινωνική Ασφάλιση, δίνοντας το σύνθημα της κλιμάκωσης της πάλης, ενόψει της πανεργατικής πανελλαδικής απεργίας στις 12 του Δεκέμβρη. Στην Αθήνα το συλλαλητήριο θα γίνει στις 6 μ.μ. στην πλατεία Εθνικής Αντίστασης (Δημαρχείο) και στον Πειραιά, στις 6.30 μ.μ., στον Ηλεκτρικό Σταθμό."

Και πάλι χαρήκαμε. Γιατί είμαστε πρώην ναυτεργάτες αλλά εργαζόμενοι παραμένουμε πάντα και το θέμα της Κοινωνικής Ασφάλισης μας καίει και μας τσουρουφλίζει. Αλλά μας τσουρουφλίζει και κάτι ακόμη. Και θα το πούμε με κάθε ειλικρίνεια. Πώς ακριβώς θα πάμε στους αγώνες ενάντια στην επίθεση στα ασφαλιστικά μας δικαιώματα; Χωρισμένοι πάλι σε χίλια κομμάτια; Αν δεν καταφέρει το εργατικό κίνημα να ενώσει τις δυνάμεις του, αν συνεχίσει η διάσπαση (και δε ρίχνουμε ευθύνη στο ΠΑΜΕ ούτε και σε κανέναν άλλο - γιατί η ευθύνη ανήκει σε όλους μας ανεξαιρέτως) δεν έχουμε καμιά ελπίδα.

Εμείς ως HOMA EDUCANDUS θα προβάλλουμε όλες τις αγωνιστικές κινητοποιήσεις από όποιο χώρο και αν προέρχονται. Όμως σε κάθε περίπτωση θα προβάλλουμε παράλληλα και την επιθυμία μας για επίτευξη ενότητας. Για πάλη σύσσωμη των λαϊκών στρωμάτων και των εργαζομένων. Όπως σύσσωμη υπήρξε η μάχη και τις θρυλικές μέρες του ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ, που όπου να 'ναι θα γιορτάσουμε και πάλι.

ΘΑΛΑΣΣΕΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΟΙ ΚΟΛΠΟΙ ΤΟΥ ΑΤΛΑΝΤΙΚΟΥ ΩΚΕΑΝΟΥ

• Θάλασσα Λαμπραντόρ, (Labrador Sea)
• Κόλπος του Αγίου Λαυρεντίου, (Gulf of St. Lawrence)
• Κόλπος του Μεξικού, (Gulf of Mexico)
• Καραϊβική θάλασσα, (Caribbean Sea)
• Θάλασσα των Σαργασσών, (Sargasso Sea)
• Θάλασσα της Σκοτίας, (Scotia Sea)
• Κόλπος της Γουινέας, (Gulf of Guinea)
• Μεσόγειος θάλασσα, (Mediterranean Sea)
o Θάλασσα Αλμποράν, (Alboran Sea)
o Θάλασσα Βαλεαρίδων, (Balearic Sea)
o Θάλασσα της Λιγουρίας, (Ligurian Sea)
o Τυρρηνικό πέλαγος, (Tyrrhenian Sea)
o Αδριατική θάλασσα, (Adriatic Sea)
o Ιόνιο πέλαγος, (Ionian Sea)
o Αιγαίο πέλαγος, (Aegean Sea)
 Μυρτώο πέλαγος, (Myrtoan Sea)
 Κρητικό πέλαγος, (Sea of Crete)
 Καρπάθιο πέλαγος, (Carpathian Sea)
 Ικάριο πέλαγος, (Icarian Sea)
 Θρακικό πέλαγος, (Thracian Sea)
o Θάλασσα του Μαρμαρά ή Προποντίδα, (Sea of Marmara)
o Λιβυκό πέλαγος, (Libyan Sea}
o Κόλπος της Σύρτης, (Gulf of Sidra)
• Μαύρη θάλασσα ή Εύξεινος Πόντος, (Black Sea)
o Αζοφική θάλασσα, (Sea of Azov)
• Βισκαϊκός κόλπος, (Bay of Biscay)
• Κελτική θάλασσα, (Celtic Sea)
• Ιρλανδική θάλασσα, (Irish Sea)
• Κανάλι της Μάγχης, (English Channel)
• Βόρεια θάλασσα, (North Sea)
o Σκαγεράκης, (Skagerrak Strait)
• Βαλτική θάλασσα, (Baltic Sea)
o Καττεγάτης, (Kattegat Bay)
o Βοθνιακός κόλπος, (Gulf of Bothnia)
o Φινλανδικός κόλπος, (Gulf of Finland)
• Νορβηγική θάλασσα, (Norwegian Sea)

el.wikipedia.org/wiki/Ατλαντικός_Ωκεανός - 52k